Психиатрияға кіріспе тармақ психиатрияның жалпы мәселелері тарау
Психикалық бұзылыстарға ұшырау қаупі жоғары тұрғындар тобы
жүктеу/скачать 5.77 Mb. Pdf көрінісі
|
| Психикалық бұзылыстарға ұшырау қаупі жоғары тұрғындар тобы
Біріншілік психопрофилактика шараларын жоспарлау және жҥргізу кезінде сау тҧрғындардың арасынан психикалық бҧзылыстарға байланысты жоғары қаупі бар контингенттерді бӛліп алу керек. Бҧл жҧмысты жҥргізу ҥшін психикалық бҧзылыстардың пайда болу себебін, аурудың даму механизмін тҥсініп, психопатологиялық сиптомдардың қалыптасуын білу керек. Отандық психиатрия психикалық бҧзылыстардың шығу тегінде шешуші мәнді адам ӛмір сҥретін және қызмет ететін, адамның жеке басына, оның организміне оң немесе теріс әсер ететін қоршаған орта әсеріне береді. Сондықтан психопрофилактикалық қызмет психикалық сфераға және ОЖЖ – не әсер ететін зияндылықтармен кҥресу болып табылады. Негізгі назарда ӛндірістік жағдайда болатын зияндылықтар тҧр. Физикалық, химиялық, биологиялық және психологиялық сипаттағы шектен тыс жҥктемемен жҧмыс істейтін адамның, осындай кәсіби жҧмысқа қатысы жоқ адамға қарағанда дертке шалдығу қаупі ӛте жоғары болады. Осы жағдайда психикалық бҧзылыстардың пайда болу қаупі жоғары контингентке жайсыз жағдайларда адамның психикалық сферасына зиянын тигізетін ӛндірісте қызмет ететін адамдарды жатқызуға болады. ~ 47 ~ Соматикалық қолайсыз жағдайлар ми қызметіне теріс әсер кӛрсетеді, оны әлсіретіп, бҥкіл организм фукцияларын біріктіріп және координациялайтын қызметін бҧзады. Церебральды жетіспеушіліктің белгілері болып, жалпы соматикалық немесе инфекциялық аурулардың симптомы болатын психикалық феномендер болып табылады. Сонымен қатар, соматикалық ауырлық жағдайларында психикалық аурулардың – эндогенді, психогенді және басқа аурулардың дамуы жеңілдейді. Ауыр тҥрдегі соматикалық дертке шалдыққандар психикалық бҧзылыстар пайда болу қаупі жоғары топқа жатады. Психика дамуы кезеңінде жетілмеген және нәзік болып психикалық процестер саналады. Психикалық қызметке қажет материалдық субстраттың дамуы ми дамуы және оның әрі қарай ҧрықта дифференцацияланумен байланысты ана қҧрсағында жатқанда басталады. Ана организмінің ішкі ортасының кез-келген бҧзылысы ҧрыққа қауіпті болып саналады, ол аномалияның пайда болуына немесе оның есейгенде пайда болуына соқтыруы мҥмкін. Босану механизмнінің ӛзі нәресте ӛміріне қауіпті, босану кезінде нәресте миы асфиксияға ҧшырауы және жарақат алуы мҥмкін, ал бҧл нәрестенің алдағы психикалық дамуына әсер етеді. Психопрофилактиканың ең маңызды қҧрамы жасӛспірімдер мен балалардың физиологиялық және психикалық дамуын жҥйелі тҥрде бақылау, бала мен ананың қажеттіліктерін максималді қамтамасыз ету болып табылады. Психикалық бҧзылыстар пайда болу қауіпі жоғарғы контингенке ҥлкен жастағы адамдарды да қосуға болады. Психопрофилактика жҥйесін қҧрастырған кезде кӛрініс берген айқын психикалық патологияны қарттыққа тән деп айтуға болмайды. Алкоголизация тҧрғындар арасында жҥйкелік – психикалық аурулар кездесуін жоғарылатады. Алкоголизм спецификалық алкогольді психоздарға әкеліп соқтырады, басқа аурулардың психопатологиялық симптоматикасын туындатады және ауырлатады, тҧлға деградациясына ҧшыратады, социальды адаптацияны бҧзады. Ата-ана алкоголизациясы физикалық және психикалық толымсыз балалардың дҥниеге келуіне әкеліп соғады. Осылайша маскҥнемдік жҥйкелік-психикалық аурулардың қаупін жоғарылатады, сондықтан психопрофилактиканың бірден-бір міндеті болып маскҥнемдікпен және зиянды әдеттермен кҥрес болып табылады. Психикалық дертке шалдығу қаупінің мҥмкіндігі шизофрения, маниакальды- депрессивті психоз және басқа да тҧқым қуалайтын аурулармен тҧқым қуалау ауырлығы бар адамдарда жоғары. Тҧрмыс пен еңбекті сауықтырумен қатар, эндогенді ауруларға алып келетін экзогенді факторларды жою, медико- генетикалық консультацияларды кеңейту, адамдардың тҧрмыс қҧру және нәрестелі болу мәселелеріне дҧрыс кӛзқарасты бекіту қажет. Жоғарыда айтылған психикалық бҧзылыстар пайда болу қаупі жоғары топтарды біле отырып, бізге психопрофилактиканың бірінші кезектегі міндеттерін қарастыру керек. |