Республикасының аумағында өсіріліп жатқан, ағаштекті емес біржылдық
жүктеу/скачать 3.73 Mb. Pdf көрінісі
|
|
1.3 Қарасорадан алынған целлюозаны пайдалану артықшылықтары Технология мен өндірістің дамуына байланысты қағазға деген қажеттілік үнемі артуда. Қазіргі таңда қағаз көптеген салаларда қолданылады. Қарапайым қағаздан хирургиялық қағазға дейін, банкноттарға арналған қауіпсіздік жүйесі бар қағаздар, конденсаторларға арналған қағаздар, автомобильді, бассейнді және темекі сүзгілері, шаңсорғыш сөмкелері, шай пакеттері және басқа да қағаз түрлері адам өмірінің ажырамас бөлігі болып табылады. Қағаз құрылымының негізгі компоненті - целлюлоза. Целлюлоза – (C 6 H 10 O 5 ) n формуласы бар көміртек полимері, суда ерімейтін, қыздырғанда (200 °C дейін) бұзылмайтын ақ қатты зат. Молекуласы сызықты полимерлі құрылымға ие. Целлюлоза негізгі компоненті жасушалық мембраналардан тұратын полисахаридтер тобына кіреді. Целлюлоза бүйір бұтақтары жоқ, ұзындығы 300-ден 10 000 глюкоза қалдықтарынан тұратын ұзын жіп іспеттес [18]. Бұл жіптер көптеген сутекті байланыстармен өзара байланысады да, серпімділікті сақтай отырып, целлюлозаға механикалық беріктік береді. 2-суретте микроскоп астындағы целлюлоза құрылымын көрсетеді. 2 Сурет – Микроскоп астындағы целлюлоза құрылымы Алайда целлюлозаның бастапқы материалын өндіруге және осы үшін қажетті сүректі әзірлеу арнайы белгілеген ерекше аймақтар мен алаңдарда ғана жүргізуге болады, ал шикізаттың сапасы тиісті сертификатпен расталуы тиіс. Мұндай сүрек аз және қымбат тұрады. Целлюлоза алу үшін екіншілік шикізат (макулатура, шүберек) және өсімдік қалдықтары (бидай сабаны, қара бидай, арпа, күріш, жүгері сабақтары мен собығы, мақтаны қайта өңдеу қалдықтары, сизал, кенаф, абак, 20 бамбук, зығыр және қарасора) пайдаланылады. Қарасора сабанынан діңшені бөлмей, 70 % шығымы бар целлюлозаны, баспаға және орауға пайдаланылатын қағазды алуға болады. Қарасораның ұзын талшығынан алынатын целлюлоза арнайы жоғары сапалы ақ қағазды өндіру үшін шикізат ретінде пайдаланылады. Сондықтан талшықты материалдарға, әсіресе, қарасорадан жасалған ағартылған ұзын талшықты целлюлозаға сұраныс пен қатар оны өндіру көлемі ұлғаюда. Соңғы онжылдықта ұзын талшықты целлюлозадан басқа микроцеллюлоза да сұранысқа ие болады,таяу онжылдықта осы технологияны пайдаланатын жаңа целлюлоза комбинаттарын іске қосу экономикалық тұрғыдан орынды. Бір комбинаттың үздіксіз жұмыс істеуі үшін (жылына 20 мың тоннадан кем емес целлюлоза) одан 10 мың гектар сабан және 3 мың гектар қарасора талшығын ала отырып, 7-10 мың гектар егіс алқабының болуы жеткілікті. Соңғы жылдары тінді дақылдар институтының ғылыми қызметкерлері, Украина аграрлық ғылымдар академиясы құрамында психоактивті заттар жоқ, қоғамға әлеуметтік қауіп төндірмейтін, қарасора сорттарын жасады. Қарасораның бұл жаңа түрлері целлюлоза өндірісіне қажет шикізат ретінде зертханалық және тәжірибелік жағдайларда тексерістен өтті [3]. Сонымен қатар, қарасораны өсіру мен жинау бойынша инновациялық технологиялар әзірленді. Қарасоралы шикізат ағаштан алынатын целлюлозаға балама бола алады. Қазіргі уақытта өндірісте топырақты қайта қалпына келтіретін өсімдіктерге деген, соның ішінде қарасора да бар, қызығушылықтың артуы байқалып отыр. жүктеу/скачать 3.73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|