ПӘні бойынша 050607 – биология мамандығының студенттері үшін обсөЖ ТАПСЫРМАЛАРының
ОБСӨЖ жоспары: 1.Геном туралы жалпы түсінік. Геномика - геном туралы ғылым
жүктеу/скачать 1.35 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.Эукариоттардағы "артық" ДНҚ мәселесі. Псевдогендер.
- Студенттер орындайтын тапсырмалар
ОБСӨЖ жоспары:1.Геном туралы жалпы түсінік. Геномика - геном туралы ғылым.2.Хромосомалық карталар. Эукариоттар геномдарының көлемі.3.Эукариоттардағы "артық" ДНҚ мәселесі. Псевдогендер.Студенттер орындайтын тапсырмалар:Бақылау сұрақтары1. Хромосомалардың геиеткалық картасы? 2. Орыс ботанигі Д.И.Ивановский еңбегі? 3. Плазмиданың кең таралған типі? 4. F фактор немесе жыныстық фактор? 5. R фактор немесе резистенттілік факторы? 6.Col – фактор немесе коллициндік фактор? 7. Генетикалық карталар? 8. Бактериялар жасушалық құрылысы? Тест тапсырмалары 1.Генетикалық карталар қандай хромосомалардың әр жұбы үшін жасалады? А. гомологиялық В. Микроклимат С. Жел Д. Рельеф Е. Температура 2. Дрохофилада неше тіркесулер тобы зерттелген? А)4 В)2
С)60 Д)7 00
Е)400 3. Жүгеріде неше тіркесулер тобы зерттелген? А)10 В)2
С)60 Д)7 00
Е)400 4. Үй тышқанында неше тіркесулер тобы зерттелген? А)15 В)2
С)60 Д)7 00
Е)400 5. Тауықтың неше тіркесулер тобы зерттелген? А)8 В)2
С)60 Д)7 00
Е)400 10-апта ОБСӨЖ №37 ОБСӨЖ тақырыбы: Экологиялық биологияның қолданбалы аспектілері. ОБСӨЖ жоспары: 1. Генетикалық қауіпсіздік мәселелері. 2. Генетикалық токсикология.
Табиғи популяциялар мөлшері үнемі ауытқып тұрады: популяциядағы особьтар саны бірде кеміп бірде артумен болады.Бұл процестер бір-біріне азды-көпті ретпен алмастыра алады,сондықтан оларды тіршілік толқыны немесе популяциялық толқын деп атайды. Олар бір жағдайларда жыл маусымдарына байланысты болады. Енді бір жағдайларында толқындар едәуір ұзақ мерзімінен соң байқалып климат жағдайларының немесе азық молшылығының ауытқуына байланысты болып шығады. Кейде популяциялар мөлшерінің өзгеруінен ормандағы өрт, су тасқыны, өте қатты аяз немесе қуаңшылық себепші болып табылады. Бұл толқындар популяциядағы сирек кездесетін гендер мен генотиптер концентрациясын мүлде кездейсоқ және шұғыл өзгертеді.Толқындар бәсеңсіген кезеңде бір қыдыру гендер мен генотиптер толық жойылып кетуі мүмкін, ол кездесоқ және оларды биологиялық құндылығына тәуелсіз жүзеге асырады.Ал басқалары да кездейсоқ қалып қояды сөйтіп популяцияның мөлшері жаңадан артқан кезде өзінің концентрациясы да шұғыл көтеріледі. Мутациялық процесс тәрізді популяциялық толқындар да кездейсоқ бағытсыз тұқым қуалайтын материалды тірілшілік үшін күрес пен табиғи сұрыпталуға жүргізіп береді. Оқшаулану да, яғни особьтардың еркін будандасуына түрлі-түрлі кедергілердің пайда болуы эволюциялық факторларға жатады.Ол бір түрдің саналуан популяцияларының гендік құамында маңызды айырмашылықтар пайда болуына яғни популяциялардың үсті -үстіне оқшаулана түсуіне жеткізеді. Қарастырылған факторлардың барлығы да эволюциялық процесті белгелі бір жаққа бағыттай алмады. Олар популяциялардағы әртүрлі генотиптердің концентрациясын арттырады немесе кемітеді, сөйтіп табиғи сүрыпталудың тиімділігне әсерін тигізеді. Табиғи сұрыпталу бірден-бір бағыттаушы маңызы бар эволюциялық фактор болып табылады, өйткені ол нақтылы жағдайларына байланысты жүретіндіктен, түрлердің тіршілікке бейімдейді.Табиғи сұрыпталудан жаңа популяциялар, сондай-ақ одан әрі түр тармақтары мен түлер пайда болады.
1.Популяция ұғымы және критерилері 2.Популяцияның түрлері (клональды және панмиксиялық.) 3.Популяцияның генетикалық құрылымының әртүрлілігі – эволюциялық өзгерістердің алғы шарты Студенттер орындайтын тапсырмалар:Реферат тақырыптары
Тест тапсырмалары 1. Түр өз ареалының көлеміндегі территорияны тұтас иемденбейді, тек өзінің тіршілігіне қандай белгілі участоктарды ғана жайлайды?
E) Хи м иялык ластану 2. Жануарлардың ағаш өсімдіктеріне байланысты түрлері өз ареалы көлеміндегі қандай участкаларын ғана мекен етеді?
E) Хи м иялык ластану 3.Шалғындық түрлер қандай ассоциацияларын ғана мекен етеді?
E) Хи м иялык ластану 4. Жеке территориялық топтарда не пайда болады?
E)адамдарды сауыктыратын жер 5. Экологиялық популяция дегеніміз?
E)адамдарды сауыктыратын жер 6. Географиялық популяция қанда й ортада кездеседі?
E) Хи м иялык ластану 10- апта ОБСӨЖ тақырыбы: Табиғи сұрыптаудың әсері. ОБСӨЖ жоспары: 1. Генрік миграциялар ерекшеліктері. 2. Популяциялардағы генетикалық эволюцияның факторлары.
Табиғи сұрыпдалу баяу әсер етеді және кез-келген жастағы особьтардың екі жынысына да таралады. Табиғатта табмғи сұрыпталу творчествалық роль атқарады:бағытсыз тұқымқуалайтын өзгерістерден дәл осы жағдайларда өмір сүруге әлде қайдажетілдірілген жаңа особьтоптарын түзе алатыны ғана сұрыпталады. Табиғи сұрыпдалу-эволюциялвқ процестің негізін қозғаушы күші.Ол популяциялар санын көбейтіп гендік құрамының алуан түрлілігін арттыруға жеткізетін түрдің кең таралып орналасуы кезінде ойдағыдай өтеді.Мұпдай жағдайларда сұрыпталу мүмкіндіктеріөрістей түседі.Табиғи сұрыпталудың қарқындылығымен бағыты жылдың әр маусымында жыл сайын өзгеріп отырады.Бұлособьтардың биологиясымен тіршілік жағдайларының ауытқуына байланысты жүреді. Қолдан сұрыптау мен табиғи сұрыпталу әсерлерін салыстыру.Тұқым қуалайтын өзгергішті екі процеске де негіз болып,сұрыпталу,а материал жеткізіп береді. Қолдан сұрыпталу мен табиғи сұрыпталу нәтижесінде жаңа формалар жасалынады; Қолдан сұрыпталу кезінде-тұқымдармен сорттар,ал, табиғисұрыпталу кезінде түрлерпайда болады.Бұлекі процестердің арасында айтарлықтай айырмашылықтар бар.Адам қолдан сұрыпталу кезінде особьтары байқалған белгілері бойынша іріктелгенособьтардың организм үшін тіпті зиянды болуы мүмкін.Мәселен шошқалар мен мсүтті сиырлардың ең жақсы тұқымдары адам қамқорлық жасмаған болса, табиғатта өмір сүрмеген де болар еді. Табиғи сұрыпталудың кезінде айналадағы ортажағдайлары сұыптаушы фактор болып табылады.Осыған орай табиғи сұрыпталу тек популяциялар мен түрдің толықпайдасы үшін ғана әсер етеді. Адамның қажітіне және бегілеген мақсатына бейімделген үй хайуанаттарының тұқымдары мен мәдени өсімдіктердің сорттары қолдан сұрыпталу нәтижасінде пайда болады. Адам егіншілікпен және хайуанаттарды қолға үйретумен шұғылданғаннан бері қолдан сұрыпталу жүгізіліп келеді. Табиғи сұрыпталу органикалық дүниенің бүкіл тарихы барысында жерде тіршілік пайда болғаннан бері жүруде . Табиғи сұрыпталу мен қолдан сұрыпталу бір-бірімен тығыз байланысты: жануар тұқымдары мен өсімдіктер сортарына қолдан сұыпталудан басқа табиғи сұрыпталу да әсер етуде. Биогеоценоз – бұл жерде бетінің белгілі бір жеріндегі біркелкі табиғат құбылыстарының (атмосфера, тау жынысы, өсімдік, жануарлар дүниесінің және микроорганизмдер дүниесінің топырақ және гидрологиялық жағдайларының ) жиынтығы, мұны құраушы компоненттер өзара ерекше байланысты, оларға тән өзара зат алмасу және энергия алмасу түрі болады және бұл табиғаттың басқа құбылыстарымен де байланысты .Бұл жиынтық үнемі қозғалыстағы, дамудағы диалектикалық бірліктің ішкі қарама-қарсылығы түрінде болады. Тіршілік үшін күрес түсінігіне Дарвин организмнің қоршаған абиотикалық та, биотикалық та факторлармен арақатынасын кіргізеді. Организмдер арасындағы қатынасты түрішілік және түраралық деп бөлуге болады. Дарвин тіршілік үшін күрестің айқындылығын табиғатты бағдарлап қана қоймай, эксперимент арқылы да көрді және дәлелдеді. Мысалы, бір тәжірибесінде ол өсімдіктер шыдамдылығының температураға байланыстылығын көрсетті. Бұршақтардың 390 көшетінен кейін түнгім суықтан кейін 12-сі ғана тірі қалғанын көрді. 4 күн өткеннен кейін қайта болған түнгі суықтан кейін ол қалған 12-нен 3-еуі ғана аман қалды. Табиғатта пайдалы белгісі бар организмдердің тірі қалуы және ұрпақ қалдырып өркендеу мүмкіндігі мол болады. Бұған керісінше, қандай да болса организмге зиянды өзгеріс, оның тіршілігіне теріс ықпал етеді, ондай өзгерісті особьтар ең алдымен құрып кетеді (элиминация) немесе өсіп-өне алмайды. Элиминация ортаның әртүрлі факторларына байланысты.Табиғатта мұндай процесс болатынына бақылау фактылары дәлел болады.
Мутациялар жүйесі. ОБСӨЖ жоспары:
жүктеу/скачать 1.35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|