Бегенова А. Б., Жҧмақаева А. Н., Майқанов Б. С. Шекарадағы және кӛліктегі ветеринарлық санитариялық бақылау (Оқулық) астана 2014 2

258 
Ауру қайталанбас бұрын асқазанның тітіркену себептерін 
анықтайды. Жіті гастрит кезінде 12-24-48 сағат аралығында аштық 
немесе жартылай аштық диетасын сақтау керек және зонд арқылы 
асқазанды содамен, натрий сульфатымен жуған жӛн, ал иттерге және 
шошқаға уланған кезде, жағымсыз нашар азық жеп қойған кезде, 
құстыратын дәрі-дәрмек берген жӛн. Осымен қатар майсана майын, 
натрий, магний сульфатын енгізген де жӛн. Асқазан қатты ауырсынған 
кезде асқазан маңына жылу қойып, ішке атропин, итжидек, паповерин, 
0,25% новокаин ерітіндісін енгізген дұрыс. 
Емдік дәрі ретінде табиғи және жасанды асқазан сӛлін енгізу 
керек, тұз қышқылы ерітіндісін ірі малдарға 10-20 мл 1/2 шелек суға, 
үстіне 2,5г пепсин немесе қышқыл құйған жӛн. Гиперацидтті гастрит 
кезінде ем ретінде ірі қара малға 25-50,0 карловар тұзын, 10-20,0 
күйдірілген магнезияны, сода, атропин, итжидек, паповерин 
препараттарын қолдану керек. Алдын алу шарасы ретінде малды дұрыс 
және құнарлы азықпен азықтандыру қажет. 
Тыныс алу жолдарының аурулары 
Мұрынның кілегей қабаттарының қабынуы. Ринит жіті және 
созылмалы, біріншілік, екіншілік, катаралды, крупозды, дифтериялық, 
іріңді болып бӛлінеді. 
Ауру себептері: суық тию, шаң-тозаңмен немесе ыстық ауамен, әр 
түрлі газдармен дем алу, мұрынның кілегей қабықтарының 
жарақаттануынан болады. Ауру туындауының себептерін анықтайды. 
Емдеу үшін 0,5-1% новокаин ерітіндісін енгізеді, 1-2% ментол майын 
жағады, ірі малдарға сульфаниламид және антибиотиктер ұнтақтарын 
себу керек. 
Бронхит. Бронхит жіті, созылмалы, біріншілік және екіншілік, 
катаралды, крупозды, геморрагиялық, іріңді және микотоксиндік болып 
бӛлінеді. Таралуы бойынша бронхитті, макробронхит, микробронхит, 
диффузиялы бронхит түрлерін бӛледі. 
Ауру себептері: суық тию, шаң-тозаңмен дем алу, зеңделген 
саңырауқұлақ әсерінен және тітіркендіргіш газдар мен булардан 
болады. Ауруды емдеу үшін мал тыныш болу керек, малды құнарлы 
азықпен азықтандыру керек. Ингаляциялар пайдалы ауру малдарға, 
ингаляцияны бір мезгілде арнайы камераларда жүргізеді. Микробтарға 
қарсы препараттар ретінде сульфаниламидттерді бұлшық етке, 
жұтқыншақ аралыққа, кең қолданыста әсер ететін антибиотиктерді 
қолданады. Қандайда бір антибиотик қолдану үшін препараттың 
микрофлораға сезімталдығын анықтап алу қажет. 0,25%, 0,5% новокаин 
ерітіндісімен қантамыр ішіне және жұлдызша түйініне блокада жасау 
тиімді, ол үшін 1кг тірі салмаққа 1, 0,5 мл новокаин ерітіндісін 

259 
қолдану керек. Қатты ауырсынып жӛтелген кезде, жӛтелге қарсы дәрі-
дәрмектер қолданылады. Тітіркендіру үшін және бронхтағы эксудаттың 
шығуын тездету үшін, ас содасын, аммоний хлоридін, нашатыр-анисты 
тамшыларын, 
терпингидрат, 
термопсис, 
эфедрин 
қолданады. 
Осылармен қатар қыша, банка, тітіркендіргіш майлар және кеуде 
жасушаларын қыздыру да ӛте тиімді. 

жүктеу/скачать 4.48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: