Масимова хуршидам ташболатовна

73 
Анықталған пікірлер білім беру үдерісінде педагогтің бағалау іс - әрекеті 
нақты және нормативтік нәтижелерді сәйкестендіру арқылы білім алушының 
жетістігін бағалауғана емес,өзінің жеке педагогикалық іс - әрекеттерін бағалау 
мен ұштасады.Білім беру үдерісінде педагогтің бағалау іс - әрекетінің жүзеге 
асуы оның кәсіби біліктеріне байланысты.Педагогтің кәсіби біліктілігі – білім 
беру және тәрбиелеуде тиімді кәсіби шешім қабылдауға мүмкіндік беретін 
педагогтің кәсіби іс-әрекеті мен оның психологиялық дайындығы. 
Педагогтің кәсіби дәрежесі педагогикалық іс – әрекеттің түрлерін (оқыту, 
дамыту, тәрбиелеу, диагностика жүргізу, түзету, өз білімін жетілдіру) жоғары 
нәтижелілік пен орындау; педагогикалық үдерістің басқа қатысушыларымен 
серіктестік орнатуға,адамгершілікке бағытталған қарым – қатынас жасау (білім 
алушылармен, 
әріптестермен, 
мектеп 
әкімшілігімен); 
адамгершілікке 
бағытталған қарым – қатынас және педагогикалық әрекеттің жоғары 
нәтижелілігі үшін маңызды болған қабілеттерін көрсететін педагогтің тұлғалық 
жетілуін өз ішіне алады [206;220 б]. 
Г.Ю Ксензова педагогтің бағалау іс - әрекеті : 
- жоспарлы және жүйелі оқу – тәрбие үдерісінің жоспарланған 
қадамдарына сәйкес жүзеге асуы қажет;
- Объективті және білім алушылардың оқу әрекетінің жетістіктері мен 
кемшіліктерін нақты бағалау, білім алушылардың білім және біліктерді игеру 
дәрежесін дурыс анықтап, субъективтік бағалаушылық пікірді жою; 
- Жан – жақты білім алушылардың ақпаратты игеру дәрежесін нақты,тек 
пәндік білімін ғана емес, арнайы білік , дағдыларды игеруін қадағалау; 
- Жеке – білім және біліктерді игеру жеке үдеріс болғандықтан әр бір білім 
алушы білім және біліктерді өздерінің психофизиологиялық қабілеттеріне сәйкес 
игереді; 
- үнемді- педагог және білім алушының бақылау жұмыстарын талдап, 
бағалау аз уақыттың ішінде жүзеге асуы қажет – деп санайды[207;46б] 
Оқыту үдерісінде педагогтің бағалау іс - әрекеті мақсатты түрде және 
жүйелі жүзеге асырылғанда білім алушылардың жетістікке жетуі нәтижелі 
болады және оқытудың сапасы жақсарады. 
Педагогтің бағалау іс – әрекетінің белгілі бір принциптер негізінде жүзеге 
асуы орынды.Бағалау іс – әрекетінің нақты принциптер негізінде жүзеге асуы 
оқыту үдерісін тиімді етеді және бағалауды тиімді ұйымдастыруға негіз болады. 
Г.А Цукерман бағасыз бағалаудың принциптерін төмендегідей талдайды: 
- оқушының өзін – өзі бағалауы мұғалімнің бағасынан бұрын жүзеге асуы 
қажет. 
- Оқушылардың өзін – өзі бағалауы біртіндеп саралануы қажет. 
- Балалар тарапынан бағалау үшін көрсетілген оқушы жетістіктері ғана 
бағалануы керек, бағалау «қосымшалау, алып тастамау» тәртібіне сүйенеді. 
- Бағалау және өзін – өзі бағалау мазмұны өзін – өзі бақылау біліктерінен 
ажыратылмауы қажет. 
- Оқушылар бақылау тапсырмаларының қиындығын, үйтапсырмаларының 
көлемі мен қиындықтарын өз алдына таңдау құқығына ие болуы керек. 

74 
- Ең алдымен оқушының өздеріне байланысты оқу жетістіктерінің 
динамикасы бағалануы қажет. 
- Оқушылардың сыныпта және үйде қалыптасатын білмеушілікке, 
күмәндануға құқығы болуы керек. 
- Оқушыларды қорытынды аттестациялау үшін бағаның жинақтау жүйесі 
қолданылуы керек,- деген пікірді алға сүреді. 
Педагогтің оқу сапасын арттырудағы ең басты мақсаты оқыту үдерісінде 
критериалды бағалауды тиімді жүзеге асыру болып табылады.Білім 
алушылардың оқу процессіндегі іс – әрекетіне қойылатын негізгі талап, оқу, 
ойлау, шығармашылық ойлау, сыни ойлау дағдыларының қалыптасуына ықпал 
ететін оқу тапсырмаларын белсенді орындау болып табылады [208;36]. 
Е.В. Иващенко оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың принциптерін 
төмендегідей анықтап көрсетеді: 
- Ізгілік.Оқушы мен педагогтің бағалау және өзін – өзі бағалау 
критерийлерін таңдаудағы еркіндік құқығын қабылдау. Баланың психикасына 
зақым келтіретін бағалау формаларынан бас тарту.
- Критериалдық. Бақылау және бағалау мазмұны оқушы мен мұғалімнің 
бірлікте құрастырған критерийлері негізінде құрастырылуы қажет. Критерийлер 
объективті,анық және бір мәнді болуы керек. 
- Өзін – өзі бағалауға басымдық беру.Оқушының өзін – өзі бағалауы,бір– 
бірін бағалауы мұғалімнің бағасынан бұрын жүзеге асуы керек. Өзін – өзі 
адекватты бағалауға тәрбиелеп үйреткенге дейін мұғалім мен оқушы екеуінің 
бағалары салыстырылуы қажет. 
- Бағаны бақылау үдерісінің табиғилығы.Бақылау және бағалау табиғи 
түрде жүргізіліп, стресс және шіеленістерді азайтуы қажет. 
- Қолжетімділік.Бағалау формалары оқушылар мен ата – аналарға 
түсінікті болуы қажет[209;16б] 
О.П Керрер төмендегі бағалау принциптерін негізгі деп санайды: 

жүктеу/скачать 4.3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: