Тақырып 2. Ерте орта ғасырлар. Антика мен орта ғасырлардың түйісіндегі Европа (IҮ ғасырлардың аяғы- ХI ғасырдың ортасы). Рим империясындағы дағдарыс

Тақырып 2. Ерте орта ғасырлар. Антика мен орта ғасырлардың түйісіндегі Европа (IҮ ғасырлардың аяғы- ХI ғасырдың ортасы). Рим империясындағы дағдарыс.

2. III-Ү ғасырлардың аяғындағы Рим империясының қоғамдық және мемлекеттік құрылымы.

3. Халықтардың Ұлы қоныс аудару дәуірінің басталуына дейінгі ежелгі германдықтардың қоғамдық құрылысы. Герман тайпалатының қоныстану территориясы. Аграрлық қатынастар.

4. Г.Л.Маурердің марка иеориясы, классикалық вотчина теориясының авторларының еңбегі және страсбург мектебінің тарихшыларының еңбектері бойынша германдықтардың шаруашылығы мен аграрлық құрылымы, әлеуметтік құрылым.

5. Батыс Рим империясының құлауы және вараврлық патшалықтардың пайда болуы.

6. Халықтардың Ұлы қоныс аударуының себептері. Герман тайпаларының көшіп-қону жағдайлары. Империя құлағаннан кейінгі варварлық патшалықтар.

7. Европадағы халықтардың ұлы қоныс аударуы дәуіріндегі ғұндар. Солтүстік Кавказдағы аландары ғұндардың басып алуы. Боспор патшалығын талқандау.

Тақырып 3. Франк державасындағы феодализмнің дамуы.Меровингтер патшалығы.

1. «Салий заңдары» - франктердің қоғамдық құрылысын зерттеу үшін маңызды дерек.

2. Меровингтік кезеңдегі франк қоғамындағы әлеуметтік жіктеліс. Франк патшалығы және оның территориялық өсуі.

3. Хлодвигтің мұрагерлері тұсындағы мемлекеттің ыдырауы. Австразия майордомдарының елді біріктіруі.

4. Каролингтердің франктік державасы. Карл Мартелл саясаты. Франктердің арабтармен күресі.

6. Карл Мартеллдің бенефициялық реформасы, оның әлеуметтік алғышарттары мен нәтижелері. Ұлы Карл империясының негізінің қалануы, оның халықаралық және ішкі жағдайлары. Ұлы Карлдың жеке тұлғасы.

Тақырып 4. ІҮ-ҮІІ ғасырлардың бірінші жартысындағы Византия (Шығыс Рим империясы).

1. Византия империясының қалыптасуы, оның территориясы, тұрғындарының этникалық құрамы.

2. І Юстинианның патшалық құруы. Еуропамен салыстырғандағы Византиядағы феодалдану процесінің ерекшелігі.

3. ҮІ ғасырдың бірінші жартысы мен ҮІІ ғасырдың екінші жартысындағы Византия империясы.

1. ІХ-ХІ ғасырлардағы Батыс Европа елдерінде феодалдық құрылымының бекінуі. Саяси бытырыаңқылық және алғашқы Капетингтер тұсындағы король билігі.

2. Лангобард. Патшалығын франктердің жаулап алуы. Италияның саяси бытыраңқылығы.

3. Феодалдық институттардың қалыптасу процесстерінің ерекшеліктері. Италияға жорықтар және Оттон І-нің Римде тәж киюі.

4. Саксон династиясынан шыққан билеушілердің шығыстағы көршілермен қарым-қатынасы. «Оттондық өркендеу».

Тақырып 6 ХІ ғасырдың ортасына дейінгі Англия. ҮІІІ-ХІ ғасырдың ортасындағы Испания. Испанияны мұсылмандардың жаулап алуы

1. Британиядағы англосаксон патшалықтары және феодалдану процестерінің ерекшеліктері. Англосаксон мемлекттерінің эволюциясы.

2. Жергілікті басқару ұйымдары. ІХ-ХІ ғасырлардың бірінші жартысындағы феодалдану процесінің жылдамдауы. Англосакстердің христиандануы. Даттармен күрес.

3. Мұсылмандық Испания Дамасск халифатының құрамында. Ал-Андалус. Кордова. Толедо. Севиль. Валенсий. Сарагосс тайфтері.

4. Мұсылмандық Испанияның қалалық өркениеті. Араб мәдениетінің европа мәдениетімен ғылымына әсері.

5. Христиандық испан мемлекеттерінің пайда болуы және Реконкистаның басталуы. Реконкистаның хронологиясы және Испан тарихының әртүрлі сатыларындағыерекшеліктері.

1. Протославяндық мәдениеттер. Экономикасы және әлеуметтік құрылымы. Көршілермен қарым-қатынасы.

2. Киев пен Новгородтың қалыптасу тарихы және Днепр маңындағы саудадағы орны. Варяг мәселесі.

3. Славян тайпаларының одақтарының қалыптасуы. Олег пен Игорьдің Констонтинопольға жорығы.

4. Христиандық ілімнің ене бастауы. Святославтың әскери жорықтары. Көшпенділермен күрес.

5.Владимирдің ұлдарының арасындағы күрес. Ярослав Мудрыйдың билік құруы.

6. «Орыс Правдасы». Владимир Мономахтың билік құруы. «Мономах Ережесі». «Жылнамалар Жинағы».

Тақырып 8 Дамыған орта ғасырлар. Крест жорықтары. Крест жорықтары дәуріндегі Батыс пен Шығыс.

1. Ортағасырлық қалалардың пайда болуы мен дамуы. Ерте ғасырлардағы қала өмірі. қолөнерінің қалыптасуының әлеуметтік және саяси алғышарттары. Ортағасырлық қалалардың феодалдану процесінің құрамды бөлігі ретінде қалыптасуы.

2. Крест жорықтарының алғышарттары мен сипаты. Клемор соборы. Петр Пустынник.

3. Қайыршылар жорығы. Бірінші крест жорығы. Шығыстағы крестшілердің мемлекеті. «Иерусалим ассиздері». Діни-семсерлік ордендер. Крестшілердің мемлекеттерінің тұрақсыздығы.

4. Екінші рет крест жорықтарының салдарлары.

Тақырып 9 ХІ-ХҮ ғасырлардағы Франция және Англия

1. ХІ- ХІІІ ғасырлардағы саяси бытыраңқылық. Альбигой соғыстары және Лангедоктың қосылуы. ХІІІ ғ.

2. Людовик ІХ реформалары. Жүз жылдық соғыстың себептері мен басталуы. Э. Марсельдің басқаруымен болған париждегі көтеріліс.

3. Норман жаулап алушылығы және оның Англиядағы феодализмнің дамуына әсері.

4. ХІІ ғ. Ортасындағы феодалдық қырқысулар. Плантаганет әулетінің басы және олардың ХІІғ мен ХІІІ ғ басындағы англо-француздық державасы. Ирландияны жаулап алу.

5. Генрих ІІІ. Барон соғысы. «Оксфордық провизиялар». «Вестминистрлік провизиялар».

1. Ворм конкордаты және дағдарыстың нәтижелері. Штауфендер. Тұсындағы империя. Итальяндық саясат.

2. Фридрих ІІ. Қасиетті Рим империясы. Швейцариялық одақтың құрылуы және дамуы.

3. Германияның саяси дамуы. Императорлар мен аймақтық князьдар. Неміс халқының қалыптасуы.

4. Италияның әр аудандарының дамуының бір деңгейде болмауы. Қала коммуналары және олардың біртіндеп қала мемлекеттерге айналуы.

5. Тукиндер қозғалысы. Цехтық құрылымның ыдырауы және мануфактураның тууы.

1. Капиталистік мануфактура. Ауыл шаруашылығында капитализмнің дамуы. Европадағы алғашқы буржуазиялық революциялардың көрінісі.

2. Германияның экономикалық және саяси дамуының ерекше жағдайлары. Реформация қарсаңындағы Германиядағы католик шіркеуі.

3. Неміс гуманизмі және өзіндік ерекшеліктері. Томас Мюнцер.

5. Ульрия Цвингли және оның ілімі. Цюрихтегі Цвингли реформациясы.

6. Кальвиндік реформация алдындағы Женева. Кальвиндік ілім және шіркеу.

7. Европадағы контрреформация, оның алғышарттары. Иезуиттер ордені. Игнатий Лойола. Тридент соборы. Контрреформация нәтижелері.

1. ХҮІ-ХҮІІ ғасырлардың бірінші жартысындағы Италияның саяси картасы. Италиядағы реформация және контрреформация.

2. Ағылшын абсолютизмі және оның ерекшеліктері. Англиядағы реформация.

3. ХҮІ ғ. Экономиканың дамуы. Абсолютизмнің қалыптасуы. Галликан шіркеуі. Реформация. Реформациядағы буржуазиялық бағыт. Дворяндық бағыт. Азамат соғыстар. Католиктік және Париждік лигалар. Нант эдикті. Генрих ІҮ оның ішкі және сыртқы саясаты. Бірінші министр кадинал Рищелье. ХҮІ ғ. Францияның мәдениеті.

1. ХҮІ ғасырдағы халықаралық қатынастар. Сипаты.

2.Халықаралық қайшылықтардың ошақтары.

3. Отызжылдық соғыстың төрт кезеңі және олардың сипаттамалары.

4. Вестфаль бітімі.

Тақырып 14 Х-ХҮ ғғ. Қытай және Жапония

1. «Бес әулет пен он патшалық дәуірі». Солтүстіктегі билік үшін күрес.

2. Сун әулетінің билікке келуі, оның елде саяси тұрақтылық орнату жолындағы шаралар. Әкімшілік басқару жүйесіндегі және әскери ұйымдағы орталықтандыру.

3. Чжу Юань-Чжаннің көтерілісі және Минь мемлекетінің құрылуы.

4. Кітап басу ісінің жетілуі. Ғылымның дамуы. Поэзияның, сәулет және мүсін өнерінің дамуы.

5. Дамыған феодализм кезіндегі аграрлық қатынастар. ХІІІ-ХҮ ғғ. Феодалдық жер иеленушілік пен алым-салық түрлері.

6. Сегунаттың орнауы. Рицуре заңдары, куродокоро.

7. ІХ-ХІҮ ғ. Жапно мәдениеті.

2. Иракты селжук түріктерінің басып алуы. Х-ХҮ ғғ. Магиб.

3. Ифрикияда аглабилер әмірлігінің қалыптасуы. Олардың белсенді сыртқы саясаты.

4. Фатимилердің билік басына келуі. Фатимилер халифатының экономикасы.

5. Аюбилер әулетінің билігі. Кресшілермен күрес. Мамлюктер мемлекеті.

Тақырып 16 Х-ХҮ ғғ. Иран және ортағасырлық Түркия мемлекеті

1. Аббасилер халифаты құрамындағы Иран.

2. Батыс Иранда Буидтер мемлекетінің құрылуы.

3. Кармат қозғалысы. Иқта институты.

4. Оғыздар қозғалысы. Иранды селжүкртердің жаулап алуы.

5. ХІ-ХІІ ғғ. Кіші Азия территориясында алғашқы түрік мемлекеті.

6. Иконий сұлтандығы, оның әлеуметтік-экономикалық құрылысы. Византиямен күрес.

Тақырып 17 Кейінгі ортағасырларда Қытайдағы әлеуметтік қайшылықтардың шиеленісуі және ХҮІІ ғ.шаруалар көтерілісі. Жапонияның бірігіуі.

1. ХҮІ-ХҮІІ ғғ. Бірінші жартысындағы Қытайдың ауыл шаруашылығы. Еңбек құрал-жабдықтарының жетілуі. Агротехникалық шеберліктің дамуы.

2. ХҮІ-ХҮІІ ғғ. Бірінші жартысындағы Қытайдағы саяси күрестер мен көтерілістер.

3. Мин империясының ХҮІ-ХҮІІғғ. Бірінші жартысындағы сыртқы саясаты.

4. Еуропалықтардың Қытайға енуі. Жабық есік саясатына көшуі.

5. ХҮ ғасырдағы Жапониядағы феодалдық қатынастар. «Онин жылдарындағы соғыстар». Ірі феодалдық князьдықтардың құрылуы.

6. Жапонияны біріктіру үшін күрес. Ода Набунаганың реформалары.

7. Европалықтардың жапонияға енуі. Португалдықтардың келуі.

8. Жапонияда Токугава режимінің орнауы.

Тақырып 18 ХҮІ-ХҮІІ ғғ.Иран, Түркия және араб елдері

1. ХҮІ ғ. Басындағы Иранның әлеуметтік экономикалық және саяси жағдайы. Ширван шахтар мемлекеті.Сефевилер мемлекетінің құрылуы.

2. Осман империясының әлемдік державаға айналуы. Мұсылмандық Шығыс пен христиандық Батыс арасындағы бір-біріне қарсы тұрудың жаңа кезеңіндегі Түркияның ролі.

3. Османдар мен Мамлюктер арасындағы қақтығыс. Түріктер мен Русь арасындағы қақтығыстар.

4. Араб жерлері үшін Түркия мен мамлюктік Египет арасындағы күрес.

5. Түріктердің Иракты, Сирия мен египетті және Солтүстік Африканың басқа да елдерін өздеріне қаратуы.

6. Бағдад, Мосул, Шахризар уәләяттарының құрылуы. Тимарлық және заметтік жүйенің енгізілуі. Осман империясының құрамындағы Египет.

Тақырып 19 ХҮІ-ХҮІІ ғғ.бірінші жартысындағы Индия

1. ХҮІ ғ. Басындағы Солтүстік Индияның экономикалық және саяси жағдайы. Бабыр және Ұлы Моғолдар импермясының құрылуы.

2. Державаның саяси-әкімшілік ұйымы. Феодалдық жер иелену формалары. Акбар реформалары және олардың әлеуметтік-саяси маңызы.

3. Ұлы Моғолдардың діни реформасы. Бахмани және Виджаянагар мемлекеттерінің дағдарысқа ұшырауы және ыдырауы.

1. Еуропалық державалардың Африкаға ене бастауы. Құл саудасы. Малидің саяси-экономикалық жағдайы.

2. Сонгай мемлекетінің ішкі-сыртқы саясаты, экономикасы. Канем-Борну мемлекетінің көрші елдермен соғысы. Бенин патшалығы.

3. Алтын Жаға мен Піл сүйегі жағалаулары мемлекеттерінің әлеусметтік құрылымы, экономикасы.Ашанти конференциясы. Эфиопиядағы феодалдық қатынастар. Суданның әлеуметтік-экономикалық, саяси жағдайы.

4. Кейінгі орта ғасырлардағы Мадагаскар. Африкадағы португал отаршылдығы. Құл саудасының қиратушылық ықпалы. Африка мемлекеттерінің құлдырауы. Африканың капиталдың алғашқы қорлануы объектісіне айналуы.

СӨЖ түрлердiң тiзiмi

1.Феодализмнің теориялық мәселелері. [1, 4, 5]

2. Ежелгі германдықтардың шаруашылығы, қолөнері, және саудасы. [2, 3, 4]

3. Франк қоғамының әлеуметтік саяси құрылымы.[1, 9, 10]

4. ҮІІ-Х. Ғ.ғ англосаксон қоғамы. Әлеуметтік –саяси құрылымы. [5, 6 10]

5. Ортағасырлық қалалар. [1, 10, 11]

6. Классикалық ортағасырлар кезеңіндегі Батыс Еуропа елдерінің шаруалары. [1, 2, 3]

7. ХІҮ-ХҮІ ғғ. Батыс Еуропа елдеріндегі қайта өркендеу дәуірі және мәдениеті. [1, 10, 11]

8. Батыс Еуропа елдеріндегі абсолютизм. [1, 3, 10]

9. Ғұндар және Батыс Еуропа. [2,11,13]

10. Ғұн державасының құрылуы.[2, 3, 9]

11. Атилланың жорықтары. [1, 5, 7]

12. Батыс Еуропа елдеріндегі капитализм генезисі мәселелері. [1, 10, 11]
9 Әдебиеттер тізімі:

Негізгі әдебиеттер тізімі:

1. 
   Осокин, Н.А. История средних веков/Н.А.Осокин.-Минск:Харвест.-2009.-671с.
   
2. 
   Тортаев, С. Ә. Орта ғасырлардағы шығыс елдерiнiң тарихы/С. Ә. Тортаев.-Алматы.-2009.-293 б.
   
3. 
   Васильев, Л. С. История Востока: в 2 т.:учебник для вузов/Л. С. Васильев.-3-е изд., испр. и доп.-М.:Высш. шк. Т. 1.-2010.-512 с
   
4. 
   Виппер, Р. Ю. История средних веков:курс лекций/Р. Ю. Виппер -СПб.: Эстет, 2010.-382 с.
   
5. 
   Всемирная история:учебник для вузов/под ред. Г. Б. Поляка, А. Н. Марковой.-М.: ЮНИТИ, 2010.-496 с.
   
6. 
   Всемирная история: В 24 т. / А. Н. Бадак [и др.].-Минск: Харвест. Т.7:Раннее средневековье.-2011.-592с.
   

7. 
   Византия между Западом и Востоком:опыт ист. характеристики/ отв. ред. Г. Г. Литаврин.-2-е изд.-СПб.:Алетейя,2001.-538 с.
   
8. 
   Гаджиева, Е. А. Страна восходящего Солнца: история и куль тура Японии/Е. А. Гаджиева.-Ростов н/Д:Феникс,2006.-253 с.
   
9. 
   Егер, О. Всемирная история: в 4 т./О. Егер; под ред. П. Н. Полевого.-Изд. испр. и доп.-М.:АСТ. Т. 2:Средние века.-2000.-692 с
   
10. 
    История Востока: в 6 т./отв. ред. Л. Б. Алаев.-М.:"Восточная литература" РАН. Т. 2:Восток в средние века.-2000.-716 с.
    
11. 
    История средних веков: в 2 т.:учебник для вузов/под ред. С. П. Карпова.- М.: Изд-во Моск. ун-та: Инфра-М. Т. 2:Раннее новое время.-2000.-431 с.
    
12. 
    История средних веков: Европа.-Минск:Харвест,2000.-735 с.
    
13. 
    Райс, Тамара Т. Византия: быт, религия, культура/Тамара Т. Райс; пер. с англ. О. О. Дмитриевой.-М.:Центрполиграф,2006.-256 с.
    
14. 
    Шэйнэ, Ж.- К. История Византии/Ж.- К. Шейнэ.-М.:АСТ; Астрель 2006.- 159 с.
    

Әрбір студент сабақтың барлық түріне қатысуға міндетті, топтың тақырыпты таллқылауында белсенділік танытып, өз курстарыныңыздық қалыпты жұмыс істеуіне кедергі келтіреді. Сабақта өзін-өзі устаудың алгиақтығына шара қолданылыды, типті аудиториядан қуылғанға шейін. Мен сіздерден мына талаптардың орындалуын талап етемін: сабақ барысында ұялы телефондар сөндірілсін, аудиторияға сырт киімен кірмеу, университеттің ішкі ережесін бұзбау.

Сабақтың жібергендерге мен мынадай айыптық санкция белгілеймін; белгісіз себептермен дәріс, тәжірибе сабақтарына қатысқапағандардан 3 балл алынып тасталынады.

Үй тапсырмасын орынағандарға ең жоғарғы сандық 11 балл қойылады, сөннымен қатар тәжірибелік сабақты болмағанға (белгісіз себептермен) – 0 балл, үй тапсырмасы орындалмай қолғандықтан – минус 1 балл. Осы жіберілген сабақтарды студент қайыра орындап шыққан жағдайда ең жоғарғы 10 баллдың орнына 5 балл қатылады, алайда тәжірибе сабағында белгілі себептермен қатыса алмай қалған жағдайда 11 балл қоямын. Студенттердің өздін жұмысы орындалса 1 балл, орындалған жағдайда 0 баллмен өлшенеді.

Әрбір сабаққа дайындық міндетті, берілген тапсырма толығымен оқылуға тиіс. Сіздің дайндығыңыз тәжірибе сабағы барысында сұрақ беру мен тест тапсырмаларын арқылы пәннің әрбір аяқталған тарауы барысында тексеріледі.

Дәрістік және тәжирибелік сабақ барысында белсенділік танытқан студент марапатына 3балл қосылады. Белсенділікке жауап берген студенттің айтарына қосымша тың материалдар ұсыну.

Егер сіз бақылау шаралары уақытында белгілі себептермен қатыса алмасаңыз, сізге келесі сабақтың барысында қайта өтуіңізге мүмкіндік беріледі, басқаша жағдайда сіз «0» баллға не баласыз.

Семестр барысы 2 мәрелік бақылаудан тұраып тест түрінде өтеді. Тест бақылауы пәннің өтілген тараулары материадарынан беріледі.

СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі және «Орта ғасыр тарихы» пәні бойынша 5В011400-Тарих мамандықтары бойынша күндізгі оқу нысанындағы студенттерге арналған

Шартты белгілеулер: 1 ДҮТ – №1 дәрісті дайындау үшін берілетін үй тапсырмасы; Қ – оқу үрдісіне қатысу; ПҮТ 1 – №1 практикалық сабақтарға дайындалу үшін үй тапсырмасы; ӨОҮТ1 – материалды өздігінен оқуға №1 үй тапсырмасы; КТ – конспект тексеру; 1Т –№1 тест.