Реферат тақырыбы: «Заманауи менеджмент мектебі»
Қазіргі заманғы менеджмент концепциялары
жүктеу/скачать 26.62 Kb.
|
| 2.3 Қазіргі заманғы менеджмент концепциялары
Қазіргі заманғы басқару ғылымының пайда болуы ХХ ғасыр басына жатады. Және Ф. У. Тейлор, Френк және Лилиан Гилбрет және Генри Ганттың есімдерімен байланысты. Бұл мектептің маңызды еңбегі экономикалық, техникалық және әлеуметтік экспериментке, сондай-ақ басқарушылық үдерістің құбылыстары мен фактілерін ғылыми талдауға және оларды жинақтауға сүйене отырып, «ғылыми» басқаруға болатындығы болды [3]. Тейлорды зерттеу әдісі Физикалық еңбек процесін және оның құрамдас бөліктеріне (орындаушылық және өкімдік еңбек) бөлу және кейіннен осы бөліктерді талдау болып табылады. Тейлордың мақсаты эксперименталды мәліметтер негізінде және физикалық еңбек процестерін талдау және оны ұйымдастыру негізінде еңбекті ғылыми ұйымдастыру жүйесін құру болды. Тейлордың маңызды үлесі басқару бойынша жұмыс-ол белгілі бір мамандық екенін мойындау болды. Тейлор жүйесінің негізгі міндеті кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің мүдделерін жақындату деп есептейтін. Бұл мектептің дамуы 1920-1950 жылдар аралығына келеді. Бұл мектептің негізін қалаушы-Француз тау-кен инженері, тәжірибелі менеджер, басқару теориясының негізін қалаушылардың бірі Анри Файоль. Негізінен жеке жұмысшы еңбегін ұтымды ұйымдастыру мәселелерімен және өндірістің тиімділігін арттырумен айналысатын ғылыми басқару мектебінен айырмашылығы, классикалық мектеп өкілдері жалпы ұйымды басқаруды жетілдіру тәсілдерін әзірлеумен айналысты. Классикалық мектептің мақсаты басқарудың әмбебап принциптерін құру болды. Файоль және басқалары ұйым әкімшілігіне қатысты, сондықтан классикалық мектепті әкімшілік деп атайды. Файольдің еңбегі-ол басқарудың барлық функцияларын жалпы, қызметтің кез келген саласына қатысты және өнеркәсіптік кәсіпорынды басқаруға тікелей қатысты ерекше функцияларды бөлгені. Файольдың еңбегін ары қарай жалғыстарған Линдал Урвик, Л. Гьюлик, М. Вебер, Д. Муни, П. Слоун және Г. Черч секілді ғалымдар. Файольдің және оның ізбасарларының әзірлемелері негізінде төрт басты қағидатқа негізделген ұйымның классикалық моделі қалыптасты: * еңбектің нақты функционалдық бөлінуі; * жоғарыдан төмен қарай командалар мен өкімдерді беру; * билік бірлігі (ешкім бір бастықтан артық бастыққа жұмыс істемейді); * «бақылау ауқымын» сақтау (бағыныштылардың шектеулі санына басшылықты жүзеге асыру). ХХ ғасырдың бірінші жартысында бір-бірінен айқын ажыратылатын басқарушылық ойдың төрт мектебі дамыды. Хронологиялық тұрғыдан оларды келесі ретпен көрсетуге болады: Ғылыми менеджмент мектебі, Әкімшілік басқару мектебі, Психология және адами қатынастар мектебі және Басқару ғылымының мектебі. Кейінірек оларға сүйене отырып, келесілер пайда болды: ұйымдық мінез-құлық түсінігі, әлеуметтік жүйелер теориясы, ситуациялық басқару тұжырымдамасы. Осы тенденциялардың әрқайсысының ең адал жақтаушылары бір уақытта ұйымның мақсаттарына неғұрлым тиімді қол жеткізудің кілтін тапты деп сенді. Кейінгі зерттеулер мен мектептердің теориялық тұжырымдарын тәжірибеде қолданудың сәтсіз әрекеттері басқару сұрақтарына көптеген жауаптар шектеулі жағдайларда тек ішінара дұрыс болатынын дәлелдеді. Дегенмен, бұл мектептердің әрқайсысы осы салаға елеулі және нақты үлес қосты. Тіпті ең прогрессивті заманауи ұйымдар әлі де осы мектептерде пайда болған белгілі бір тұжырымдамалар мен әдістерді қолданады. Классикалық мектеп немесе ғылыми менеджмент мектебі Ф.Тейлор Ғылыми менеджмент мектебін ұйымдық психологияның қалыптасуының ізашары деп санауға болады. Ғасырдың басында инженер Фредерик Тейлордың (1865-1915) «Ғылыми менеджмент» кітабы жарық көрді, ол кейінірек оған әлемдік атақ әкелді. Оның атауындағы «ғылыми» және «менеджмент» деген екі сөздің тіркесімі Тейлор әзірлеген тәсілдің мәні мен бағытын көрсетеді. Сол тарихи кезеңде соңғы үш ғасырда қалыптасқан танымның ұтымды әдістеріне шексіз сенім болды. Ғылым мен жаңа технологиялардың жетістіктері мұны растады. Ғылыми және парасаттылық ол кезде ең жақсы дегенді білдіреді. «Ғылыми» бір мәнді, есептелетін, элементтерге ыдырайтын деп түсінді. Тиімді ұйым құру мәселелеріне қатаң ғылыми қағидаларды қолдану оларға бірден-бір дұрыс жауап табуға мүмкіндік беретіні байқалды. Ғылыми Басқару Мектебі мен классикалық мектеп кемшіліктерінің бірі-олар ақырына дейін ұйымның тиімділігінің негізгі элементі болып табылатын адам факторының рөлі мен мәнін жете түсінбеуі. Сондықтан классикалық мектептің кемшіліктерін жойған психология және адами қатынастар мектебін жиі неоклассикалық мектеп деп атайды. Өндірістің практикалық міндеттеріне психологиялық талдауды қолдануға алғашқы талпынысты АҚШ-тың Гарвард университетінің профессоры Г. Мюнстерберг қабылдады. Біздің жүз жылдықтың 20-30 жылдары адами қарым-қатынас мектебі пайда болды. Психология және адами қарым-қатынас мектебінің басты ерекшеліктерінің бірі оған бихевиоризмді, яғни адам мінез-құлқының теориясын енгізу болып табылады. Психология және адами қатынастар мектебінің негізін қалаушылардың бірі – Гарвард Университеті бизнес мектебінің профессоры Элтон Мэйо. Психология және адами қарым-қатынас мектебіне жанасатын ғалымдардың зерттеулерінде адамдардың ұйымдағы мотивациясы мәселелері үлкен орын алады. жүктеу/скачать 26.62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|