Ф.З. Меерсон бойынша дерттік гиперфункция мен гипертрофия сатысы

ГИПЕРТРОФИЯЛАНҒАН КАРДИОМИОЦИТТЕРДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ:

1. 
   Жасуша беткейінің өсуі бұлшықеттің көлемінің өсуінен қалыс қалады → мембранаға байланысты үрдістердің бұзылыстары.
   
2. 
   Митохондрий массасының өсуі бұлшықет массасы өсуінен қалыс қалады → қажым жеткіліксіздігі.
   
3. 
   Ядро массасының өсуі саркоплазманың өсуінен қалыс қалады → құрылыммен қамтылудың тапшылығы.
   
4. 
   Тамырлар массасының өсуі бұлшықет массасының өсуінен қалыс қалады →қанмен қамтамасыз етілудің жеткіліксіздігі.
   
5. 
   Жүйке талшықтары массасының өсуі бұлшықет массасының өсуінен қалыс қалады → жүйкеленудің нашарлауы.
   
6. 
   Жүректің диастолалық қызметінің басымырақ бұзылуы.
   

3. 
   Миокард қызметінің қажуы және үдемелі кардиосклероз сатысы
   

Жүрек жеткіліксіздігінің миокардтық түрі (миокардтың біріншілік бүлінісі)

• 
  Коронарогендік (коронарлық жеткіліксіздік)
  
• 
  Коронарагендік емес (миокардтың химиялық, физикалық, биологиялық ықпалдармен зақымдануы)
  

• 
  Идиопатиялық, біріншілік кардиомиопатиялар (дилятациялық кардиомиопатия, гипертрофиялық кардиомиопатия, рестрикциялық кардиомиопатия)
  

• 
  Жүре пайда болған, екіншілік кардиомиопатиялар
  

• 
  Қабынулық
  
• 
  Уыттық
  
• 
  Эндокриндік
  
• 
  Тамақтану бұзылғанда
  
• 
  Созылмалы гипоксияда
  
• 
  Жан-күйзелістік
  

• Электролиттік-стероидтық

• 
  Жүрек ет жасушасының мембранасы және ферменттік жүйесінің зақымдануы
  
• 
  Жүрек ет жасушасын қажыммен қамтамасыз етудің бұзылыстары
  
• 
  Жүрек ет жасушасында сұйықтар және иондардың арақатынасының бұзылыстары
  
• 
  Жүрек ет жасушасы қызметі реттелуінің бұзылыстары
  

Жүрек қызметі жеткіліксіздігінің клиникалық көріністері

Жүректің сол қарыншалық жеткіліксіздігі → кіші қанайналым шеңберінің көктамырларында қанның іркілуі →өкпенің ісінуі

Жүректің оң қарыншалық жеткіліксіздігі → үлкен қан айналым шеңберінде қанның іркілуі → аяқтардың ісінуі, іш шемені, бауырдың ұлғаюы

Жүрек демікпесі (тұншығу, түнгі ұстамалы ентікпе) кіші қан айналым шеңберінде қан іркілуінен және өкпелік гипертензия және өкпеде интерстициялық ісіну нәтижесінде болады. Ентігу мен қақырықсыз жөтелмен көрінеді.

Өкпенің ісінуі жүрек демікпесінің үдеуінен дамиды. Өкпелік гипертензия → өкпе ұяшықтарына сары судың шығуы. Көпіршікті қақырықпен болатын жөтелмен сипатталады.

4. 
   Көрнекілік құралдар: тақырыптың мультимедиялық қойылымы
   
5. 
   Әдебиеттер
   

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2007. – С 460-524
   
2. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.–М.: Гэотар-Медия. -2008.-С. 356-362
   
3. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2т., 2009.-С. 196-212.
   
4. 
   Патофизиология. Основные понятия. Учебное пособие Под ред А.В. Ефремова. М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008.-С.122-123.
   
5. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 388-418
   
6. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 142-154.
   

7. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.– в дух томах.М.: Гэотар-Медия. -2004.- т. 2С. – С. 106-121, 140-158
   
8. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 466-490.
   

1. Жүрек жеткіліксіздігінің зорығулық түрлері

2. Жүрек жеткіліксіздігінің миокардтық түрінің себептері

3. Жүрек жеткіліксіздігінің зорығулық және миокардтық түрлерінің негізгі айырмашылықтары

1. 
   Атеросклероздың және коронарлық жеткіліксіздіктің пайда болуы мен дамуының патофизиологиялық тетіктері туралы түсініктерді қалыптастыру.
   
2. 
   Жүрек ақаулары кезінде организмдегі өзгерістердің патофизиологиялық тетіктері туралы түсініктерді қалыптастыру
   

Берілген тақырыпты меңгерген студент орындай алады:

• 
  Атеросклероздың және коронарлық жеткіліксіздіктің қауіп-қатер жайттарын сипаттауды
  
• 
  Атеросклероздың және коронарлық жеткіліксіздіктің патогенезін түсіндіруді
  
• 
  Жүрек ақаулары кезінде қанайналымның өзгерістерін түсіндіруді
  
• 
  Жүрек ақаулары кезіндегі қанайналым өзгерістерінің және атеросклероздың патогенезінің сызбанұсқасын құрастыруды
  
• 
  Ситуациялық есептерді қорытындылауды
  

1. 
   Жүре пайда болған жүрек ақаулары, анықтамасы, түрлері, этиологиясы, қанайналым өзгерістерінің патогенезі
   
2. 
   Балалардағы туа пайда болған жүрек ақаулары ( жүрекше аралық, қарынша аралық қалқанның ақауы, Фалло тетрадасы, Ботал өзекшесінің бітелмеуі)
   
3. 
   Атеросклероздың этиологиясы. Атеросклероздың пайда болуындағы жаңа теориялар
   
4. 
   Атеросклероздың патогенезі
   
5. 
   Атеросклероздың асқынулары
   
6. 
   Атеросклероздың алдын-алу шаралары және емдеу ұстанымдары
   
7. 
   Коронарлық жеткіліксіздік, анықтамасы, түрлері ( нағыз, салыстырмалы), патогенезі
   
8. 
   Коронарлық қанайналымның қайтымды және қайтымсыз бұзылыстары, себептері патогенезі
   
9. 
   Коронарлық қанайналымның жедел және созылмалы жеткіліксіздігінде жүрек қызметінің негізгі көрсеткіштерінің өзгерістері
   

Ауызша сұрау, сынама жазу, шағын топтарда жұмыс жасау, патогенездік сызбанұсқаны құрастыру, ситуациялық есептерді шешу, атеросклероз бойынша оқу фильмін көру

• 
  Интиманың липопротеидтік сіңбелену және өзгерген (модифицирленген) липопротеидтерге жасушалық жауабы қағидасы
  
• 
  Тотығулық қағида
  
• 
  Тромбогендік (тромболипидті ) қағида
  
• 
  Моноклонды қағида
  
• 
  Мембраналық жорамал
  
• 
  Аутоиммундық қағида
  

№ 1 есеп

20 сағатқа жалғасқан кеудені қысқан ауыру сезіміне шағымданған 50 жастағы науқас А., қарқынды емдеу бөліміне түсті.

Тексерген кезде: жағдайы орташа ауырлықта, беті қызарған. Өкпені тыңдағанда тынысы везикулярлы. Сырыл анықталған жоқ. Тыныс алу жиілігі минутына 16 рет, жүректің тоны әлсіреген, біркелкі, ЖСЖ минутына 80 рет. АҚ 180/100 мм.с.б.б. ЭКГ- бірінші тіркелімде ырғағы синусты, Q өркеші тереңдеген және ST кешені биіктеген, III тіркелімде айналы белгіде. Қанда АСТ белсенділігі бірден жоғарылаған. Лейкоциттер 12,0 х10⁹/л. Тромбоциттер - 450,0 х 10^9/л. Протромбиндік индекс 120% (қалыптыда 105 %-дейін).

1. 
   Есептегі өзгерістер дерттің қай түрінің дамығандығын көрсетеді?
   
2. 
   Дерттің бұл түрінде қанда АСТ-нің белсенділігінің артқанын қалай түсіндіресіз?
   
3. 
   Көрсетілген дерттің дамуының негізгі тетігі қандай ?
   

2 - есеп

Науқас В. 46 жаста, 1,5 сағатқа жалғасқан төсінің артындағы қатты қысқан ауыру сезіміне шағымданып, интенсивті емдеу бөліміне жатқызылды. Анамнезінен: осының алдында бір апта бойы үздіксіз жұмыс атқарған, аз ұйықтаған, көбінесе шылым шеккен, шай және кофе ішкен. Осы ауруға дейін өзін сау адаммын деп есептеген. Спортпен шұғылданған.

Қарап тексерген кезде: жалпы жағдайы ауыр, тері жабындылары бозғылт, акроцианоз. Өкпені тыңдағанда тынысы везикулярлы, сырылдар жоқ, тыныс қозғалысының жиілігі-минутына 28 рет, жүрек тоны әлсіреген, ырғағы бұзылған, АҚ 100/70 мм с.б.б. ЭКГ —да жиілігі 360 рет жүрекшенің үзілісті жыпылақтаушы аритмиясы байқалды, оң Гисс аяқшасынан серпіннің өтуі бөгелген, I, AVL, V₁–V₄–кеуде тіркелімдерінде ST кешені көтерілген. Қан анализінде : лейкоциттердің жоғарылаған, басқа көрсеткіштері қалыпты.

1. Науқаста жүрек дертінің қандай түрлері дамыған?

2. Сіздің пікіріңіз бойынша, аталған дерт түрлерінің арасында қандай себеп-салдарлық байланыс бар?

3. Төс артындағы ауыру сезімінің мүмкіндік себебі не?

4. Миокардтың зақымданғанын растайтын қосымша қандай тексерулер жүргізу керек?

№ 3 есеп

Жасөспірім М., 15 жаста, қысым түскенде үзілісті күшейетін жүректегі ауыру сезіміне шағымданды. Ангиографиямен тексергенде коронарлы артериялардың тарылуы анықталды. Тексерген кезде: саусақ буынының сіңір бұлшықеттерінің бойында тығыз сарғыш түсті көтерілімдер (сіңірлік ксантомалар) бар. Қан плазмасында ТТЛП-дің мөлшері жоғарылаған. Лимфоциттерді қосымша тексергенде, ТТЛП-ге арналған қабылдағыштардың саны төмендегені анықталды.

1. 
   М-де атеросклероз және инфаркт даму қаупі жоғары ма? Не себепті?
   
2. 
   Анықталған дерттің дамуында тұқымқуалаушылықтың маңызы бар ма?
   
3. 
   ТТЛП-ге арналған қабылдағыштар санының немесе белсенділігінің төмендеуінің науқаста дерт дамуында патогенездік маңызы қандай?
   

№ 4 есеп

Науқас Б., 37 жаста, балалық шақта құздамалық қызбамен ауырады. 14 жасында жүректің ақауы анықталған. Осы жылдар бойы өзін қанағаттанарлық деп сезінген. Көктемде баспамен ауырғаннан кейін ентігуге, жүрегінің қағуына, жүректегі ауыру сезіміне және қан түкіретіндігіне шағымданған. Тексергенде: тері және шырышты қабықтардың көгеруі, жүрек шекаралары барлық жақта кеңейген, өкпеде ылғалды сырыл анықталды. Жүректің соғуы минутына 126 рет, ырғақсыз. АҚ 100/75 мм с.б.б. ЭКГ-да жүрекшенің жыпылықтаушы аритмиясы.

1. 
   Науқас жүректің қандай ақауымен ауырады?
   

ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2007. – С 460-524
   
2. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.–М.:Гэотар-Медия.-2008.-С. 343-350
   
3. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2009
   
4. 
   Патофизиология. Основные понятия: Учебное пособие под/ред А.В. Ефремова М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008, С. 120-121.
   
5. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С.420-430.
   
6. 
   Патофизиологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы.: изд-во «Эффект», ҚазҰМУ, 2007.-C.165-179.
   

Қосымша

7. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.– в дух томах.М.: Гэотар-Медия. -2004.- т. 2С. 108-121.
   
8. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2006, С. 453-458
   

БАҚЫЛАУ (сынамалық тапсырмаларды орындау)

Сынамалық тапсырмалардың нұсқасы патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы, 2007.- Б 306-349 негізінде құрастырылған.

№ 2 тақырып «Біріншілік артериялық гипертензияның этиологиясы мен патогенезі»

Сабақтың мақсаты:

1. 
   Біріншілік артериялық гипертензияның этиологиясы және патогенезін меңгеру
   

Оқыту міндеттері:

Берілген тақырыпты меңгерген студент орындай алады:

• 
  артериялық гипертензияларды ажырата білуді
  
• 
  біріншілік артериялық гипертензияға әкелетін қауіп-қатер жайттарына сипаттауды
  
• 
  біріншілік және екіншілік артериялық гипертензиялардың патогенезін түсіндіруді
  
• 
  Мартине сынамасын жасау және алынған нәтижелерді талдауды
  
• 
  ситуациялық есептерді қортындылауды
  

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. 
   Артериялық гипертензия, анықтамасы, түрлері
   
2. 
   Тәжірибеде артериялық гипертензияның патогенезін зерттеу. Екіншілік (әйгіленімдік) артериялық гипертензиялар туралы түсінік.
   
3. 
   Біріншілік артериялық гипертензияға әкелетін қауіп-қатер жайттары
   
4. 
   Біріншілік артериялық гипертензияның патогенезі.
   
5. 
   Артериялық гипертензияның алдын-алу шаралары мен емдеудің ұстанымдары
   

Оқу және оқыту әдістері:

Ауызша сұрау, сынамалау, шағын топтарда жұмыс жасау: тәжірибені орындау, патогенездің сызбанұсқасын құрастыру.

№ 1 тапсырма.

Тамыр межеқуаты реттелуінің бұзылыстарын анықтау мақсатында зерттелушіге физикалық жүктеме беру арқылы жүрек-қантамыр жүйесінің серпілісін анықтау. ( Мартине сынамасы)

Әдісі: Тәжірибелік жұмысты орындау үшін студенттер бірнеше топқа бөлінеді. Әр топта төрт адамнан кем болмау керек:

1 – зерттелуші (студент – өз қалауымен )

2 - студент, артериялық қысым деңгейін анықтаушы

3 - студент, зерттелушінің пульсін есептеуші

4 - студент, алынған мәліметтерді дәптерге тіркеуші

Зерттелушіні отырған кезде артериялық қысымын (АҚ) өлшейді, екінші қолында 10 секунд ішіндегі жүрек соғуының орташа өлшемін анықтайды. Бұл үшін 10 секунд ішінде жүрек соғу жиілігін алты рет есептейді, алынған мәліметтерді қосып алтыға бөледі, содан кейін орташа арифметикалық өлшем алынады.

Содан кейін зерттелуші иығынан манжетті шешпей тұрып, 30 секунд ішінде 20 рет отырып тұрады. Жүктемеден кейін бірден АҚ және 10 секунд ішінде жүрек соғу жиілігін тіркейді. Ары қарай пульсті есептеу және АҚ-ды өлшеу жүктемеден кейін әрбір минуттан кейін ( бірнеше рет), көрсеткіштер бастапқы қалпына келгенше жүргізеді.
Алынған мәліметтерді хаттамаға енгізеді:

Зерттелген көрсеткіштер	Жүктемеге дейін	жүктемеден кейін бірден	Жүктемеден кейін әрбір минут сайын
			1	2	3	4	5
1.Жүректің соғуы жиілігі 2.АҚ: систолалық диастолалық пульстік

Сынауды бағалау нышандары:

- жүрек соғу жиілігін анализі:

1. Жүктемеден кейін пульстің қалпына келуі 3-4 минут.

2. Жүктемеден кейін пульстің жоғарылауы 50 – 70%, мына көрсеткішпен есептейді:

(жүктемеден кейінгі пульс – бастапқы пульс ) х 100

Бастапқы пульс

- АҚ –ның өзгеруінің анализі

1.Негізінен физикалық жүктемеден кейін бірден систолалық қысым 10-20 мм.с.б.б көтеріледі, диастолалық қысым 20-40 мм.с.б.б төмендейді, пульстік қысым 20-40 мм.с.б.б көтеріледі.

2. АҚ жүктемеден кейін 4-5 минуттан кейін қалпына келеді.

Көрсетілген көрсеткіштер жүрек-қантамыр жүйесінің шынықпаған адамдарға тән сау жүрекпен тамырлардың жеткілікті икемделу-бейімделу мүмкіншіліктері бар және физикалық жүктемеге жауап ретінде дамитын нормотониялық серпілісіне жатады.

Жауап серпілісінің дерттік түрлері бар:

1. ГИПЕРТОНИЯЛЫҚ СЕРПІЛІС

Бұл түрінде систолалық қысым едәуір жоғарылайды - 180-200 мм.с.б.б., диастолалық өзгермейді немесе көтеріледі. Пульстің арту жиілігі жоғарылайды, пульстің және АҚ-ның жүктемеден кейін қалыптыға қарағанда қалпына келуі ұзағырақ болады.

Бұл түрі жоғары жаттығу үстіндегі спортпен шұғылданатындарда, тамырлары атеросклероздық өзгерген адамдарда байқалады.

2. ДИСТОНИЯЛЫҚ СЕРПІЛІС

Систолалық қысым жүктемеден кейін күрт көтеріледі, кейде 225 мм.с.б.б дейін, одан да жоғары, ал диастолалық қысым нөлде анықталады – «шексіз» тон ерені

3. АСТЕНИЯЛЫҚ СЕРПІЛІС

Жүректің қызметтік жағдайының нашарлауында байқалады. Бұл кезде систолалық қысым жүктемеден кейін төмендейді. Пульстің жоғарылауы пайыздық мөлшерде көтерілген. Жүректің соғу жиілігі және АҚ-ның бастапқы қалпына сәл кешігіп келеді.

Зерттеуден кейінгі алынған мәліметтерді талдайды және «Артериялық қысымның деңгейіне әсер ететін ықпалдар» сызбанұсқаны құрастырады

АҚ = ҚМК х ОПСС

№ 2 тапсырма.	Гипертониялық ауруға әкелетін негізгі «қауіп-қатер» жайттарының тізімін құру және олардың маңызын негіздеу.

Қауіп-қатер жайттарының тізімі	Маңызын негіздеу
Гиподинамия
Стресс
Кадмий, қорғасын
Магнийдің жеткіліксіздігі
Шу
Созылмалы гипоксия
Ас тұзын көп мөлшерде қабылдау

№ 3 тапсырма.

Эссенциялды гипертензияның патогенездік сызбанұсқасын құрастыру: а) нейрогендік тетік б) бүйректік тетік в) гормоналдық тетік

№ 4 тапсырма Ситуациялық есепті шешу

Емханаға тексерілуден өтуге 40 жастағы науқас себебі белгісіз артериялық гипертензиямен түсті. АҚ 175/115 мм с.б.б. Бұлшықеттің әлсіздігіне және басының ауру сезіміне шағымданады. Анықталды: полиурия, едәуір гипокалиемия, зәрде 17 оксикортикостероидтің мөлшерінің жоғарылауы.

1. Осы науқаста АҚ-ның жоғарлауының себебі қандай?

2. Гипертензияның дамуының мүмкіндік тетігі қандай?

3. Соңғы диагнозды анықтау үшін қандай қосымша тексерулер жүргізу керек?

№ 5 тапсырма. Тамыр межеқуатының сызбанұсқасын сараптай отырып, эссенциялық гипертензияның патогенездік емін негіздеңдер.

1 2 3 4 6 7 8 5

ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2007. – С 460-524
   
2. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.–М.: Гэотар-Медия. -2008.-С. 362-370
   
3. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2009
   
4. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 430-447
   
5. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 162-169.
   

Қосымша

6. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.– в дух томах.М.: Гэотар-Медия. -2004.- т. 2С. 159-190
   
7. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 452-466
   

БАҚЫЛАУ (сынамалық тапсырмаларды шешу)

Сынамалық тапсырмалардың нұсқасы патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы, 2007.- Б 306-349 негізінде құрастырылған.

Тақырып № 3 «Жүрек қызметінің қауырт және созылмалы жеткіліксіздігінің патофизиологиясы. Балалардағы ерекшеліктері»

Сабақтың мақсаты:

1.Жүрек қызметі жеткіліксіздігінің этиологиясы мен патогенезін меңгеру

2. Балалардағы жүрек жеткіліксіздігінің этиологиясы мен патогенезін меңгеру

Оқытудың мііндеттері:

Берілген тақырыпты меңгерген студент орындай алады:

• 
  Жүрек жеткіліксіздігінің түрлерін ажыратуды
  
• 
  Жүрек жеткіліксіздігінің зорығулық, миокардтық түрінің патогенезін сипаттауды
  
• 
  Тәжірибеде алынған жүрек жеткіліксіздігі кезіндегі жүрек жұмысының өзгерістерін анықтау және түсіндіруді
  
• 
  Ситуациялық есептерді қортындылауды
  

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. 
   Жүрек жеткіліксіздігі, анықтамасы, жіктелуі.
   
2. 
   Жүрек жеткіліксіздігінің зорығулық түрі, түсінігі, көлеммен зорығудың («жүрек алдылық жүктеме») және кедергімен зорығудың («жүрек соңылық жүктеме») себептері
   
3. 
   Балалардағы жүрек жеткіліксіздігінің себептері
   
4. 
   Ф.З.Меерсон бойынша жүректің дерттік гиперфункциясының сатылары, сипаттамасы. Гипертрофияланған жүрек ет жасушаларының ерекшеліктері.
   
5. 
   Коронарогенді емес жүрек жеткіліксіздігінің миокардтық түрі. Кардиомиопатиялар, түрлері, себебі, патогенезі.
   
6. 
   Жүрек жеткіліксіздігінің молекулярлы-жасушалық тетіктері (мембрана және ферменттік жүйенің зақымдануы, иондық дисбаланс, энергиямен қамтамасыз етудің және реттелудің зақымдануы.
   
7. 
   Жүрек қызметінің көрсеткіштері өзгеруі және жүрек жеткіліксіздігінің декомпенсация сатысының клиникалық көріністері.
   

Оқыту мен сабақ жүргізудің әдістері:

Ауызша сұрау, сынамалау, шағын топтарда жұмыс істеу: тәжірибені орындау немесе қойылымды көру, есептерді шешу.

• 
  1 және 2 тапсырманы орындау немесе «Жүрек қызметі жеткіліксіздігінің үлгісін алу» бейне қойылымын көру ( № 1 кассета)
  

№ 1 тапсырма.	Миокардтың қысыммен зорығу жағдайында құрбақа жүрегі жұмысының өзгерістерін білу.
Әдісі: Жансыздандырылған бақаны арқасымен тақтайшаға бекітеді. Көкірек қуысын кеңінен ашып, жүректі перикардтан босатады. Қолқаны және жүрекке төмен жақтан келетін көктамырды абайлап бөліп алып, қолқаның астынан кезекші жіпті өткізеді. Қолқаның сол жақ доғасын жіппен көтеріп, бір жанынан кесіп, оған шыны канюля енгізіледі. Қолқаның оң доғасы байланады. Іштің алдыңғы қабырғасын орталық сызықтан 0,5 см солға қарай ұзынынан кеседі, орталық сызықтың бойымен іш аортасы өтеді, ол семсер тәрізді өсіндінің деңгейінде жүрекке бағытталады. Көктамырға жүрекке қарай бағыттап рингер ерітіндісінің инесін енгізеді. Енгізілген Рингер ерітіндісі іш көктамыры арқылы жүрекке келіп, канюлядан ағып шығады. Ағып шығу жылдамдығы минөтіне 20 тамшы. Жүрек қызметінің көрсеткіштері анықталады (ЖСЖ, минөттік көлем, систолалық көлем). Жүрек жеткіліксіздігінің зорығулық түрін алу үшін канюляны бүйірінде арақашықтығы 10 см өсінділері бар шыны деңгекпен резіңке түтік арқылы жалғайды. Қысқыштарды қолдана отырып шыны түтіктегі сұйықтықтың деңгейін 20, 30, 40 см биіктікке дейін көтереді. Жүрек қызметінің көрсеткіштері діңгектің әрбір бөлігіне келгенде анықталып отырады. Алынған мәліметтер кестеге толтырылады және бір-бірімен салыстырылады. Су бағанасының биіктігі см 1 минөттегі ЖСЖ минөттік көлем, мл Систолалық көлем, мл Жүрек жұмысы мл/см Бастапқы жағдай 10 см 20 см 30 см 40 см

Студенттер талдау жасау барысында мына сұрақтарға жауап берулері керек :

1. Жүктемеден кейін жүрек қызметінің көрсеткіштері қалай өзгереді?

2. Жүрек гиперфункциясын қандай тетіктер қамтамасыз етеді?

3. Теңгерілген сатыдан теңгерілмеген сатыға өткенін қандай өзгерістер дәлелдейді?

№ 2 тапсырма.

Кардиомиоциттер қызметінің біріншілік бұзылысы кезінде құрбақаның жүрек жұмысының өзгерістерін білу.

Әдісі: Жоғарыдағы үлгіні қолдана отырып, жүрек қызметінің көрсеткіштерінің бастапқы нәтижелері анықталады. Содан кейін жүрекке бірнеше тамшы 10%-қ (КСl) калий хлор ерітіндісі тамызылады. 3-5 минуттан кейін қайтадан жүрек қызметінің көрсеткіштері анықталады. Артынан жүректі физиологиялық ерітіндімен жуғаннан кейін,тағы да көрсеткіштер анықталады.

Тәжірибе сатылары	ЖСЖ 1 мин	Минөттік көлем 1 мл	Систолалық көлем 1мл
Бастапқы жағдайы Зақымдағаннан кейінгі Жуылып тасталғаннан кейінгі

Студенттер талдау жасағанда мына сұрақтарға жауап берулері керек:

1.Кардиомиоциттердің біріншілік зақымдануы кезінде жүрек қызметінің көрсеткіштері қалай өзгереді?

2. Тәжірибеде жүректің жиырылу қызметі қай тетікпен жүреді?

3. Пайда болған жүрек қызметінің бұзылысы қайтымды ма?

№ 3 тапсырма.

Ситуациялық есептерді шешу

№ 1 есеп.

Бақа жүрегіне тәжірибе жасау кезінде кадмий хлориді қосылған перфузиялық ерітінді жіберу арқылы, қан ағымына қарсы кедергісін жоғарылатып жүрекке қосымша жүктеме түсіріледі. Жүрек қызметінің көрсеткіштерін тіркейді. (Кестеде келтірілген)

Жүрекке жүктеме, см	1 мин-гі ЖСЖ	минөттік көлем мл	систолалық көлем, мл	Жүрек жұмысы мл х см
5см 10 см 15 см 20 см	18 20 24 25	1,7 1,6 0,9 0,1

Қанның систолалық көлемін есептеңіз (СО), СО х Н формуласы бойынша жүректің соққылық жұмысын анықтаңыз, (мл х см)

Сұрақтарға жауап беріңіз:

1. 
   Жүрек қызметі жеткіліксіздігінің теңгерілуіне қандай тетіктер қатысады?
   
2. 
   Теңгерілмеген сатысында жүрек қызметінің көрсеткіштері қалай өзгерді?
   

№ 2 есеп

Бақа жүрегіне Рингер ерітіндісінің құйылуын біртіндеп жоғарылату арқылы перфузиялайды. 5 см биіктікте жүрек жұмысының көрсеткіштері тіркеледі. ( Кестеде берілген)

Жүрекке жүктеме, см	Енгізілген сұйықтық, мл	1мин-гі ЖСЖ	минөттік көлем мл	систолалық көлем, мл	Жүрек жұмысы мл х см
5см 5 см 5 см 5 см 5 см	1,6 1,8 2,0 2,2 2,4	18 18 19 22 25	1,6 1,8 2.2 2.4 1,6

Қанның систолалық көлемін есептеңіз (СК), мына формула бойынша жүректің соққылық көлемін есептеңіз СК х Н (мл х см). Алынған нәтижелер бойынша график сызыңыз (абцисс осінде – құйылған сұйықтық мөлшері, ординат осі бойынша СК, абсцисс осінде –жүректің соққылық жұмысы )

Зерттелген көрсеткіштерді сараптаңыздар. Теңгерілу тетіктері туралы қорытынды жасаңыз.

№ 3 есеп

40 жасар туберкулезбен ауыратын науқас З. ентігуге, оң қабырға астындағы ауыруға, субфебрильді қызбаға шағымданып келді. Бұл шағымдар 4 апта бұрын дамып, біртіндеп үдей түсті. Қарағанда: беті бозғылт және ісінген, ортопноэ, (науқас алға қарай еңкейіп отырады), перкуссияда жүректің салыстырмалы тұйықтығының шекарасы солға және оңға 2 см-ге үлкейген, ЖСЖ 100, АҚҚ 90/60 мм с.б.б., аускультация кезінде: жүрек тондары тұйық, өкпесінің базальды бөлігінде майда көпіршікті сырылдар естіледі, тыныс алу жиілігі минутына 26 рет, мойын көктамырлары ісінген, бауыр қабырға асты доғасынан 3 см-ге шығып тұр, сипағанда ауырады, аяғы домбыққан. Кеуде қуысы ағзаларының рентгенографиясында жүректің шар тәрізді көлеңкесі байқалады.

1. Науқаста жүрек қызметі жеткіліксіздігі бар ма? Ол туралы не мәлімдейді?

2. Жүрек дертінің түрін анықтау үшін қандай қосымша зерттеу әдістері қажет?

3. Жүрек қызметі жеткіліксіздігінің түрі туралы қорытынды жасаңыз.

ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2007. – С 460-524
   
2. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.–М.: Гэотар-Медия. -2008.-С. 356-362
   
3. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2009
   
4. 
   Патофизиология. Основные понятия. Учебное пособие Под ред А.В. Ефремова. М.:
   
5. 
   ГЭОТАР-МЕД, 2008.-С.122-123.
   
6. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 388-418
   
7. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 142-154.
   
   1. 
      Қосымша
      
8. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.– в дух томах.М.: Гэотар-Медия. -2004.- т. 2С. – С. 106-121, 140-158
   
9. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 466-490.
   

БАҚЫЛАУ (сынамалық тапсырмаларды шешу)

Сынамалық тапсырмалардың нұсқасы патологиялық физиология бойынша сынамалық тапсырмалар // Қазак тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы.: «Эффект» баспасы, ҚазҰМУ, 2007.- Б 306-349 негізінде құрастырылған.
АУДИТОРИЯДАН ТЫС ӨЗІНДІК ЖҰМЫСҚА АРНАЛҒАН (СӨЖ) ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

№ 1 тақырып. Жүрек ырғағы бұзылыстарының патофизиологиясы. Балалардағы ерекшеліктері

Мақсаты:

1. 
   Аритмиялардың этиологиясы мен патогенезін өзіндік оқу.
   
2. 
   Балалардағы жүрек аритмиясының бұзылыстарының ерекшеліктерін меңгеру.
   

Тапсырма:

1. 
   Сұрақтар бойынша оқу материалдарымен жұмыс жасау:
   

1. 
   Аритмиялар, түсінігі, жіктелуі.
   
2. 
   Автоматизм бұзылысына байланысты дамыған аритмиялар, себептері, патогенезі, ЭКГ-дағы өзгерістер..
   
3. 
   Өткізгішітіктің бұзылысына байланысты дамыған аритмиялар, себептері, патогенезі, ЭКГ-дағы өзгерістер. .
   
4. 
   Эстрасистолия, түсінігі, себептері, даму тетігі, ЭКГ-дағы өзгерістер.
   
5. 
   Ұстамалы тахикардия және жыпылықтаушы аритмиялар туралы түсініктер. Аритмияның дамуында “re-entry” даму тетігінің маңызы
   
6. 
   Балалардағы аритмиялардың даму ерекшеліктері
   

1) Тапсырманы орындау

2. 
   Сынамалық тапсырмаларды шешу
   

СӨЖ-дің орындалу түрі:

Берілген әдебиеттер бойынша тақырыпты өзіндік оқу, сынамалық тапсырмаларды олрындау, ЭКГ талдау, қойылымдар, эссе, есептерді шешу.

Орындалу және бағалау критерилері: «Білімді бағалау тәртібі және критерилері» 2.11 бөлімнен қараңыз
СӨЖ-ді тапсыру мерзімі

«Жүрек –қантамыр жүйесі» модулі бойынша мерзімдік бақылауда

ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2007. – С 460-524
   
2. 
   Патофизиология: Учебник под/ред Литвицкого П.Ф.–М.: Гэотар-Медия. -2008.-С. 350-356
   
3. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2009
   
4. 
   Патофизиология. Основные понятия: Учебное пособие под/ред А.В. Ефремова М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008, С. 123-125
   
5. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 154-161.
   
6. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 409-417.
   

Қосымша

7. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 2. – С. 122-140
   
8. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2006, С. 490-502
   

БАҚЫЛАУ

А) Тапсырмаларды орындау:

№ 1 тапсырма.

Синустық-жүрекшелік торап жасушаларының кенеттен мембраналық потенциалының өзгерісінің суретін қолдана отырып, синустық тахикардия мен брадикардияның даму тетігін түсіндіріңіз.

№ 2 тапсырма. Экстрасистолия мен ұстамалы тахикардияның даму тетігін түсіндіру. Re-entry тетігін түсіндіру.

№ 3 тапсырма. Жүрек бөгеттерінің патогенезін түсіндіріңіз.

№ 4 тапсырма.

ЭКГ-да аритмияның түрін анықтаңыз.

№ 1

№ 2

№ 3

№ 4.

№ 5

№ 6

№ 7

№ 8

\
№ 9

№5 тапсырма. Сынамалық тапсырмаларды шешу.

Аритмиялар

1. Жүрек ырғақсыздығы, бұзылуынан пайда болады (3)

1. 
   
   жүктеу/скачать 2.41 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: