Қр денсаулық сақтау министрлігі с. Д. Асфендияров атындағЫ

1. Науқаста патологияның қандай түрі дамыды?

2. Оның мүмкіндік себебі қандай? Пирамидалық және экстрапирамидалық жүйенің бұзылыстарының көріністері бар ма?

3. Әріптермен белгіленген әйгіленімдерді сәйкес медициналық сөздермен сипаттаңыз. Осы әйгіленімдердің пайда болуының мүмкіндік себептері қандай?

Науқас А., 72 жаста, денесінің сол жақ бөлігінің әлсіздігіне шағымданып аурухананың қабылдау бөліміне түсті. Бұл көріністер тамақ қабылдау кезінде кездейсоқ пайда болған. Науқас сол аяғымен және сол жақ қолымен қозғалта алмаған, сөйлеу қабілеті қиындаған. Анамнезінде науқастың артериялық гипертензиямен, ЖИА-мен ауыратыны және холестериннің деңгейі жоғары екендігі анықталды. Зерттеу барысында: АҚ 190/100 мм.с.б.б., сол жақтық айқын гемипарез, сол жағында Бабинский рефлексі оң. Мыйдың компьютерлік томографиясында қан құйылу көріністері жоқ.

1. 
   Науқаста патологияның қай түрі туралы ойлауға болады? Көрсетілген бұзылыстар мыйдың қай артериясының зақымдалуынан болуы мүмкін?
   
2. 
   Көрсетілген патологияны дамытқан қандай қауіп-қатер жайттарын осы науқаста анықтауға болады?
   
3. 
   Осы науқастағы неврологиялық бұзылыстардың даму тетіктері қандай?
   

Науқас Ч., 20 жаста, институт бітіруші түлек ауруханаға мынадай: ұйқысының нашарлығына, ашуланшақтыққа, жылаңқылыққа, тәбетінің болмауына, көңіл-күйінің тұрақсыздығына, бас ауыруы сияқты көптеген шағымдармен келіп түсті. Қарап тексергенде: соматикалық статусы қалыптыдан өзгермеген. Анамнезінен белгілі болғаны көрсетілген өзгерістер соңғы 10 ай көлемінде дамыған. Осы кезеңде тұрмысқа сәтсіз шығу, жолдамамен жіберілген жаққа кету қажеттілігі сияқты науқаста өте қиын өмірлік жағдайлар болған. Бөлімшеде жатқан уақытта үнемі медициналық қызметкерлерге көңілі толмайтындығына шағымданып, өзіне ерекше көңіл бөлуді талап еткен. Әрбір тамақ қабылдағаннан кейін (жиі науқастардың және қызметкерлердің көзінше) құсқан.

1. 
   Науқастағы әйгіленімдер жиынтығының шығу тегі қандай?
   
2. 
   ЖЖӘ-нің бұзылыстарының қай түрінде осындай бұзылыстар жиі дамиды?
   

Науқас С., 42 жаста, оқу оған қиындыққа түскенімен, ол өмірдің негізгі мақсаты жеке табыстарға жету, қоғамдағы өз орнын табу деп есептейтін жанұяда өскен. Институтты аяқтағаннан кейін ұйымдастыру қабілеті мен білімінің жеткіліксіздігіне қарамай, цех бастығы қызметіне қол жеткізді. Цех бастығы қызметін атқару барысында көптеген қиындықтарға тап болып, бұл өз кезегінде әкімшілік пен ұжым жағынан ескертпелер мен сөгістер алды. Дәл осы кезеңде бас ауыруы, жүрек аймағындағы ауыру сезімі, ұйқысыздық, тез шаршағыштық, жұмысқа қабілетінің төмендеуі пайда болған. Қарап тексергенде: АҚ – 170/90 мм.с.б.б., пульсі - 90 рет мин, ошақты неврологиялық әйгіленімдер анықталмаған.

1. 
   Жүрек аймағының ауыруының, тахикардия мен артериялық гипертензияның дамуына қандай себептер әкелді?
   
2. 
   Науқаста жүйке жүйесі патологиясының қай түрі дамыған?
   

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2007. – Б. 596-616
   
2. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С. 456-457, 462-464, 465-470
   
3. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 568-578, 576 -585, 599-605.
   
4. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2009
   
5. 
   Патофизиология. Основные понятия: Учебное пособие под/ред А.В. Ефремова М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008, С. 229-247
   
6. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга - М.: Томск., 2006.- С.654-678, 200-206, 688-704
   

7. 
   Патофизиология для внеаудиторной самостоятельной работы студентов //Под ред. Ударцевой Т.П. – Алматы:КазНМУ им. С.Д.Асфендиярова, 2006. –С.241-254.
   
8. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 131-135.
   
9. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – C. 324-326, 351-359
   
10. 
    А.С. Никифоров., Е.И. Гусев. Частная неврология.-М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С.32-51
    

Бақылау (сынамалық тапсырмалар)

Сынамалық тапсырмалардың нұсқасы патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы, 2007.- Б 447-465 негізделіп жасалған.

№ 2 тақырып. «Жүйке жүйесінің қозғалыс қызметінің бұзылысы. Гипокинезиялар. Гиперкинезиялар, құрысулық синдромы. Қояншық ауруының этиологиясы және патогенезі. Менингиттің патогенезі.»

Төмендегі бұзылыстардың даму және пайда болуының патофизиологиялық тетіктеріне түсінік қалыптастыру.

• 
  жүйке жүйесінің қозғалыс қызметінің бұзылысы.
  
• 
  тырыспа селкілдек синдромы
  
• 
  нейрожұқпа кезіндегі мый қабықшасының бұзылуы синдромы.
  

Тақырыпты меңгерген студент орындай алады:

• 
  Жүйке жүйесінің қозғалыс қызметінің бұзылысының этиологиясын және патогенезін түсіндіруді
  
• 
  Құрысу синдромының патогенезін түсіндіруді
  
• 
  Менингеалдық синдром патогенезін түсіндіруді
  
• 
  Тәжірибе жүргізіп және оны қорытындылауды.
  
• 
  Ситуациялық есептерді қорытындылауды
  

1. 
   Қозғалыстың нейрогенді бұзылыстары. Гипокинездік жағдай. Шала салдану мен сал ауруы туралы түсінік, этиологиясы, патогенезі.
   
2. 
   Гиперкинездік жағдай. Құрысулық жағдай туралы түсінік, этиологиясы, патогенезі.
   
3. 
   Қояншық ауруының этиологиясы және патогенезі
   
4. 
   Нейрожұқпаның этиологиясы және патогенезі.
   
5. 
   Менингиттер, менингеалдық синдромның патогенезі
   

Ауызша сұрау, сынамалау, шағын топтармен жұмыс жасау: тәжірибелерді орындау, «мылқау» кестелерді толтыру, ситуациялық есептерді шешу.

Алынған мәліметтерді талдап, байқалған бұзылыстардың даму тетіктеріне қорытынды жасаңыз.

№ 4 тапсырма Ситуациялық есептерді шешіңіз

№ 1 есеп

Орта жастағы ер адам жедел жәрдем ауруханасына ес-түссіз жеткізілді. Науқасты алып келген мейірбикенің айтуы бойынша, науқас бірден құлап, селкілдек-тырысқақ ұстамасы басталды. Зерттеулер барысында: науқастың санасы шатысқан, дене қызымы 38С, АҚ 170/90 мм с.б.б., пульсі мин.105 рет, тыныс жиілігі мин. 18 рет, денесінің сол жағының қимыл - қозғалысы төмендеген, Бабинский рефлексі екі жақтан анықталды.

1. 
   Селкілдек-тырысқақ ұстамасы дегеніміз не?
   
2. 
   Тырыспа-селкілдектің даму негізінде не жатыр?
   
3. 
   Берілген науқастағы құрысу ұстамасының даму себебі қандай?
   

Науқас И., 42 жаста, оң қолының үдемелі әлсіздігіне, ауыру сезімінсіз күйіктеріне және жарақатына, сәл сыдырылған терісінің ұзаққа созылған іріңді жараларына шағымданып жеткізілді. Бұндай өзгерістерді алғаш рет 5 жыл бұрын анықтаған. Соңғы жарты жыл ішінде қатты тағамдарды жұтуы қиындап, сонымен қатар дауыстың мұрындық тембрі пайда болғандығы анықталды. Невропатологтың зерттеуі барысында қабағының төмен түсуіне байланысты оң көз ойығының тарылғаны, беттің оң бөлігінің ауыру сезу қабілетінің төмендегені, жұмсақ таңдайдың салбырауы, жұту рефлексінің болмауы, оң жақтағы дауыс байламының шала салдануы, оң саусақтың сүйекаралық бұлшық еттерінің атрофиялық өзгерістері, оң қолында периостальдық рефлексінің болмауы, оң жақтық бөліктік-ажырау түрі бойынша ауырулық және жылу мен суық сезімінің жоғалуы, аяқтарында «тірі» шеміршектік рефлекстердің сақталуы анықталды.

1. Науқастағы медициналық терминдерге сәйкес әйгіленімдерді табыңыз.

2. Берілген бұзылыстар дамуының мүмкіндік тетіктері қандай?

3. Жүйке жүйесінің құрылымдық-қызметтік ұйымдастырылуының қай деңгейінде берілген науқаста дерттік үрдіс дамуы мүмкін: а) сезімталдықтың бұзылысы, б) қозғалыстың бұзылуы?

4. Жүйке жүйесінің қызметі бұзылысының сипатын және ауру ағымының ерекшеліктерін ескере отырып, көрсетілген бұзылыстардың себептерін және мүмкін болатын дерттік үрдіс туралы ойыңызды құрастырыңыз

№ 3 есеп

16 жасар бозбалада ауруханаға түсерден 3 ай бұрын қолдың үдемелі дірілі және түрткі тәрізді қозғалысы пайда болды. Туысқандарының айтуынша, кезеңдермен күлкі ұстамасы және жұтынудың қиындауы байқалған. Неврологиялық зерттеуде бет еттерінің қимылдауы, дизартриялық сөйлеуі, дірілдеу, екі қолының қатып қалуы және тырысулық қозғалысы байқалады. Тесікті шамның жарығымен тексергенде көзінің қасаң қабығында Кайзер-Флейшер жүзігі анықталды. Қанда церулоплазминнің азаюы және бауырда мыстың көбеюі анықталды. Науқасқа гепатоцеребральды дистрофия (Вильсон-Коновалов ауруы) аңғарымы қойылды.

1. 
   Аурудың патогенезі қандай?
   
2. 
   Неврологиялық симптомдардың патогенезін түсіндіріңіз.
   

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2007. – Б. 596-616
   
2. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С. 460-464
   
3. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 576-592
   
4. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2009
   

5. 
   Патофизиология для внеаудиторной самостоятельной работы студентов //Под ред. Ударцевой Т.П. – Алматы:КазНМУ им. С.Д.Асфендиярова, 2006 – С.241-254.
   
6. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – C. 329-342
   
7. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга - М.: Томск., 2006.- С. 681-688
   
8. 
   А.С. Никифоров., Е.И. Гусев. Частная неврология.-М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С.455-459; 120-124
   

Сынамалық тапсырмалардың нұсқасы патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазақ тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы, 2007.- Б 447-465 негізделіп жасалған.

1. 
   Оқу материалын мына сұрақтар бойынша қарастыру:
   

1. 
   Кома, анықтамасы, кома түрлері
   
2. 
   Неврогендік, эндокриндік, уыттық, гипоксиялық, жарақаттық комалардың патогенезі.
   

2. 
   Патогенездің сызбанұсқасын құрастыру
   
3. 
   Сынамалық тапсырмаларға жауап беру
   

№ 2 тапсырма. Уремия кезіндегі кома патогенезінің сызбанұсқасын құрыңыз

№3 тапсырма. Жедел тыныс және жүрек жеткіліксіздігі кезіндегі кома патогенезінің сызбанұсқасын құрыңыз

№ 4 тапсырма. Менингит кезіндегі кома патогенезінің сызбанұсқасын құрыңыз

1. 
   Сыртқы тітіркендіргіштерге жауаптың жартылай, бірақ айқын тежелуі
   
2. 
   Сергектік деңгейінің төмендеу жағдайы
   
3. 
   Сергектік деңгейінің төмендеуінен естің анық болмау жағдайы
   
4. 
   Сыртқы тітіркендіргіштерге сәйкессіз серпілістермен сипатталатын психикалық жағдай
   
5. 
   Сергектік деңгейінің төмендеуімен бірге мидың интегративті қызметі ретінде естің шектен тыс тежелу жағдайы
   

1. 
   Сыртқы тітіркендіргіштерге жауап қайтарудың толық тежелуі
   
2. 
   Сыртқы тітіркендіргіштерге жауап қайтарудың жартылай тежелуі
   
3. 
   Жауап қайтару үшін күшті тітіркендіргіштің әсері қажет
   
4. 
   күші жоғарғы тітіркендіруді тоқтатқаннан кейін де, оған жауап қайтару тоқтамайды
   
5. 
   күші жоғарғы тітіркендіруді тоқтатқаннан кейін де, оған жауап қайтару бірден тоқтайды
   

1. 
   мый инфаркты
   
2. 
   Организмде зат алмасу бұзылысы
   
3. 
   Менингит
   
4. 
   Токсемия
   
5. 
   Эпилепсия
   

1. 
   мый жарақаты
   
2. 
   мый тініне қан құйылу
   
3. 
   мый өспесі
   
4. 
   Гипертензия
   
5. 
   Бүйрек жеткіліксіздігі
   

1. 
   Ауыр анемиялардың
   
2. 
   Гипогликемиялардың
   
3. 
   Нейрондарда энергия түзілуінің төмендеуінің
   
4. 
   Нейротрансмиттердің әсерлері мен түзілуінің төмендеуінің
   
5. 
   Нейрондардың трансмембраналық потенциалының дертінің
   

1. 
   Гипертермиямен
   
2. 
   Гипотермиямен
   
3. 
   Гипоксиямен
   
4. 
   Гипергликемиямен
   
5. 
   Гипогликемиямен
   

1. 
   Гипонатриемияға
   
2. 
   Гипернатриемияға
   
3. 
   Гипокальциемияға
   
4. 
   Гиперкальциемияға
   
5. 
   Гиперхлоргидрияға
   

1. 
   Гипергликемия
   
2. 
   Жасуша сыртында осмостық қысымның жоғарылауы
   
3. 
   Жасуша гипогидратациясы
   
4. 
   Гипогликемия
   
5. 
   Қанда сүт қышқылының жоғарылауы
   

1. 
   гипоксия және мый нейрондарында қажым тапшылығы
   
2. 
   Улану
   
3. 
   Қышқыл-сілтілік үйлесімділіктің бұзылысы
   
4. 
   Электролиттік тұрақтылықтың бұзылысы
   
5. 
   Гематоэнцефалдық тосқауылдың бүтіндігінің бұзылысы
   

1. 
   психикалық мазасыздық, сананың шатасуы, сопор, сананы терең жоғалту
   
2. 
   сананы терең жоғалту , сопор, сананың шатасуы, психикалық мазасыздық
   
3. 
   сананың шатасуы, сананы терең жоғалту, сопор, психикалық мазасыздық
   
4. 
   психикалық мазасыздық, сопор, сананың шатасуы, сананы терең жоғалту
   

1. 
   гиперосмостық дегидратация
   
2. 
   кетоз
   
3. 
   гипогликемия
   
4. 
   ацидоз
   
5. 
   гиперазотемия
   

1. 
   айқын гипергликемия
   
2. 
   гиперкетонемия және теңгерілмеген ацидоз
   
3. 
   жасушааралық сұйықтықтың және қан гиперосмиясы
   
4. 
   жасушалардың айқын дегидратациясы
   
5. 
   сүт қышқылының көп жиналуы
   

1. 
   қанның гиперосмиясы
   
2. 
   қанның гипоосмиясы
   
3. 
   тегіс салалы бұлшықеттердің межеқуатының төмендеуі
   
4. 
   құрысулар
   
5. 
   ылғал тері
   

1. 
   кетоз
   
2. 
   гипергликемия
   
3. 
   қанның гипоосмиясы
   
4. 
   қанның гиперосмиясы
   
5. 
   Куссмауль тынысы
   

1. 
   уремиялық уытты заттардың жиналуы
   
2. 
   гипоосмолялды гипергидратация
   
3. 
   ацидоздың дамуы
   
4. 
   гиперкалиемия, гипермагниемия, гиперсульфатемия, гиперфосфатемия
   
5. 
   организмнің дегидратациясы
   

1. 
   Студенттердің аудиториялық және аудиториядан тыс жұмыстарының өткен тақырыптар бойынша білімдерін бағалау
   

2. 
   Өткен материал бойынша білімдерін бекіту
   

1. 
   Жүйке жүйесі ауруларының жалпы этиологиясы мен патогенезі
   
2. 
   Нейрожұқпа туралы түсінік. Менингиттің этиологиясы мен патогенезі.
   
3. 
   Мый қабықтарының зақымдану синдромының патогенезі.
   
4. 
   Ишемиялық инсульттың этиологиясы мен патогенезі.
   
5. 
   Геморрагиялық инсульттың этиологиясы мен патогенез.
   
6. 
   Инсульт кезінде нейрондардың зақымдалу патогенезі.
   
7. 
   Жоғарғы жүйке қызметінің бұзылысы, невроздар.
   
8. 
   Қозғалыстың нейрогенді бұзылыстары. Гипокинездік жағдайлар. Шала салданулар және салданулар, түсінігі, этиологиясы мен патогенезі .
   
9. 
   Гиперкинездік жағдайлар. Құрысулар, түсінігі.
   
10. 
    Эпилепсияның этиологиясы мен патогенезі
    
11. 
    Сезімталдықтың бұзылыстары, түрлері, даму тетіктері
    
12. 
    Ауыру сезімі, анықтамасы, түрлері, ауыру сезімінің этиологиясы мен патогенезі .
    

1. 
   СЫНАМАЛЫҚ ТАПСЫРМАЛАР
   

1. 
   Жүйке жүйесінің бүлінісін туындататын сыртқы этиологиялық жайт
   

1. 
   әлкогөлдік уыттану
   
2. 
   нейрондардың бауырлық комада зақымдануы
   
3. 
   мый ишемиясы
   
4. 
   гипогликемия
   
5. 
   уремия кезінде нейрондар зақымдануы
   

2. 
   Жүйкелік өткізгіштермен жүйке жүйесіне түседі
   

1. 
   стрептококктық экзотоксин
   
2. 
   менингококк
   
3. 
   пневмококк
   
4. 
   ішек таяқшасы
   
5. 
   құтыру вирусы
   

3. 
   Нейрон ішілік қосындылар түзетін вирустар
   

1. 
   цитомегаловирустар
   
2. 
   энтеровирустар
   
3. 
   құтыру вирустары
   
4. 
   ұшық вирусы
   
5. 
   полиомиелит вирусы
   

4. 
   Жұлындық трансмиссивті энцефалопатия себебі
   

1. 
   цитомегаловирустар
   
2. 
   энтеровирустар
   
3. 
   құтыру вирустары
   
4. 
   ұшық вирусы
   
5. 
   приондар
   

5. 
   Жүйке жүйесінің төзімділігін қамтамасыз етеді
   

1. 
   қарсы жүйелер
   
2. 
   аэрогемдік тосқауыл
   
3. 
   нейрондардың төмен дәрежедегі жасушаішілік регенерациясы
   
4. 
   жайылмалы қозу
   
5. 
   глиалдық жасушалардың төмен белсенділігі
   

6. 
   Тежелудің тапшылығы – бұл:
   

1. 
   трофогендер тасымалдануының бұзылуы және патотрофогендердің түзілуі
   
2. 
   нейронға афференттік серпіндер түсуінің азаюы
   
3. 
   ОЖЖ төменгі бөліктерінің ОЖЖ жоғарғы бөліктерінің бақылауынан шығуы
   
4. 
   постсинапстық құрылымдарға жүйкелік ықпалдың төмендеуі
   
5. 
   белсенділігі жоғары нейрондар тобы
   

7. 
   Денервациялық синдром – бұл:
   

1. 
   трофогендер тасымалдануының бұзылуы және патотрофогендердің түзілуі
   
2. 
   нейронға афференттік серпіндер түсуінің азаюы
   
3. 
   ОЖЖ төменгі бөліктерінің ОЖЖ жоғарғы бөліктерінің бақылауынан шығуы
   
4. 
   постсинапстық құрылымдарға жүйкелік ықпалдардың төмендеуі
   
5. 
   белсенділігі жоғары нейрондар тобы
   

8. 
   Тежелудің алғашқы тапшылығы дамиды
   

1. 
   жүйке жүйесі тым артық түрткіленгенде
   
2. 
   тежегіш нейрондардың құрылымы мен қызметі бұзылғанда
   
3. 
   қоздырғыш түйіспелердің құрылымы мен қызметі бұзылғанда
   
4. 
   қоздырғыш дәнекерлер түзілуі артқанда
   
5. 
   жүйке жүйесінің бөліктері зақымданғанда төмен бағытталған тежеуші ықпалдардың артықтығында
   

9. 
   Тежелуден шығу синдромының салдарлары
   

B) ДКҚО-ның (дерттік күшейген қозу ошағының) түзілуі

C) денервациялық синдромның дамуы

D) ағза атрофиясының дамуы

E) деафферентациялық синдромның дамуы

10. 
    Дерттік күшейген қозу ошағы (ДКҚО) – бұл
    

1. 
   бақыланбайтын серпіндер легін өндіретін, белсенділігі жоғары өзара әрекеттесетін нейрондар шоғыры
   

C) синапстық құрылымдағы өзгерістер кешені

D) жүйкелік ықпалдың болмауына немесе өзгеруіне байланысты нәрленістің бұзылуы

E) жүйкелік ықпалдардың түсіп қалуынан соң пайда болатын постсинапстық нейрондар,

ағзалар мен тіндердегі өзгерістер кешені

11. 
    ДКҚО түзілуінің маңызы
    

1. 
   жайылмалы тежелудің түзілуіне септеседі
   
2. 
   дерттік жүйенің детерминанты болады және дерттік жүйе түзілуін қамтамасыз етеді
   
3. 
   физиологиялық жүйенің түзілуіне септеседі
   
4. 
   нейронның жүйкеленетін құрылымдарға нәрленістік ықпалын күшейтеді
   
5. 
   нейродерттік үрдістердің дамуын тежейді
   

12. 
    Шабан гиперкинездерге тән
    

B) атетоз

C) тиктер

D) хорея

1. 
   асқазанның ойық жара ауруы
   
2. 
   менингит
   
3. 
   диффуздық гломерулонефрит
   
4. 
   вирустық гепатит
   
5. 
   пневмония
   

1. 
   ерікті қозғалыстардың сақталуы
   
2. 
   ерікті қозғалыстардың жоғалуы
   
3. 
   тарамыстық рефлекстердің күшеюі
   
4. 
   дерттік рефлекстердің пайда болуы
   
5. 
   бұлшықет межеқуатының жоғарылауы
   

A) жұлындық рефлекстердің күшеюі

B) дерттік рефлекстердің пайда болуы

C) бұлшықеттердің гипертрофиясы

D) бұлшықеттің гипотониясы
E) бұлшықеттер межеқуатының жоғарылауы

16. Паралич – салдану - бұл

1. 
   ерікті қозғалыстардың толық болмауы
   
2. 
   ерікті қозғалыстардың шегі, жылдамдығы, күші азаюы
   
3. 
   негізінен қолда, әсіресе саусақтарда орналасқан еріксіз, баяу, «құрт тәрізді» қозғалыстар
   
4. 
   қозғалыстар үйлесімділігінің бұзылуы
   
5. 
   дене немесе оның бөліктерінің еріксіз дірілдеуі
   

1. 
   ерікті қозғалыстардың толық болмауы
   
2. 
   ерікті қозғалыстардың шегі, жылдамдығы, күші азаюы
   
3. 
   негізінен қолда, әсіресе саусақтарда орналасқан еріксіз, баяу, «құрт тәрізді» қозғалыстар
   
4. 
   қозғалыстар үйлесімділігінің бұзылуы
   
5. 
   дене немесе оның бөліктерінің еріксіз дірілдеуі
   

1. 
   ерікті қозғалыстардың толық болмауы
   
2. 
   ерікті қозғалыстардың шегі, жылдамдығы, күші азаюы
   
3. 
   бұлшықеттердің әртүрлі топтарының (аяқ-қол, бас және дененің) ретсіз, жылдам, еріксіз жиырылулары
   
4. 
   қозғалыстар үйлесімділігінің бұзылуы
   
5. 
   дене немесе оның бөліктерінің еріксіз дірілдеуі
   

1. 
   ерікті қозғалыстардың толық болмауы
   
2. 
   ерікті қозғалыстардың шегі, жылдамдығы, күші азаюы
   
3. 
   бұлшықеттердің әртүрлі топтарының (аяқ-қол, бас және дененің) ретсіз, жылдам, еріксіз жиырылулары
   
4. 
   қозғалыстар үйлесімділігінің бұзылуы
   
5. 
   дене немесе оның бөліктерінің еріксіз дірілдеуі
   

1. 
   бұлшықет-буындық
   
2. 
   түйісулік
   
3. 
   ауырулық
   
4. 
   қызымдық
   
5. 
   сезімталдықтың барлық түрі
   

A) гипестезия

B) гиперестезия

C) диссоциация

D) гиперпатия

E) дизестезия

A) атаксия

B) алексия

C) атония

D) астения

E) анестезия

1. 
   адреналиннің физиологиялық мөлшері
   
2. 
   энкефалиндер
   
3. 
   эндорфиндер
   
4. 
   брадикинин
   
5. 
   динорфин
   

1. 
   ноцицепторларда
   
2. 
   жүйкелік бағаналарда
   
3. 
   жұлында
   
4. 
   торлы құрылымда
   
5. 
   таламус және үлкен жарты шарлар қыртысы нейрондарында
   

1. 
   тері мен шырышты қабықтар
   
2. 
   бауыр
   
3. 
   мый
   
4. 
   жұлын
   
5. 
   миокард
   

1. 
   бүліндіргіш ықпалдың әсеріне жауап ретінде пайда болатын, айқын орныққан бастапқы ауыруды
   
2. 
   айқын орнықпаған, жайылып тараған кейінгі ауыруды
   
3. 
   ішкі ағзаларда пайда болатын ауыруды
   
4. 
   оталған дене мүшелерінің ауыруын
   
5. 
   ірі жүйке талшықтарының бүліністері кезіндегі ауыруды
   

A) орналасқан жері белгісіз (жайылған ауыру) және ұзақ жасырын кезеңмен

B) қабылдау шегінің төмендігімен

C) миелиндік жүйке талшықтары бойымен өткізіледі

D) тітіркендіргішті алып тастағаннан соң тез басылады

E) тері және шырышты қабықтарды тітіркендірген кезде пайда болады

1. 
   артериялық тамырлардың қатты жиырылуы
   
2. 
   тегісет талшықтары қатты жиырылуы
   
3. 
   қуыс ағзалардың керілуі
   
4. 
   іргелік ішастардың қабынуы
   
5. 
   ағза ұлпасының нәрленістік бұзылыстары
   

1. 
   стенокардия ұстамасы кезінде сол қолда және сол жауырындағы ауыру
   
2. 
   жіті гепатит кезінде бұғана үстінде немесе іргелік іш пердені тітіркендіргендегі ауыру
   
3. 
   мый аурулары кезіндегі ауыру
   
4. 
   дененің жоқ бөлігінде, жиі аяқ-қолды алып тастағаннан соңғы, ауыру сезімі
   
5. 
   ұйқы безі қабынуындағы белді орайтын ауыру сезімі
   

1. 
   ноцицепторлар сезімталдығы жоғарылауының
   
2. 
   жүйке бағаналары өткізгіштігі жоғарылауының
   
3. 
   мый қыртысы қозгыштығы жоғарылауының
   
4. 
   алып тастаулық неврома түзілуі және жұлында дерттік күшейген қозу ошағы қалыптасуының
   
5. 
   мый бағанасы қозғыштығы тежелуінің
   

1. 
   орталық сұр заттың, тігіс ядросының, торлы құрылымның энкефалинергиялық нейрондары
   
2. 
   апыйындық қабылдағыштар
   
3. 
   эндорфиндер және энкефалиндер
   
4. 
   серотонин
   
5. 
   Р заты
   

1. 
   ноцицепторлар сезімталдығы төмендеуіне
   
2. 
   жүйкелік өткізгіштерді бөгеуге
   
3. 
   торлы құрылым нейрондарының қозғыштығы төмендеуіне
   
4. 
   таламус нейрондарының қозғыштығын тежеуге
   
5. 
   жұлынның желатиналық затын белсенділеуге
   

1. 
   гипоксия және мый нейрондарында қажым тапшылығы
   
2. 
   уланулар
   
3. 
   қышқылдық-сілтілік үйлесімнің бұзылуы
   
4. 
   электролиттік гомеостаздың бұзылуы
   
5. 
   гематоэнцефалдық тосқауыл тұтастығының сақталуы
   

1. 
   психикалық мазасыздық, сананың шатасуы, сопор, сананы терең жоғалту
   
2. 
   сананы терең жоғалту , сопор, сананың шатасуы, психикалық мазасыздық
   
3. 
   сананың шатасуы, сананы терең жоғалту, сопор, психикалық мазасыздық
   
4. 
   психикалық мазасыздық, сопор, сананың шатасуы, сананы терең жоғалту
   

1. 
   гипогликемия
   
2. 
   кетоз
   
3. 
   лактатацидемия
   
4. 
   гипоксия
   
5. 
   гиперазотемия
   

1. 
   уремиялық уытты заттардың жиналуы
   
2. 
   гипоосмолялды гипергидратация
   
3. 
   ацидоздың дамуы
   
4. 
   гиперкалиемия, гипермагниемия, гиперсульфатемия, гиперфосфатемия
   
5. 
   организмнің дегидратациясы
   

1. 
   мый тамырларының тромбозы, эмболиясы
   
2. 
   мый тамырлары аневризмасының жарылуы
   
3. 
   мый тамырларының дистониясы
   
4. 
   мыйдың артериялық гиперемиясы
   
5. 
   мый тамырларының артериялық гипертензиясы
   

1. 
   артериалдық гипертензия
   
2. 
   мый тамырларының атеросклерозы
   
3. 
   мый тамырларының тромбоз, эмболиясы
   
4. 
   мыйдың тамырларының ангиоспазмы
   
5. 
   гематокриттің артуы
   

1. 
   мый ісінуі
   
2. 
   ошақтық симптомдар
   
3. 
   жұлын сұйықтығында қан болуы
   
4. 
   мый тінінің жаншылуы
   
5. 
   басішілік қысымның жоғарылауы
   

1. 
   омыртқа артериясының (артқы төменгі мишық артериясы) зақымдануына
   
2. 
   алдыңғы мый артериясының зақымдануына
   
3. 
   ортаңғы мый артериясының зақымдануына
   
4. 
   артқы мый артериясының зақымдануына
   
5. 
   пиальды артериялардың зақымдануына
   

1. 
   омыртқа артериясының (артқы төменгі мишық артериясы) зақымдануына
   
2. 
   алдыңғы мый артериясының зақымдануына
   
3. 
   ортаңғы мый артериясының зақымдануына
   
4. 
   артқы мый артериясының зақымдануына
   
5. 
   пиальды артериялардың зақымдануына
   

1. 
   омыртқа артериясы (артқы төменгі мишық артериясы)
   
2. 
   алдыңғы мый артериясы
   
3. 
   ортаңғы мый артериясы
   
4. 
   артқы мый артериясы
   
5. 
   пиальды артериялар
   

1. 
   нейрондардың жоғары белсенділігі
   
2. 
   глютаматтың жиналуы
   
3. 
   нейрондарда натрий мен кәлцийдің жиналуы
   
4. 
   кәлций-тәуелді ферменттердің белсенділенуі
   
5. 
   глютаматтық қабылдағыштар тежегіштерінің мөлшері артуы
   

1. 
   ДКҚО түзілуі
   
2. 
   иондық теңсіздік
   
3. 
   ГАМҚ белсенділенуі
   
4. 
   мембраналық фосфолипазалардың әсерленуі
   
5. 
   МАТ тежелуі
   

1. 
   мый жарақаттары, инсульттер
   
2. 
   сыртқы және ішкі уланулар
   
3. 
   зат алмасуының бұзылыстары
   
4. 
   қабылдағыштар мен сораптардың тұқымқуатын ақаулары
   
5. 
   ГАМҚ –тың жоғары белсенділігі
   

1. 
   Neisseria meningitides
   
2. 
   пневмококктар (Streptococcus pneumoniae)
   
3. 
   инфлюэнцаның гемофилдік таяқшасы (Haemophilis influenzae)
   
4. 
   стафилококк, көкірің таяқшасы, туберкулез микобактериясы (созылмалы менингит)
   
5. 
   ішек таяқшасы, бета-гемолиздік стрептококк
   

1. 
   Neisseria meningitides
   
2. 
   пневмококктар (Streptococcus pneumoniae)
   
3. 
   инфлюэнцаның гемофилдік таяқшасы (Haemophilis influenzae)
   
4. 
   стафилококк, көкірің таяқшасы, туберкулез микобактериясы (созылмалы менингит)
   
5. 
   ішек таяқшасы, бета-гемолиздік стрептококк
   

1. 
   бактериемия және мый қылтамырлары эндотелийінің зақымдануы
   
2. 
   өкпе қылтамырлары өткізгіштігінің жоғарылауы
   
3. 
   нефрон шумағының зақымдануы
   
4. 
   жұлын ганглийінің зақымдануы
   
5. 
   мый ишемиясы
   

1. 
   мый қабықтарын нервтейтін үшкіл жүйке аяқшаларының, парасимпатикалық, симпатикалық талшықтардың тітіркенуі
   
2. 
   ІҮ қарыншаның түбінде орналасқан кезбе жүйке қабылдағыштарының тітіркенуі
   
3. 
   сопақша мыйдың торлы формациясындағы құсу орталығының тітіркенуі
   
4. 
   жұлын-мый түйіндері жасушалары мен артқы түбіртектерінің тітіркенуі
   
5. 
   бұлшықеттердің рефлекторлы тоникалық жиырылуы
   

1. 
   үшкіл жүйке аяқшаларының тітіркенуі
   
2. 
   мый қабықтарын нервтейтін парасимпатикалық, симпатикалық талшықтардың тітіркенуі
   
3. 
   ІҮ қарыншаның түбінде орналасқан кезбе жүйке қабылдағыштарының тітіркенуі
   
4. 
   жұлын-мый түйіндері жасушалары мен артқы түбіртектерінің тітіркенуі
   
5. 
   бұлшықеттердің рефлекторлы тоникалық жиырылуы, шүйде бұлшықетінің қатаюы
   

СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕР әр сабақты қараңыз.

• 
  Ишемиялық және геморрагиялық инсульттің этиологиясы мен патогенезін түсіндіре білу
  
• 
  Тырысу синдромының даму тетіктерін түсіндіре білу
  
• 
  Ми қабығы зақымдану синдромының патогенезін түсіндіре білу
  

1) Қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде барлық дәрістер тақырыбына мультимедиялық қойылым

2) Дәрістерге және сабақтарға көрсетілімдік материалдар

Тақырып	Көрнекі құралдар түрі	№№ кестелер және папкалар
Жүйке жүйесі патофизиологиясынан дәрістер Жүйке жүйесі патофизиологиясынан сабақтар	Мультимедиялық көрсетілім Таратылатын материалдар Кестелар Жануарлар жабдықтар	Қатты диск ЖМ 8-ТЖ 21.1 мый қыртысы үрдістерінің реттелуі Тышқандар Жануарды бекітуге арналған тақтайша,, шприцтер, камфор ерітіндісі

Ситуациялық есептерге жауаптар

№ 1тапсырма. Кестені толтырыңыз

№ 2 тапсырма. Кестені толтырыңыз.

№ 3 тапсырма. Кестені толтыру. Ауыру сезімінің түрлеріне сипаттама беріңіз

№ 2 тапсырма. Ситуациялық есептерді шешу

№ 1 есеп