2 тапсырма Биосфера Биосфера-бұл организмдер тіршілік ететін жер кеңістігі. Географиялық
зерттеулер ғалымдарды жер бетінде планетаның барлық басқа бөліктерінен
сапалы түрде ерекшеленетін қабық немесе сфера бар деген қорытындыға
әкелді. Ол, ең алдымен, оның ішінде заттар үш агрегаттық күйде (қатты,
сұйық, газ тәрізді) болып, онда барлық өмір шоғырлануымен сипатталады. Бұл
қабық - жер дамуының жалпы заңдарына бағынатын біртұтас тұтас жүйе.
Жер шарының бетінде ерекше сфера немесе қабық туралы білім
біртіндеп дамыды. Оның негізін әлемнің түрлі елдерінің танымал ғалымдары:
неміс табиғаттанушысы А. Гумбольдт, француз ғалымы Э.Реклю, австриялық
Э. Зюсс, топырақтанушы В. В. Докучаев және географ П. И. Броунов қалаған.
Олардың ғылыми идеяларын ХХ ғасырдың көрнекті ойшылы және
жаратылыстанушысы В.И.Вернадский қабылдады және дамытты.
1. Биосфераның үш құрамдас бөлігінің бірі (В. И. Вернадский бойынша)
болып табылатын «тірі зат»- ......
А) шөгінді жыныстар
В) тас көмір
С) тірі организмдер
D) көл тұнбасы
Е) сазды минералдар
2. Топырақты зерттеуге үлкен үлес қосқан орыс ғалымы ...................... . Ол
топырақ туралы ғылым - топырақтанудың негізін қалады және топырақтың
пайда болу теориясын ұсынды.
А) В. И. Вернадский
В) В.В. Докучаев
С) П.И. Броунов
D) А. Гумбольдт
Е) Э. Зюсс
3. Қазақстанның жазығында неғұрлым дамыған топырақ аймақтары
А) қара топырақ, қара-қоңыр, қоңыр, сұр-қоңыр топырақ
В) күлгін, күлгін-шымтезекті, сұр орман топырақтары
С) құрылымды, құрылымсыз топырақ
222
D) сортаң
Е) тақыр
4. Тау етектегінен шыңына дейін топырақтың өзгеруі
А) ендік зоналдылық
В) созылмалылығы
С) аумақтың кеңдігі
D) биіктік белдеу
Е) топырақ жамылғысы