Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
жүктеу/скачать 5.26 Mb. Pdf көрінісі
|
| ТҰРАҚТЫ ТОҚТЫҢ ЭЛЕКТР
ТІЗБЕКТЕРІ 1.1. ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІ ТУРАЛЫ НЕГІЗГІ Электр тізбегі деп электромагниттік процестер электр қозғаушы күш (ЭҚК), тоқ жəне кернеу туралы ұғымдардың көмегімен сипатталуы мүмкін жағдайда орын алады. Сонымен қатар электр тоғына арналған жолды түзетін, құрылғылар мен объектілердің сымдарымен қосылған жиынтықты айтады. Электр тізбегінің схемасы — бұл оның элементтерінің жəне олардың қосылыстарының шартты белгілерінің көмегімен тізбектің графикалық көрінісі. Тұрақты тоқ тізбектері деп қазіргі техникада тоқ өзінің бағытын өзгертпейтін, яғни ЭҚК көзінің полярлығы тұрақты болатын тізбектерді айтады. Электр тізбегі міндеті бойынша үш топқа бөлуге болатын жеке құрылғылардан немесе элементтерден тұрады. Бірінші топ - электр энергиясын генерациялауға (өндіруге) арналған электр энергия элементтері (қуат көздері немесе ЭҚК көздері). Е к і н ш і т о п — электр энергиясын басқа энергия түрлеріне (механикалық, жылулық, жарықтық, химиялық жəне т.б.) айналдыратын элементтер. Бұл элементтер электр энергиясын қабылдағыштар немесе электр қабылдағыштар деп аталады. Ү ш і н ш і топ - бұл электр энергиясын қуат көзінен электр қабылдағышқа тасымалдайтын элементтер (кернеудің деңгейін жəне сапасын қамтамасыз ететін сымдар, құрылғылар жəне т.б.). Тұрақты тоқ тізбегінің қуат көздері — бұл гальваникалық элементтер, электр генераторлары, термоэлектрлік генераторлар, фотоэлементтер жəне т.б. Барлық қуат көздерінің Л ішкі кедергісі бар, оның мəні электр тізбегінің басқа элементтерінің кедергісімен салыстырғанда үлкен емес. Тұрақты тоқтың электр қабылдағыштары электр энергиясын механикалық энергияға түрлендіретін электр қозғалтқыштар, |