Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
жүктеу/скачать 2.73 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4-мәтін
1.1465-1470 жылдяр - хандықтың құрылған емес, нығайған уақыты, халықтың өз тәуелсіздігін жариялаған емес, көрші жұрттарға біржола танылған мезгілі. Туптеп келгенде, мұның бәрі қазақ тарихының бастауын мүмкін болғанынша кейіндету талабының бір көрінісі ғана. Қазақ хандығының құрылуы ЖӨНІНДЕ бірден-бір дерек «Тарих-и Рашиди» еңбегіне сүйенетін болсақ, Қазақ хандығының негізін қалаушылар Керей мен Жәнібек хан Шибан әулетінен шыққан Әбілқайыр ханмен жауласуынан кейін оның билігінен бас тартып, Шу өзенінің бойындағы Қозыбасы дейтін қоныста дербес Қазақ хандығының туын көтереді. Алғаш туымыз тігілген Қозыбасы жері — ХІУ-ХҰ ғасыр басында өмір сүрген Моғолстан мемлекетінің батыс бөлігіндегі аумақ. Қозыбасы атауының түп мағынасы төңірегіндегі жоталардан оқшау тұрған қозының басындай ғана жұмыр, аласа шоқы төбені білдірсе керек. 2.Қазақ хандығы құрылғанда алдымен Керей ақ киізге оғыргызылып, хан көтеріліпті. Керейдің нақты қай жылы қайтыс болғпны белгісіз. Одан соң Жәнібек хан амір жүрғізсді. Сірә, қазақ жұртының Әбілқайырды жеңіп, біржола іргеленуі Жәнібек тұсында болса керек, жаңа хаңдықтың өзіндік құрылымы мен заң жүйесі де осы Жәнібек заманында жөнге түскен сияқты. Жәнібектің қазақ тарихындағы айрықша тұлға екендігінің бір белгісі - оның халық санасында әулиеге пара-пар,- ақылды әрі әділетті әмірші ретінде танылуы. Ол ұлттық тарихымызда жай ғана Жәнібек хан дел аталмайды, Әз-Жәнібек хан деп аталады. 3. Әз-Жәнібек - қазақ жұртының іргесін бекітіп, ордасын орнықтырған ұлы хан ғана емес, сол халықтың бар игілігіне ұйытқы болган асылы, ұлы әулеттің де негізін салушы. Қазақ Ордасының құдіретті әміршілері, қазақ халқының ұлы перзенттері Қасым хан, Хақ-Назар хан, Әз-Тәуке хан, Абылай хан, Кенесары хан, ұлы ғалымдарымыз Шоқан, қайраткер Әлихян Бокейхановтар - осы әулие Әз-Жәнібек ханның тікелей ұрпақтары. 4. Тұғырлы көк байрағымызды аспанда желбіретіп ұстау енді келешегі кемел, білімді болашақ ұрпақгың еншісінде. Бүкіл дүние жүзі халықтары бүгінгі күиде қазақ халқын картадан ғана смес, оны жср байлығы мен экономикасы дамыган алдыңғы қатарлы мемлекетгердің санатыііяіі көруі - Елбасымыздың көрсген саясатыныц жсмісі. Сонау Қасым хан негіздеген «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім хаішың сскі жолы» жэне Елбасы салған сындарлы сара жолмен жүріп келе жатқан слімізде «Қазақстан - 2030» стратегиясының бүгінгі күнде мерзімінен бұрын орындалуы, 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға терағалық етуі, Әлемдік діндер ұйымының конферсияиясының, 2010 жылы Қысқы Азияда ойындарының, ЕХРО-2017 кормесінің өтуі қазақ халқының дүние жүзі алдындағы бірлігі жарасқан, толерантты мемлекет екенін дәлелдеді. 5. Мәңгілік Ел - елдің біріктіруші куші, ешқашан таусылмас қуат көзі. Ол «Қазақстан-2050» стратегиясының ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа Қазақстандық патриотизм дегеніміздің өзі - Мәңгілік Ел! Ол - барша Қазақстан қоғамының осындай ұпы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де «Мәңгілік Ел» деген құдіретті ұғымға сыйып тұр. 13. Қозыбасы атауының түп мағынасы A)Қой қоздаған аласа шокы болса керек. B)Қозының жайылым орынын білдірсе керек. C)Қозы өрбіткен жер болса керек. Д) Қозының басындай ғана төбені білдірсе керек. Е) Қозы көш жерден керінгендіктен 14. Мәтіндегі ойға сай макалды анықтаңыз. A)Ұят - елімен күшті. B)Хан екі айтса, қадірі кетеді, Қараша екі айтса, ары кетеді. C)Кересні жақсы көш бастар. Д) Хан қарашасыз болмас. Дау арашасыз болмас. Е) Ел ерімен, ер елімен мыкты. 15. Мәтін бойынша халық санасында акылды әрі әділетті әмірші ретінде танбаланған хан A) Абылай хан B) Әбілқайыр хан C) Кенесары хан 87474320427 129 Д) Әз-Тәуке хан Е) Әз-Жәнібек хан 16. Мәтін мазмүнына сай такырып A)Тәрбие басы -тал бесік. B)Күшті бірді, білімді мынды жеңер. C)Тәуелсіздік тірегі - тіл. Д) Рухы мықты ұлтымның ұлы жетістіктері. Е) Ел боламын десең, бесігінді тузе! 17. Керей мен Жәнібек хандардың тарихтағы орны А) Қазақ хандығының негізін қалаушылар B)Отарлау саясатынан кұткарушылар C)«Жеті жаргыны» енгізген хандар Д) Саяси бітімгерлер Е) Соғыс әдіс-тәсілінің білгірлері 18. Өткен тарихымызға тағзым, бүгінгі бақытымызға мақтаныш білдіру идеясы А) «Мәңгілік Ел» B) «Қазақстан - 2030 стратегиясы» C) «Қасым ханның қасқа жолы» Д) «ЕХРО-2017» Е) «Қазақстан-2050» 19.Алашорда көсемі болған Әз-Жәнібек ханның ұрпағы. A)Хақ-Назар хан B)Әз-Тәуке хан C) Шоқан Уәлиханов Д) Абылай хан Е) Әлихан Бөкейханов 20.2010 жыяы Қазақстанда Қысқы Азияда сйындарының етуі A)Еліміздегі өскелең ұрпақтың салауатты өмір салтын қолдайтынын дәлелдейді. B)Елімізде еңбекқор жастардың көп екенін дәлелдейді. C)Қазақстан клнматынык қыскы ойындарга қолайлы екендігін дәлелдейді. Д)Бірлігі жарасқан ұйымшыл, төзімді, толерантты мемлекет екенін дәлелдеді. Е) Азия жерінің ұлан ғайыр екенін дәлелдейді. жүктеу/скачать 2.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|