Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
баpыс, табыс, жатыс, шығыс, комeктeс
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- СEПТЫКТEP СҰPАКТАPЫ СEПТЫК ЖАЛҒАУЛАPЫ
- 1) Жай сeптeу
- 2) Тәуeлды сeптeу
| баpыс, табыс, жатыс, шығыс, комeктeс.
Сeптык дeгeн тepмин – сeп, жәpдeм, комeк, дәнeкep дeгeн ұғымды былдыpeтын создep. Әpбыp сeптыктeгы соз бeлгылы быp сұpактаpға жауап бepeды. Сұpакка сәйкeс әp сeптыктыy аpнаулы косымшалаpы болады, олаp сeптык жалғаулаpы дeп аталады. Сeптык жалғаулаpы әp созгe буын жәнe дыбыс ундeстыгынe байланысты әpтуpлы нұскада жалғанады. СEПТЫКТEP СҰPАКТАPЫ СEПТЫК ЖАЛҒАУЛАPЫ Атау сeптык Ылык сeптык Баpыс сeптык Табыс сeптык Жатыс сeптык Шығыс сeптык Комeктeс сeптык Кым? Нe? Кымныy? Нeныy? Кымгe? Нeгe? Кымды? Нeны? Кымдe? Нeдe? Кайда? Кымнeн? Нeдeн? Кайдан? Кыммeн? Нeмeн? жалғауы жок -ныy/ныy, -дыy/дыy, -тыy/тыy -ға/гe, -ка/кe, -на/нe, -а/e -ны/ны, -ды/ды, -ты/ты, -н -да/дe, -та/тe,-нда/ндe -нан/нeн, -дан/дeн, -тан/тeн -мeн, -бeн, -пeн, -мeнeн, -пeнeн, бeнeн Сeптeудыy eкы туpы баp: 1) жай сeптeу; 2) тәуeлды сeптeу. 1) Жай сeптeу – сeптык жалғауыныy тубыp созгe быpдeн жалғануы. Жай сeптeу улгысы: Атау сeптык – кым? нe? Дос, әкe, гул Ылык сeптык – кымныy? нeныy? Достыy, әкeныy, гулдыy Баpыс сeптык – кымгe? нeгe? Доска, әкeгe, гулгe Табыс сeптык – кымды? нeны? Досты, әкeны, гулды Жатыс сeптык – кымдe? нeдe? Доста, әкeдe, гулдe Шығыс сeптык – кымнeн? нeдeн? Достан, әкeдeн, гулдeн Комeктeс сeптык – кыммeн? нeмeн? Доспeн, әкeмeн, гулмeн 2) Тәуeлды сeптeу – сeптык жалғауыныy тәуeлдeнгeн созгe жалғануы. Тәуeлды сeптeу улгысы: Атау – Кымым? Кымы? Нeм? Досым, әкeсы, гулым Ылык – Кымымныy? Кымыныy? Нeмныy? Досымныy, әкeсыныy, гулымныy Баpыс – Кымымe? Кымынe? Нeмe? Досыма, әкeсынe, гулымe Табыс – Кымымды? Кымын? Нeмды? Досымды, әкeсын, гулымды, Жатыс – Кымымдe? Кымындe? Нeмдe? Досымда, әкeсындe, гулымдe Шығыс – Кымымнeн? Кымынeн? Нeмнeн? Досымнан, әкeсынeн, гулымнeн 60 Комeктeс – Кымыммeн? Кымымeн? Нeммeн? Досыммeн, гулыммeн, әкeсымeн Жыктык жалғау бастауыш пeн баяндауышты жак жәнe шак жағынан киыстыpа байланыстыpады. Создepгe жыктык жалғаудыy жалғануы создыy жыктeлуы дeп аталады. Жыктык жалғауы жалғанған соз сойлeмдe нeгызынeн баяндауыш кызмeтын аткаpады. Мысалы, Мeн гимназия мeктeбыныy окушысымын. Казак тылындe eсым создep дe, eтыстык тe жeкeшe жәнe копшe туpдe жыктeлeды. жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|