С. Ж. Баяндина филология ғылымдарының докторы
ТҰЛҒААРАЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫҢ СЫЗЫҚТЫ ҮЛ-
жүктеу/скачать 1.34 Mb. Pdf көрінісі
|
| ТҰЛҒААРАЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫҢ СЫЗЫҚТЫ ҮЛ-
ГІСІ – үлгілердің ішінде анағұрлым кең таралған сызықты үлгі, себебі қарым-қатынасты әрекет ретінде қарастырады, мұнда хабарлама жібе- руші жоспарлар мен сезімдерді хабарламаның арнайы түріне айналды- рып қандай да бір каналдарды (сөйлеу, жазбаша хабарлама және т.б.) пайдалана отырып қабылдаушыға жібереді. Егер хабарлама қабылдау- шыға түрлі «шулар» мен кедергілерден өтіп жетсе, онда қарым-қаты- нас ұтымды өтті деп есептеуге болады. Қарым-қатынас кезінде бұл мо- дель бірқатар маңызды кезеңдерге назар аудартады. Бұл – қабылдаушы реакциясына хабарлама қабылданған канал әсері. Осылайша, сүйгенді- гін мойындау жазбаша хаттан оқыған мен телефоннан естігеннен, көз- бе көз айту әлдеқайда басқаша. Сызықты үлгі «шу» мен кедергілердің хабарламаны бұрмалайтынына назар аудартады. Бұларға физикалық та (адамдарға толы ғимараттар), психологиялық та (олар хабарламаны 63 орынды қабылдауға кедергі келтіретін адамның физикалық және эмо- ционалды күйімен байланысты) кедергілер жатады. Әйткенмен, бұл үлгінің де кемшілігі жоқ емес, кемшілігі – қарым-қатынасты жіберуші- ден қабылдаушыға жеткізілетін бір бағытты қарым-қатынас деп қа- рауы. Сондықтан бұл үлгі жазбаша қарым-қатынасқа тән, сонымен қа- тар қабылдаушы ықпал ету нысаны ретінде қарастырылатын бұқара- лық ақпарат құралдарының ықпалына да жақсы келеді. ТҰЛҒААРАЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫҢ ТРАНСАКЦИЯ- ЛЫҚ ҮЛГІСІ – бұл үлгі қарым-қатынас иелерінің екі жақты бідей қа- былдау және жіберу үдерісінен тұратындығын қарастырады. Себебі уақыттың әрбір нақтылы кезеңдерінде, біз басқа адамның хабарлама- сын алып және қайта кодтау мүмкіндігіне иеміз, сонымен қатар алып қана қоймай, оған қарсы әсер ету және дәл осы уақытта басқа адам сіз жіберген хабарламаны алып оған жауап қайтара да алады. Осылайша, қарым-қатынас актін алдын ала өтіп және соңынан еретін жайттардан айырып алу мүмкін емес. Бұл үлгі қарым-қатынастың қатынасты адам- дардың ылғи байланысу нәтижесінде құрылатынын көрсететін үдеріс екендігіне назар аудартады. Дәл осы үлгі сызықты үлгіге қарағанда қа- рым-қатынас барысын анағұрлым жақсы сипаттайды. жүктеу/скачать 1.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|