Мазмұны: Геоэкология пәнінің мақсаты және міндеттері, объектілері.
Геоэкологияның ғылым ретінде дамуы мен жетілуіне әлемдік және Қазақстандық ғалымдардың қосқан ғылыми үлесі. Жер планета ретінде.Күн жүйесінде Жердің орналасуы.Жердің құрылысы (ядро, мантия) және литосфера.Жердің магниттік және гравитациялық өрістері Гидросфера.Гидросфераның негізгі ерекшеліктері.
Су шаруашылығының геоэкологиялық аспектілері. Атмосфера Идеал және реал атмосфера. Атмосфераның электр өрісі. Атмосфералық қысым.Ландшафттану.Ландшафтгардың жіктелуі.Геожүйелердің жіктелуі. Геожүйелердің құрылымы және жұмыс істеуі.Геология және гидрогеология.Жер қыртысының кұрылысы және жағдайы.
Білу керек:
Бұлжымай ұлғайып келе жатқан техногенді кысым кезінде әр түрлі иерархиялық денгейлерде Жер геосфералары арасындағы өзара әрекеттесуді қарастыру болып табылады
Істей алу керек:
.Жердің негізгі геосфераларын (атмосфера, гидросфера, литосфера, биосфера),
Дағдысы болу керек:
-Жердің геосфералары мен адамның қызметі арасындағы өзара қатынастардың жалпы заңдылыктарын жетілдіру
|
11, 23
|
МТМ 2.5 Өнеркәсіптік қауіпсіздік (6 кредит)
|
Азқалдықты және қор үнемдеу технологиялары
|
БП/ ТК
|
MRT3310
|
3
|
2/1/0/3
|
6
|
|
Пререквизиттер химия, биология, табиғаттану, физика, тіршілік қауіпсіздігі негіздері, еңбекті қорғау Постреквезиттер Қоршаған ортаны инженерлік қорғау, Қоршаған орта мониторингісі және бақылау.
|
Мақсаты: Студенттердің экологиялық білімін жоғары дәрежеге көтеріп, қоршаған ортаны қорғауға және оны көркейтуге деген оң көзқарастарын қалыптастырып, жауапкершіліктерін арттыру. Студенттердің экологиялық білімін арттыру мақсатында қоғамның тұрақты дамуы үшін қоршаған ортаның сапасын сақтауға деген жауапкершілікке дағдыландыру. Компетенттілік: экологиялық проблемаларды шешу және қоғамның тұрақты дамуы үшін профессионалдық білім алуы. Мазмұны: Қалдықсыз өндірістерді құру - шикізаттын барлық компоненттерін түгел қолдану арқасында экологиялық проблеманы жинақты шешеді және өнімнің өзіндік құнын кемітеді.
Аз қалдықты технология – өнәмдер бірлігін шығару кезінде осы өнімдерді алудың қолданылып жүрген тәсілдерімен салыстырғанда қалдықтардың аз саны пайда болатын өнімдерді шығару процессі.
|
Білу керек:
Өндіріс қалдқтары –өнімдерді шығару, өзге де технологиялық жұмыстарды орындау кезінде пайда болған және техногендік минералдық түзілімдер мен ауыл шаруашылығы өндірісінің қалдықтарын қоса алғанда, тиісті өндірісте қолдануға қажетті бастапқы тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан шикізаттардың, материалдардың, химиялық қосылыстардың қалдықтары.
Істей алу керек:
Осы айтылған мәліметтерді ескере отырып студент қалдықтармен жұмыс істеуді, өнеркәсіптерде энергияқорларын үнемдеуді, қалдықсыз технологияны құру жолдарын үйренеді.
|
17, 22
|
Сұйық және қатты қалдықтарды биохимиялық әдіспен тазарту
|
БП/ ТК
|
BMOZhTO3310
4310
|
3
|
2/1/0/3
|
6
|
|
Пререквизиттер: «Қоршаған ортаны механикалық құрылғылар жүйесімен қорғау», постреквизиттер: « Өндірістік технология негіздері».
|
Мақсат: Қалыптастыру тазарту құрылыстарының конструкторлық сұлбалары есептейтiн сұйық және қатты қалдықтарды химиялық құрамның негiзiнде биохимиялық тазарту құрылыстары технологиялық сұлбасын жасалған экологиялық бiлiмдердiң студенттерiнде.
Мазмұн: Курстiң есебi. Қоршаған ортаның ластану көздердi өңдерi. Технологиялық су және қалдық сулар да, тазарту дәстүрлi әдiстер де. Сұйық қалдықтарды биологиялық және химия тазартулары теориялық негiздер. Тазартудың әдiстерi және тазарту құрылыстарының өңдерi. Өндiрiстiк және тұрмыстық қалдық сулар және қатты заттардың жекелiгiнде негiзгi қасиеттер сұйық. Ақаба суды биологиялық тазалаулар. Ақаба суды химиялық тазалаулар. Сорудың теориялық негiзi. Сiңiрмелiк және оныңның заңдылығы туралы ортақ ұғымдар. Қалқып шығатын қоспаларды алып тастау әдiстер. Фильтрлеу. Коагуляция және флокуляция. Флотация. Сiңiрмелiк. Ионды алмасу.
|
Білу керек:
- өндiрiстiк және тұрмыстық қалдық суларды тазарту үшiн биохимиялық құрылымдарды түрлер, биологиялық құрылымдарды құрылымды сипаттау;
Істей алу керек:
- сұйық және қатты қалдықтарды тазарту бойымен тазалағыш құрылыстардың өңдерiн сипаттасын және олардыңның тазартуының процестерiн әдiстер;
- қоршаған ортаны ластану көздердi негiз, биологиялық тазартудың қолдануының тәсiлдерiн зерттесiн - қатты қалдықтарды зиянсыз етуге;
Дағдысы болу керек:
- сұйық және қатты қалдықтардың өңдеу және қатты қалдықтарды тазарту, биохимиялық тазарту әдiсi тазарту құрылысы және технологиялары туралы ұсыныс ие болу.
|
29, 22
|
Өнеркәсіптік қалдықтарды залалсыздандыру
|
ПП/
ТК
|
OPO4310
|
3
|
|
7
|
|
Пререквизиттер: Математика, Физика, ТҚН.
постреквизиттер: «беиорганикалық химия», «Органиникалық химия»
|
Мақсат: Қиратудың зардаптарының талдауы. Жүйе тәуекелiлер. Сарапшыларды сұраудың әдiстерi.
Мазмұн: Техникалық жүйе пайдалануға қатысты қауiп-қатерлердiң теңестiруi. Жазатайым оқиға және оқиға. Тәуекелдердi бағалау. Бағалау Тәуекелдердi Қорғайтын шараларды сенiмдiлiк. Қорғайтын құрал-жабдықтарды қоюдың мүмкiндiгi.
Жаттығуы: Қиратудың зардаптарының талдауы. Жүйе тәуекелiлер. Сарапшыларды сұраудың әдiстерi.
|
Білу керек:
- қауiп-қатердiң әр түрлi өңдерiнде бөлшектелiп таратылсын;
- тiршiлiк әрекетiнiң қауiпсiз және зиянсыз жағдайларын құру;
Істей алу керек:
- қызмет көрсетушiнiң қорғауы iстiң тетiгiн бiлу
- тапсырмалардың есептерiн құру
|
4, 28
|
МТМ 2.6 Қоршаған ортаны инженерлік қорғау (6 кредит)
|
Инженерлік экология
|
ПП/
ТК
|
IO4311
|
2
|
1/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиттер ЕҚ, ТҚН, химия, физика, психология. Постреквезиттер Экология және атмосфералық қорғау
|
Мақсаты: Студенттерді геосфералар мен коғамды біріктіру туралы, адамның атмосфераның, гидросфераның, литосфераның, биосфераның жағдайына әсері туралы, Жер геосфераларының кұрылымы және сапалы-сандық құрамы туралы ғылымның негізгі бөлімдері мен бағытгары бойынша теориялык даярлау,кысым кезінде әр түрлі иерархиялық денгейлерде Жер экосфералары арасындағы өзара әрекеттесуді қарастыру болып табылады. Мазмұны: Жер планетасындағы барлық заттар биохимиялық айналым процесіне қатысады. Айналымның негізгі екі түрі бар: үлкен (геологиялық) және кіші (биотикалық). Инженерлік экологияның негізгі міндеттері мен мақсаттары.
|
Білу керек:
Адамның қауіпсіздігі мен оларға қойылатын мақсатқа жету үшін мамандарды қалыптастыру.
Істей алу керек:
Табиғи және техногенді қауіпті төтенше жағдай кезінде экономикалық шығын мен қауіптілік статикалық бағалауды үйрету. Өмір сүріп отырған ортадағы негативті әсері мен одан қорғану әдісін жасау.
|
21, 23
|
Табиғатты қорғау қызметін ұйымдастыру
|
БП/ ТК
|
OUEPD
4221
|
2
|
1/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиты:Еңбекті қорғау, Экология, Экономика постреквизиты: ТҚН, Еңбекті қорғау, Өндірістік санитария және еңбек гигиенасы, Эргономика
|
Мақсаты: - объектілерде өндірістік экологиялық мониторинг жүргізу; объектілердің қоршаған ортаға тигізетін әсеріне және эмиссияларға мониторинг жүргізу, объектілердің қоршаған ортаға тигізетін әсерлеріне эмиссия тағайындау жұмыстарын жүргізу.
Мазмұны: Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексіне сәйкес міндетті мемлекеттік экологиялық сараптамаға жататын және қоршаған ортаны қорғау мен табиғатты пайдалануға қатысты жоспарлық, жоспаралды және жобалық құжаттамалардың, мұнан бөлек материалдардың және құжаттардың немесе олардың белгілі бір бөлімдері мен бөліктерінің барлық түрін өңдеу.
|
Білу керек:
- мүмкін шектік тастандылардың нормативтік жобасын жасауды;
- мүмкін шектік шығарындылардың нормативтік жобасын жасауды;
- қоршаған ортаға әсерлерді бағалау жобасын жасауды;
Істей алу керек:
- атмосфера ауасына тасталатын ластаушы заттардың тастандыларының және олардың көздерінің инвентеризациясын өңдеу;
Дағдысы болу керек:
- парниктік газды тастандылар көздерінің инвентеризациясын өңдеу;
- объектінің қоршаған ортаны қорғау бөлімін жасау;
- объектілердегі қауіпті қалдықтардың паспортын жасау.
|
14, 24
|
МТМ 2.7 Қоршаған орта мониторингсі (6 кредит)
|
Өндірістік экология негіздері
|
БП/ ТК
|
OPO4222
|
2
|
1/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиттер : физика, химия, экология постреквизиттер: Еңбекті қорғау, математика
|
Мақсаты: студенттерді адам мен табиғат арасындағы байланыстың негізгі жолдарын түсіндіріп, оқыту
Мазмұны: Ғылыми-техникалық прогресстің мән-мағынасын түсіндіру. Ғылыми-техникалық прогресстің жағымды, жағымсыз жақтарын түсіндіру. Өндіріске қажетті ресурстар классификациясы мен оларды іске қосқаннан кейін шығатын ластаушы заттардың топтамасымен таныстыру.
|
Білу керек:
- адамзат пен табиғат арасындағы қарым қатынастардың негізгі ұғымдар мен материалдық қажеттіліктерді өтеу барысындағы туындайтын қарама-қайшылықтармен және табиғи жүйелердің даму заңдылықтары, Істей алу керек:
-қоршаған орта ресурстарының және оларды пайдалану ерекшеліктерінен болатын құбылыстарымен таныстыру.
|
22, 23
|
Қоршаған ортадағы супертоксиканттардың экология-аналитикалық мониторингі
|
БП/ ТК
|
OT4222
|
2
|
1/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиттер экология, экологиялық токсикология, Постреквезиттер токсикология негіздері, химия, биология, тіршілік қауіпсіздік негіздері, химиялық талдаулар
|
Мақсаты: Индустриалды дамыған елдердегі қоршаған ортаның токсикологиялық ластану мониторингін жүргізу стратегиясы жаңа ғылыми жетістіктерге негізделген. Күшті әсер ететін улы заттармен зақымдану көздерімен байланысты, экономика салаларындағы қорғау жүйесінің негізгі принцптерін қолдануды, табиғи жүйелердің жағдайын талдауды жүргізуді, күшті әсер ететін улы заттар бойынша әртүрлі қорғау шараларының кешенін пайдалануды жасай білу. Мазмұны: Қоршаған ортадағы супертоксиканттардың экология-аналитикалық мониторингі пәні тірі ағзаларға және экожүйелерге заттардың зиянды әсерінің потенциалды қауіптілігі жөніндегі ғылым. Сонымен қатар уытты заттардың механизмін, уланудың диагностикасын, прфилактикасын және одан әрі емдеу жолдарын іздейді.
|
Білу керек:
-тұрғындарды және қоршаған ортаны күшті әсер ететін улы заттардың жағымсыз әсерінен және зардаптану көздерінен қорғау негіздеріне үйрету.
Істей алу керек:
Студенттердің инженерлік міндеттерді шешу кезінде қауіпсіздік басымдылықтары бойынша ойлауын қалыптастыру және елді мекендер мен жұмыс аймақтарында күшті әсер ететін улы заттардың қауіпсіздігін қамтамсыз етудің негізгі аспектілерін зерделеу.
|
13,12
|
Қоршаған орта мониторингсі және бақылау
|
БП/ ТК
|
MKOSEE
4222
|
2
|
1/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиттер химия, математика, экология, геоэкология. Постреквезиттер Қауіпті өндірістік қалдықтар, инженерлік экология
|
Мақсаты: Студенттерге қоршаған ортаға әсер ететін әр түрлі факторларды анықтау және табиғи ортаны яғни өсімдіктер мен жануарлар әлемі, адам денсаулығына, қоршаған ортаға зиянды және қауіпті жағдайлардың пайда болуын ескерту бойынша студенттер қоршаған ортаны бағалау, табиғи ресурстарды одан әрі пайдалануға жарамдылығы, табиғатты қорғау қызметін басқаруға арналған білімін , іскерлігін қалыптастыру жан-жақты қорғау бойынша жұмыстар өткізу негізін үйрету
Мазмұны: Кіріспе.Мониторинг анықтамасы. Мониторинг мақсаты мен міндеттері. Мониторинг бағдарламалары..
Қоршаған орта нысандарын бақылау әдістері. Қоршаған орта жағдайын қадағалау және бақылау жүйес. Бағдарлау. Болжау. Мониторингтің мақсаты. Болжаудың салалар. Болжаудың салалары,үлгісі, тәсілдері, экологиялық сараптаманың әдістері,қағидалары, міндеттері мен мақсаты, обьектісі мен субьектісі. Атмосфералық ауа мониторингісі.
|
Білу керек:
Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың сапасын болжау, бақылау бойынша керекті білімін алып, меңгеру. Қоршаған ортаға әсер ету ауқымын және мінездемесін анықтау;
Істей алу керек:
-мінезінің әртүрлі шарттарын пішіндеу арқылы қоршаған ортаның стратегиясын жасау; экологиялық қызметті басқарудың сұрақтарын зерттеу
Дағдысы болу керек:
-Жердің негізгі геосфераларын (атмосфера, гидросфера, литосфера, биосфера), Жердің геосфералары мен адамның кызметі арасындағы өзара қатынастардың жалпы заңдылыктарын білуі керек
|
11, 12
|
МТМ 1.8 Подготовка,очистка сточной и питьевой воды (4 кредит)
|
Ақаба суларды табиғи жолмен тазарту
|
БП/ ТК
|
GiT2223
|
2
|
|
4
|
|
Пререквизиттер: «Қоршаған ортаны механикалық құрылғылар жүйесімен қорғау», « Өндірістік технология негіздері». постреквизиттер: ТҚН, экология
|
Мақсаты: Студенттердің экологиялық тұрғыдан білімін тереңдету, өндірістік және тұрмыстық ақаба суларды табиғи жолмен тазарту процесін ұйымдастыру, конструциялық инженерлік тұрғыдан тазарту процесін құру жолындағы білімін кәсіби дәрежеде жетілдіру болып табылады. •
Мазмұны: Сабақ барысында жалпы қоршаған ортаның негізгі ластаушы көздері, олардың шығу көздері мен туындайтын негізгі мәселелерге тоқталып кетіледі.
• Қазіргі таңдағы туындап отырған экологиялық бірқатар мәселелер, және ол салада ұйымдастырылып отырған ісшаралар жүйесі.
• Табиғи тазарту процестеріне, олардың түрлеріне жалпы сипаттама беру
• Өндірістік және тұрмыстық ақаба суларды тазартудағы алға қойылатын негізгі принціптер
|
Білу керек:
Ақаба суларды табиғи жолмен тазарту процестерінің түрлерін, олардың техникалық тұрғыдан деталді қарастыру;
Істей алу керек:
- табиғи тазарту процестерінің түрлерінің айырмашылығына және тазарту тиімділіктерінің айырмашылықтарына тоқталу және олардың әр қайыссының техникалық, климаттық, топографиялық, конструкциялық, өсімдіктердің түрліліктерін қарастыру негіз мақсаттардың бірі болып табылады.
|
46, 22
|
Біліми траектория - Төтенше жағдайлар кезіндегі қауіпсіздікті ұйымдастыру
|
МТМ 3.1 Теоретическое и техническое обеспечение противопожарной защиты различных объектов (6 кредит)
|
Отқа төзімді затттардың және материалдардың теориялық негіздері
|
БП/ ТК
|
TOOBM3309
|
2
|
1/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиттер: ТҚН, ЕҚ, өндірістік еңбек санитариясы және гигиенасы , Эргономика
Постреквезиттер: заттардың отқа төзімділігін және есептеу әдістемесін білу, материалдардың құрылымдық қасиеттері, кеуектілік және қуыстық
|
Мақсаты: кәсіпорындарда еңбекті қорғауды басқару жүйесінде жұмыс орындарын аттестациялауды жүргізудің негіздерін зерделеу және тәжірибелік дағдылар алу.
Мазмұны: Кіріспе. Пәннің міндетті және мазмұны.Отқа төзімділік.Құрылыс материалдардың отқа төзімділік классификациясы. Есептеу әдісі. Материалдардың құрылыс қасиеттері:пористость и пустотность. Ылдалдылық берілу және ылғалдылық гидрофизикалық қасиеттер. Суыққа төзімді және олардың факторлары. Сумен қанықтыру коэффиценті.
Жылу физикалық қасиеттері: жылуөткішгіштік, жылукөлемі. Материаиалдардың қасиеттері мен құрылысы. Деформациялық қасиеттері, сынығыштығы, мықтылығы, беріктілігі. Соққыға беріктігі. Ашық. Отқа төзімділік. Қаттылық механикалық қасиеттері. Портландцементтің қасиеттері. (БТЦ). Минералды бейорганикалық заттардың қасетттері. Алынуы. Қасиеттері. қолданылуы. Отқа төзімділік Конструкциялық материалдардың отқа төзімділігі.
|
Білу керек:
- қауiп-қатердiң әр түрлi өңдерiнде бөлшектелiп таратылсын,
Істей алу керек:
- тiршiлiк әрекетiнiң қауiпсiз және зиянсыз жағдайларын құру,
- қызмет көрсетушiнiң қорғауы iстiң тетiгiн бiлу,
- тапсырмалардың есептерiн құрау
|
18, 9
|
Құтқару техникасы және өрттехникалық құралдары
|
ПП/
ТК
|
STPW3309
|
2
|
1/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиттер қауіпті және зиянды факторлардың адам организміне әсері, жанғыш заттардың жануы және қасиеттері, өрт тактикасы Постреквезиттер еңбек қорғауды және қауіпсіздік техникасын ұйымдастыру.
|
Өрттехниканың қажеттілігі, оның жіктелуі. Өрт сөндіргіштердің әскери киімі, бірінші кезектілік авариялық-құтқару жұмыстарын орындауға арналған жабдықтары. Өрт насостары. Өрт ошағына сөндіргіш заттарды жеткізетін өрттехникалық құралдары. Өртсөндіргіштер. Өрт автомобильдердің (ӨА) базалық көлік құралдары. Өрт автомобильдің қозғалу теориясының элементтері. Насостар қондырғылары. Жалпы пайдалану ӨА негізгілері. Арнайы пайдалану ӨА негізгілері. Арнайы және қосалқы ӨА, басқа өрт техникасы. Өрт автосатылар, автокөтергіштер бүгілмелі.
|
Білу керек:
Өрт сөндіру үшін әскери әрекеттерін қамтамасыз ету
Істей алу керек:
-өрт қызметі бөлімшелерінің шаруашылық іс-шараларын қамтамасыз ету, өрт техникасын дайындықта ұстау, өрт техникасын пайдалануын ұйымдастыру
|
9, 18
|
Қоғамдық және тұрғын үй ғима-раттарының өрт қауіпсіздігі
|
ПП/
ТК
|
PBOZhZ3309
|
2
|
2/0/1/2/2
|
7
|
|
Пререквизиттер: инженерлік графикасы, өнеркәсіптік ауа алмастыру, өндірістік санитария, инженерлік жүйелер және жабдықтау,
Постреквизиттер:, су ресурстары қауіпсіздігін реттеу, түрлі объектілерді өрттен қорғаудың теоретикалық және техникалық қамтамасыз ету
|
Мақсаты: кәсіпорындарда еңбекті қорғауды басқару жүйесінде жұмыс орындарын аттестациялауды жүргізудің негіздерін зерделеу және тәжірибелік дағдылар алу.
Мазмұны: Кіріспе. Негізгі ұғымдары. Өрт қауіпсіздігі саласында қарым- қатынастарын реттеу. Жану үдерісі, заттардың өртқауіптілік қасиеттері. Өрт шығуы, таралуының Ерекшеліктері. Құрылыс материалдардың негізгі қасиеттері, өрт жағдайда сипаттайтын параметрлері. Ұйлерді топтау. Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіптілігі. Қоғамдық және тұрғын үйлердің өрт техникалық тесеру. Санитарлық гигиеналық талаптар. Қабаттылығы. Тұрғындарды эвакуациялау. Кісі тұрмайтын қабаттар. Қоқысты аулақтану. Инженерлік жабдықтау. Коммуналды жүйелер, инфрақұрылым. Электротехникалық жағдайларыЖалпы талаптар. Қабаттылығы, ғимараттардың өрттұрақ тылық деңгейі. Эвакуация жолдары. Жеделсатылар.
|
|
