Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

270 
МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУ БАРЫСЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ 
ТАНЫМДЫҚ ІЗДЕНІМПАЗДЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ҼДІСІ 
 
Тулегенова А.К. 
Аға оқытушы, магистр, физика және математика кафедрасы 
Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты 
Қазақстан, Арқалық 
 
Елеу Б.С. 
«Математика» мамандығының 4 курс студентті 
Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты 
Қазақстан, Арқалық 
Аннотация. 
В 
данной 
статье 
рассматриваются 
методы 
формирования 
познавательного поиска учащихся при обучении математике. Для развития познавательных 
способностей учащихся была отмечена необходимость формирования познавательного 
интереса. Повышение самообразования развивает навыки самостоятельной работы 
учащихся, формирует творческую, познавательную активность. 
Ключевые слова: Математика, ученик, познавательность, творчественность, 
формирование. 
Summary. This article discusses the methods of formation of cognitive search of students in 
teaching mathematics. For the development of cognitive abilities of students was noted the need for 
the formation of cognitive interest. Improving self-education develops the skills of individual 
students independent work, reduces creative, cognitive activity. 
Key words: Mathematics, student, cognitive, search, formation. 
Қазіргі заман - математика ғылымының ӛте жан-жақты тараған кезеңі. 
Математика жалпы білім беретін пәндердің ішіндегі кҥрделі пәндердің 
бірі. Математика-жеке тҧлғаның ақыл-ой қабілетінің кӛзін ашу және оның 
ҥздіксіз дамуы мен жетілуін қамтамасыз ететін пәннің бірі. Математиканы 
оқытуда жаңа технологияларды пайдалану ауадай қажет. 
Қазіргі таңда оқушыны жеке тҧлға деп санап, оларды ӛз сҧраныстарына, 
мҥдделеріне сай оқыту мен тәрбиелеудің сан қилы ҥлгілерін қолдану керектігі 
кӛзделуде. 
Математикадан тианақты білім беру, оқушылардың логикасы мықты, 
ӛздеріне сенімді, сабырлы болуына ықпал жасайды. Қызығы да, қиындығы да 
мол пәнді игерту ҥшін және оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру 
ҥшін сабақты тҥрлендіріп ӛткізу қажет. 
Математика сабағында оқушылардың материалды дҧрыс ҧғынуы пәнге 
қызығуының артуы, білімнің берік қалануы мҧғалімнің сабақ ӛткізу шеберлігене, 
әр тҥрлі әдіс-тәсілдері орнымен қолдана білу жолындағы ізденімпаздығына 
байланысты. Математика - жеке тҧлғаның ақыл-ой қабілетінің кӛзін ашу және 
оның ҥздіксіз дамуы мен жетілуін қамтамасыз ететін пәннің бірі. 
Оқушының жеке бас ерекшеліктерінің психологиялық аспектілері 
З.И.Калмыкова, В.А.Крутецкий, Н.А.Менчинская, Б.М.Теплов сынды кӛрнекті 
психологтардың 
еңбектерінде 
кеңінен 
қарастырылған. 
Олардың 

271 
тҧжырымдамаларын ескере отырып, жалпы бір жас шамасындағы 
оқушылардың дербес-психологиялық ерекшеліктері деп олардың психикалық 
әрекеттерінде тҧрақты тҥрде байқалатын ерекшеліктерін тҥсінеміз. Оқушының 
танымдық және практикалық іс-әрекеті барысына тӛмендегідей дербес-
психологиялық ерекшеліктері әсер етеді[1]: 
- білімі мен іскерліктерінің деңгейі (толықтығы, тереңдігі, әрекеттігі, 
жҥйелілігі, беріктігі); 
- оқуға қабілеті (белгілі бір оқу әрекетімен ҧзақ уақыт айналысу 
мҥмкіндігі); 
- белсенділігі мен танымдық ізденімпаздық деңгейі; 
- меңгеру жылдамдығы (жылдам, орташа, баяу); 
- оқуға деген қарым-қатынасы; 
- танымдық қызығушылығының сипаты; 
- ерік кҥшінің деңгейі (жоғары, орташа, тӛмен). 
Осы және тағы да басқа кӛптеген ішкі және сыртқыфакторлар оқыту 
ҥрдісіне белгілі дәрежеде ӛз әсерін тигізеді. Бірақ жалпы мектепте оқыту 
ҥрдісін сыныптық-сабақ тҥрінде ҧйымдастыру. 
Әр мҧғалімнің негізгі мақсаты-сабақ сапасын кӛтеру, оқушылардың 
сабаққа қызығушылығын арттыру, олардың ізденімпаздығын қалыптастыру. 
Математиканың жоғары дәрежеде дамуы-білімнің тҥрлі салаларының 
нәтижелі кӛтерілуінің қажетті шарты. Оқушылардың танымдық белсенділігін, 
қызығушылығын арттырудың және олардың негізінде білімін дамытудың сан 
алуан жолдары бар[2]. 
Сабақ барысында оқушыларды біліммен ғана қаруландырып қоймай, 
олардың қисынды ойлауын, есте сақтау қабілеттерін, ӛз ойларынжҥйелі тҥрде 
жеткізе алатын тіл шеберлігінің болуына да кӛңіл аудару қажет. 
Математиканы меңгеруге себепші болатын оқушылардың тӛмендегі 
дағдыларының ҥйлесімін қарастырайық. 
1. Математикаға деген оқушы назарының дҧрыс бӛлінуі, бейімділігі және 
әуестігі. 
2. Еңбекқорлық, ӛз бетінше жҧмыс істеу, мақсатқа ҧмтылушылық және 
табандылық сияқты ерекшеліктері.
3. Белгілі бір жҧмысты орындау ҥшін қызығушылық, қҧштарлық 
жағдайлардың бар болуы. 
4. Белгілі бір жҧмысты атқаруда білім қорының, іскерліктің, дағдының 
анықталуы. 
5. Ақыл-ой дағдыларының айқындалуы. Математикалық қабілеттілік 
логикалық тҧрғыдан ойлау белгілерімен, ӛзінің назары мен ойын басқар 
білумен сипатталады. Математикалық есептерді шығару оқушылардың 
шығармашылық, ізденімпаздығына белсенділігіне байланысты. 
Оқушылардын 
танымдық 
қабілетін 
дамыту 
ҥшін 
танымдық 
ізденімпаздығын қалыптастыру қажет. Танымдық ізденімпаздық деп - әрбір 
оқушының танымға деген тҧрақты қҧлшынысын, демек бар кҥшін, ынтасы мен 
жігерін ӛз білім дәрежесін кӛтеруге жҧмсауын айтамыз. Оқыту процесі 
шығармашылықпен ҧйымдастырылса, онда оқушылардың білім дәрежесі 

272 
оқытушы айтқан сӛздерден емес, ӛздерінін ізденуі және де есеп шығару 
әдістерін іздеу арқылы қалыптасады. Оқушылардың ӛз бетімен жҧмысын 
қалыптастыру оқушының пәнге деген қызығушылығынан және қажеттілігінен 
туындайды. Ӛз білімін кӛтеру жекелеген оқушылардын ӛз бетімен жҧмыс істеу 
дағдысын дамытып, шығармашылық, танымдық белсенділігін арттырады.
Жоғары деңгейлі кҥрделі есептерді шығару тәсілдерін қолданып шығару. 
№1. 
1204
14
8
2
4

жүктеу/скачать 5.34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: