Республикасы
Өрт кезіндегі адам тәртібінің психологиялық ерекшеліктері
жүктеу/скачать 2.91 Mb.
|
Өрт кезіндегі адам тәртібінің психологиялық ерекшеліктеріӨрт сөндіру қызметі бөлімшелері келгенге дейін адамдарды құтқару бойынша іс-шаралардың дұрыс ұйымдастырылуы практикалық жаттығулар мен оқу-жаттығу сабақтарының сапасына байланысты, оның басты міндеті кез-келген төтенше жағдайлар кезінде қызметкерлердің тәртіпсіздік мінез- құлқының дүрбелеңі мен басқа да жағымсыз салдарының алдын алу болып табылады. Көптеген нысандағы кез келген оқыс оқиға (өрт, террористік шабуыл, жазатайым оқиға және т.б.), соның ішінде адамдардың жаппай тұруы, көбінесе ішкі электр желілерінің кернеуі ажыратылады. Мұндай жағдайда, мекеме қызметкерлерінің көпшілігі қараңғыда өзін-өзі сақтау инстинктін қоздырады, дүрбелең пайда болады, бұл күйреуге әкеледі. Жанудың басында ғана жалын бөлмені ашық жарықтандыруы мүмкін, бірақ дереу қалың қара түтін пайда болып, қараңғы түседі. Түтін тек құрамындағы улы заттекмен ғана емес, сонымен бірге көру қабілетінің төмендеуімен де қауіпті. Бұл жағдайды қиындатады, ал кейде адамдарды қауіпті бөлмеден эвакуациялауды мүлдем мүмкін етпейді. Көру қабілетінің жоғалуымен ұйымдасқан қозғалыс бұзылады. Адамдар сананы, ерікті басатын қорқынышқа ие. Бұл жағдайда адам шарлау, жағдайды дұрыс бағалау мүмкіндігін жоғалтады. Сонымен қатар, болжам күрт артады, командалар тиісті талдау мен бағалаусыз қабылданады, адамдардың іс-әрекеттері автоматтық болады және еліктеу үрдісі байқалады. Дүрбелең реакциялары көбінесе қобалжу (ұйқышылдық) не жүгіру түрінде пайда болады. Бірінші жағдайда, релаксация, іс-әрекеттің летаргиясы, жалпы тежелу, және адам өте жоғары дәрежеде, толықтай қозғалғыштығы бар, бұл жағдайда адам физикалық бұйрықты орындай алмайды. Мұндай реакциялар көбінесе балаларда, жасөспірімдерде, әйелдерде және қарттарда байқалады. Сондықтан, өрт кезінде олар көбінесе үй ішінде қалады және эвакуациялау кезінде оларды алып тастау керек. Зерттеулер көрсеткендей, тежеуге қарсы реакциялар өмірге қауіпті жағдайға тап болған адамдардың 85-90% -ында байқалады, ал олардың мінез- құлқы ретсіз лақтыру, қолды, денені, дауысты лақтырумен сипатталады. Сөйлеу тездетіледі, мәлімдемелер сәйкес келмеуі мүмкін. Қоршаған ортадағы бағдарлау үстірт. Эвакуациялау кезеңінде басшылық болмаған кезде адамдардың дүрбелең күйі эвакуациялау жолдарының бойында кептелістердің пайда болуына, өзара жарақат алуға және тіпті еркін және апаттық шығу жолдарын елемеуге әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, дүрбелеңдегі көпшіліктің құрылымын зерттеу әсер ету әсерінен жалпы психикалық ауытқулары бар адамдардың сөйлеу мен командаларды дұрыс қабылдай алмайтындардың 3% -дан аспайтынын көрсетті. Адамдардың 10-20% -ында сана-сезімнің ішінара тарылуы байқалады, өйткені оларды бағыттау үшін күшті (өткір, қысқа, қатты) командалар мен сигналдар қажет. Негізгі бөлігі (90% -ға дейін) жағдайды дұрыс бағалауға және ұтымды іс-әрекетке қабілетті «ортақ іске» қатысатын адамдардан тұрады, бірақ қорқыныш сезініп, бір-бірін жұқтырған кезде олар ұйымдасқан эвакуациялау үшін өте қолайсыз жағдайлар жасайды. Өрттің талдауы, сондай-ақ түтіннен қорғау жүйелерін қоспастан биік қабаттары бар ғимараттардың түтінінің жылдамдығы мен сипатын зерттеуге арналған практикалық зерттеулер көрсетеді: баспалдақтағы түтіннің жылдамдығы 7-8 м/мин. Төменгі қабаттардың бірінде өрт туындаған жағдайда, 5-6 минуттан кейін баспалдақтың бүкіл биіктігіне түтін таралады. Түтіннің деңгейі соншалық, баспалдақта жеке респираторлық қорғаныссыз болу мүмкін емес. Сонымен қатар жоғарғы қабаттардың бөлмелері ысталған, әсіресе кіреберіс жағында орналасқан бөлмелер. Көрінудің нашарлауы, дүрбелең, жану өнімдерінің уытты әсерлері адамдардың өліміне әкелуі мүмкін. Баспалдақтың көлеміне кіретін жылытылатын жану өнімдері ауа температурасын жоғарылатады. Өрт басталғаннан бастап 5-минутта өрттің жанындағы баспалдақтағы ауа температурасы 120-140°C-қа жететіні анықталды, бұл адамдар үшін мүмкін болатын шекті мәннен едәуір асады. Баспалдақтың биіктігі екіден үшке дейін. Өрт шыққан деңгейден едендер температурасы шамамен 100-150°C болатын жылу жастығын жасайды. Жеке қорғаныс құралдарынсыз оны жеңу мүмкін емес. Ғимараттың қасбетінде көлденең кедергілер болмаған кезде, өрт басталғаннан 15-20 минут өткеннен кейін терезенің ашылуынан жалын жоғарғы қабаттың үй- жайларында құрылыс құрылымының және жиһаздардың жанғыш элементтерін тұтатпастан балкондар, лоджиялар, терезе жақтауларын тарата алады. Әр қызметкермен жаттығу кезінде екі жалпы нұсқаны: өрт шыққан кезде ғимараттан шығу мүмкін болған кезде және әдеттегідей эвакуациялау мүмкін болмай тұрғанда шығару керек. жүктеу/скачать 2.91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|