Психиатрияға кіріспе тармақ психиатрияның жалпы мәселелері тарау
жүктеу/скачать 5.77 Mb. Pdf көрінісі
|
| Дебилдiк (латынша dibilis - әлсiз, әлжуаз) - олигофренияның жеңiл
дәрежесi, ойлау рутинділігімен (қрапайымдылығымен), абстрактылы ойлау қабiлетiнің болмауымен кӛрінетін интеллектуальды жеткіліксіздіктің ӛзіне тән сипатымен ерекшеленеді. Дебильдiк жағдайын анықтау қиын, ӛйткені бҧл дәрежеде имбецильдік кезіндегідей дӛрекі бҧзылыстар болмайды. Науқастың сӛздік қоры жеткілікті, механикалық жадысы жақсы болған жағдайда кемақылдықты анықтау қиындай тҥседі. Дебилдер қарапайым ҧғымдарды біріктіре алады, бірақ абстрактылы тҥсiніктердің жоғары деңгейiне қабілетсіз. Дебилдердің сӛз қоры жеткілікті жоғары мӛлшерде болуы мҥмкін, бірақ олардың сӛздері біртекті, кедей, ойлау ӛнімділігі тӛмен. Кейде олар қарапайым, әсіресе тҧрмыстық ӛмiрде жақсы бағытталады, жеке ӛмір сҥруге қабілетті. Олар бастауыш немесе кӛмекшi мектептерді аяқтайды қарапайым қызмет тҥріне орналаса алады және неке қҧра алады. Дебильдік дәрежесіндегі тҧлғаның эмоциональды және еріктік ерекшелiктері имбецильдікпен салыстырғанда жақсырақ дамыған, олардың характерологиялық ерекшеліктері әрқилы, дегенмен ортақ белгілері де бар - ӛзін-ӛзі ҧстау, әуестіктерін басуға жеткіліксіз қабілет, аса сенгіштік, сондықтан мҧндай науқастар ӛзгелердің ықпалына жеңіл тҥседі. Дебилдердiң қозғалыс сферасы едәуір жетілген, бiрақ қозғалыстары икемсiз, сілтемелі болып келеді. Олигофренияның басқа да формаларындағыдай дебилдерде физикалық даму ақаулары, неврологиялық бҧзылыстар бақыланады. Олигофренияның жеңiл тҥрi - дебильдiкті шекаралық ақыл кемдігінің жеңіл формаларынан ажырату қажет. Интеллектуальды жеткіліксіздіктің шекаралық формаларымен балалар тҧлғалық дамудың артта қалуымен ерекшеленеді: сенгіш, жеткіліксіз критика, таным қызметiнiң тӛмендеуi, эмоциялардың дифференцацяланбауымен. Мақсатты әрекет етуі бҧзылған, міндеттер қҧруға және орындауға қабілетсіз балалар ерекше топты қҧрайды. Оларға қозғалыстық тежеусіздену, мақсатты қызмет бҧзылысы, зейін шашырандылығы, концентрациясының бҧзылысы тән, олар фантазиялауға бейім келеді. Олигофренияның әртҥрлi дәрежелерінің ӛзіне тән ерекшеліктері болғанымен олардың арасында нақты шекара жоқ. Олигофренияның барлық ~ 337 ~ дәрежелеріне даму тежелуінің глобальдылығы және неғҧрлым «балғын» психикалық функциялардың жетiлмеуi тән. Соңғы жылдарда олигофренияларды динамикалық зерттеу қолданылуда. Әлеуметтiк-еңбектік реабилитация жҥркізу арқылы психикалық ақауды компенсациялау мҥмкiндігі пайда болды. Қолайсыз факторлар әсерiнен (психикалық жарақаттар, соматикалық инфекциялық аурулар, жыныстық метаморфоз, қартаю, алкоголизация және т.б.) декомпенсация жағдайы пайда болуы мҥмкiн. Декомпенсацияның клиникалық кӛрiністері невроз тәрiздi және психопатия тәрiздi бҧзылыстармен, сонымен қатар пубертат алды және пубертатты кезеңдерде ӛзгерген сана фонында аффективті және қозғалыстық бҧзылыстармен, егде жас кезеңінде галлюцинаторлы және сандырақтық феномендермен - психоз жағдайларымен кӛрiнедi. Психоз қҧрылымы мазмҧнының элементарлылығымен ерекшеленеді. Олигофрения синдромдары аса стабильдi, сондықтан емдеу кезiнде айтарлықтай тиімді әсерге қол жеткізу мҥмкiн емес. Бҧған қарамастан медико-педагогикалық шаралар комплексін ӛткізу науқастардың ӛмірлік жағдайларға адаптациялануына оң ықпал кӛрсетуі мҥмкін. жүктеу/скачать 5.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|