Психология ғылым ретінде. Мақсаты, міндеттері, пәні мен объектісі
жүктеу/скачать 117.96 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- К. Алдерфердің Теориясы
- Физиологиялық.
- Қауіпсіздік.
| Дэвид Макклелланд теориясы жоғары деңгейдегі қажеттіліктерге басты назар аударған мотивацияның тағы бір моделі болып табылады.
Дэвид МакКлелланд (1917-1998) – американдық психолог. Оның пікірінше, адамдарға үш қажеттілік тән: билік, жетістік және қатысу. К. Алдерфердің Теориясы Алдерфер физиологиялық қажеттіліктер мен қауіпсіздік қажеттіліктерін өмір сүру қажеттіліктері тобына жатқызды; махаббат пен сүйіспеншілік қажеттіліктері – байланыстар тобына; өзін – өзі тану қажеттілігі-өсу қажеттіліктері тобына кірді. Қажеттіліктер теориясынан басқа, Алдерфер "регрессия принципін" жасады, бұл жоғары деңгейдегі қажеттіліктер қанағаттандырылмаған кезде адам өзі қанағаттандыра алатын төменгі деңгейдегі қажеттіліктерге түсе алады. Мысалы, егер адам мансаптық өсу қажеттіліктерін қанағаттандыра алмаса, онда олар қайтадан байланыс қажеттіліктерін көрсете алады – мысалы, әріптестерімен жаңа байланыстар орнату. Психология ғылымындағы қажеттіліктер теориясы. Маслоудың айтуынша, бізде бес қажеттілік категориясы бар: физиологиялық, қауіпсіздік, махаббат, құрмет және өзін-өзі тану. Бұл теорияда иерархиядағы жоғары қажеттіліктер адамдар өздерінің бұрынғы қажеттіліктерін жеткілікті түрде қанағаттандырғанын сезген кезде пайда бола бастайды. Кейінгі зерттеулер Маслоудың барлық теориясын толықтай қолдамаса да, оның зерттеулері басқа психологтарға әсер етіп, оң психология саласына өз үлесін қосты. Физиологиялық. Бұл негізгі физикалық қажеттіліктерге жатады, мысалы, шөлдеген кезде ішу немесе аш болған кезде тамақтану. Маслоудың айтуынша, бұл қажеттіліктердің кейбіреулері дененің гомеостазға деген қажеттілігін қанағаттандыру үшін біздің күш-жігерімізді қамтиды; яғни әр түрлі дене жүйелеріндегі тұрақты деңгейлерді сақтау (мысалы, дене температурасын 98,6 градус сақтау). Қауіпсіздік. Адамдардың физиологиялық қажеттіліктері орындалғаннан кейін пайда болатын келесі қажеттілік - бұл қауіпсіз орта. Біздің қауіпсіздік қажеттіліктеріміз бала кезінен-ақ байқалады, өйткені балалардың қауіпсіз және болжанатын ортаға қажеттілігі бар және олар бұл қажеттіліктер қанағаттандырылмаған кезде қорқынышпен немесе алаңдаушылықпен әрекет етеді. Махаббат және сену. Маслоудың айтуынша, иерархиядағы келесі қажеттілік сүйіспеншілік пен қабылдау сезімін қамтиды. Бұл қажеттілікке романтикалық қатынастар да, достар мен отбасы мүшелерімен де қарым-қатынас кіреді. Бұл сонымен қатар біздің әлеуметтік топқа жататынымызды сезіну қажеттілігін де қамтиды. Маңыздысы, бұл қажеттілік сүйікті сезімді де қамтидыжәне басқаларға деген сүйіспеншілік сезімі Бағалау. Біздің қажеттіліктерімізге өзімізді жақсы сезіну керек. Маслоудың пікірінше, құрметтеуге деген қажеттілік екі компоненттен тұрады. Біріншісі өзіне деген сенімділікті және өзін жақсы сезінуді қамтиды. Өзін-өзі тану. Өзін-өзі тану дегеніміз - бұл орындалған сезімді немесе біздің мүмкіндігімізге сәйкес өмір сүріп жатқанымызды сезуді білдіреді. Өзін-өзі танудың бір ерекшелігі - бұл әркімге әр түрлі болатындығы. Бір адам үшін өзін-өзі тану басқаларға көмектесуді қамтуы мүмкін; басқа адам үшін бұл көркем немесе шығармашылық саласындағы жетістіктерді қамтуы мүмкін. Эмоция – психологиялық феномен ретінде. Эмоциялар (эмоционалды құбылыстар) — негізгі компоненті эмоционалды тәжірибе болып табылатын процестер мен жағдайлардың психофизиологиялық кешендері, яғни қабылданған жағдайлардың маңыздылығын және олардың жеке адамның қажеттіліктеріне қатынасын тікелей тәжірибе (қуаныш, қорқыныш және т.б.) түрінде субъективті бағалау процесі. Субъективті компоненттен басқа (тәжірибеге байланысты) эмоциялар бірқатар физиологиялық көріністерді қамтиды (жүрек соғу жиілігінің өзгеруі, тыныс алу, оқушылардың диаметрі және т.б.), өрнектің өзгеруі (мимика, пантомимика, дауыстар және т. б.). Сонымен қатар, эмоционалды бағалау нәтижесінде денеде іс-әрекетке дайындықты жоғарылату немесе төмендету, ағымдағы қызметті күшейту немесе тоқтату процестері автоматты түрде жүреді. жүктеу/скачать 117.96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|