Ru $$$umkd name$ Аты пэоәк мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы



бет1/4
Дата04.07.2016
өлшемі0.55 Mb.
#176229
түріЖұмыс бағдарламасы
  1   2   3   4
$$$UMKD_LANG$RU

$$$UMKD_NAME$ Аты ПЭОӘК Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы

$$$UMKD_AVTORS$ Авторлар ПЭОӘК Ахметова Б.С. а.ш ғылымдарының кандидаты, доцент қызметін атқарушы.

$$$UMKD_YEAR$2013


@@@

###000-001#

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ

БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ



ПӘННІҢ ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ



«Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы»

«5В080200» – «Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технолдогиясы»


мамандығына арналған

Құрастырғандар:


Ахметова Б.С. а.ш. ғылымдарының кандидаты,

доцент қызметін атқарушы



Семей

2013

&&&&

###000-002#Мазмұны


  1. Типтік бағдарлама

  2. Жұмыс бағдарламасы

  3. Глоссарий

  4. Дәрістер конспектісі

  5. Тәжірибелік және семинарлық сабақтар

  6. Білім бақылау бөлімі

&&&
###000-003#ЭПОӘК- авторлары туралы мәліметтер

«Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы» (Кредит саны –2) ПЭОӘК авторлары туралы мәліметтер




Ахметова Балнұр Сериковна

Ғылыми дәрежесі:




Ғылыми атағы:

Ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты

Қызметі:

Агротехнология кафедрасының оқытушысы

Мамандандыруы:

-

Байланыс мәліметтері:

Жұмыс телефоны:

+7 (7222)36-02-21

Электрондық пошта:

Bako_84_21@mail.ru

Skype:

жоқ

Жалпы мәліметтер: Байланыс тел: 53-19-70, оқу ғимараты № 5, кабинет № 117

Байланыс сабақтарын өткізетін орын - – аудитория № 118



10 аса ғылыми мақалалардың авторы және «Мал ашруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы» мамандығы бойынша «тәжірибелерден өту бағдарламаларының» қосымша авторы. 2010жылы Қазақстан-Ресей университетінің 72 сағат көлеміндегі «Қашықтықтан оқыту технологиялалары» біліктілікті жоғарылату курстарын тамамдады.



&&&
###002-000#2 Жұмыс бағдарламасы



  1. Қолдану саласы

  2. Нормативті сілтемелер

  3. Жалпы ережелер

  4. Әдебиет және ресурстар

  5. Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі

  6. СӨЖ тақырыптары мен мазмұны

  7. Пәнді оқу бойынша әдістемелік ұсыныстар

  8. Курс форматы

  9. Курс саясаты

  10. Баға қою саясаты

  11. Студенттер білімін бақылау

  12. Оқу үдерісінің және қашықтық кеңестердің графигі

&&&
###002-001#2.1 Қолдану саласы

«Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы» пәнінің оқытушыларға арналған оқу жұмыс жоспары «5В080200» – «Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технолдогиясы» мамандықтарының студенттеріне арналған оқу- әдістемелік кешеннің құрамына кіреді. Ол студенттерді курстың мазмұнымен, актуальдылығымен, курс саясатымен, студенттер оқу процесінде игеретін тәжірибелер мен машықтардың тақырыптарымен таныстырады. Оқу- әдістемелік кешен Шәкәрім атындағы Семей мемелекеттік университетінің, «Агротехнология» кафедрасының пәнді оқытудағы негізгі жетекші құралы болмақ.


.

&&&
###002-002#2.2 Нормативті сілтемелелер


Осы «Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы» пәнінің электрондық оқу-әдістемелік кешені (ПЭОӘК) берілген пән бойынша оқу үдерісін ҚОТ пайдалана ұйымдастыру ретін анықтайды және келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес әзірленген: «5В080200» – «Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технолдогиясы» мамандығының Мемлекеттік жалпыға бірдей міндетті білім стандарты, элективті пәндердің каталогы негізінде.

&&&
###002-003#2.3 Жалпы ережелер



Жұмыс оқу жоспарынан көшірме


1 кесте

Курс

Семестр

Кредиттер

Аудиториялық жұмыс

СӨЖ

(сағ)


Барлығы

(сағ)


Қорытынды бақылау түрі

АС (сағ)

ҚК (сағ)

1

1

2

30

Күнтізбеге сәйкес

45

90

емтихан

&&&
2.3.1 Пәннің қысқаша мазмұны.

«Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы» пәнінің электрондық оқу-әдістемелік кешені «5В080200» – «Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технолдогиясы» мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді курс мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу процессінде қандай дағдылар мен іскерлікті үйренетінімен таныстырады.

«Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы» пәні басқа пәндермен біріге отырып жоғары білікті мамандар дайындауға бағытталған. Сонымен бірге профильді пәндердің бірі болып есептеледі, мамандардың арнайы білімдерін терең меңгеруге әрекет етеді.

«Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы» пәнінің мазмұны: еліміздің экономикасын өркендетуде ауыл шаруашылығынан алынатын өнімнің үлесі өте зор. Азықтардың қорытылуы туралы ұғыммен, азықтардың құнарлығы, азықтардың витаминді,минералды және протеинді құнарлығы, малдарға әсер етуі, ауыл шаруашылығы малдарының азықтары туралы ұғым, жіктелуі, норма және рацион туралы ұғымдармен таныстырады. Сонымен қатар ауыл шаруашылық малдарына рацион құру ерекшеліктерін үйретеді.

2.3.2 Курстың негізгі мақсаты – «Ауыл шаруашылық малдарын азықтандыру. Мал шаруашылық шикізат өнiмдерін өңдеу технологиясы» пәнін оқытудың мақсаты: мал шаруашылығынан алынатын шикізат өнімдерімен танысып, оларды өндіру жолдарын меңгеру.

2.3.3 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері: - Пәнді оқытудың негізгі міндеті – болашақ мамандарды теориялық және тәжірибелік білімен қамтамасыз ету.
2.3.4 Пәнді оқу нәтижесінде студенттер:


  • Тері мен талшықтың құрылысын;

  • Терінің тауарлық қасиетіне әсер ететін факторларды;

  • Терінің түрлерін ;

  • Теріні өңдеу.


2.3.5 Курс пререквизиттері: жоқ

2.3.6 Курс постреквизиттері:

• Жүн өндірісі, тері өндірісі

• Түйе шаруашылығы және ет, сүт бағытында өнімдерін өндіру технологиясы.

• Қой шаруашылығы, қой жүнін өндіру технологиясы

• Шошка шаруашылығы, шошка етін өндіру технологиясы

• Құс шаруашылығы, құс өнімдерін өндіру технологиясы

• Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы
&&&

###002-004#2.4 Әдебиет және ресурстар


2.4.1 Негізгі әдебиет және ресурстар

2.4.1.1. Күзембаев, Қ. Азық-түлік өнімдерін тану.- Алматы, 2006

2.4.1.2. Телеуғали, Т. Мал дәрігерлік-санитарлық сараптау және мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы мен стандарттау негіздері. І кітап.- Алматы, 1998

2.4.1.3. Сабденов К.С. Технология производства продуктов животноводства.-М.,1989



2.4.2 Қосымша әдебиет және ресурстар.

2.4.2.1 А. Қой шаруашылығы және жүн, қаракөл мен қой етін өндіру тәсілдері: оқу құралы / [Ред. басқ. К.С. Сәбденов].- Қазақша бірінші бас.- Алматы, 1992.

&&&

###002-005#2.5 Модуль бойынша пәннің мазмұны



2 кесте

Модуль атауы

Тақырып аты

Мазмұны

Әдебиеттер

1

2

3

8

Модуль 1


Кіріспе. Мал шаруашылығы шикізатына жалпы түсінік.


Кіріспе. Мал шаруашылығы шикізатына жалпы түсінік.

Мал шаруашылығы шикізат көзі болып табылады. Үй және жабайы жануарлардан әр түрлі мал шикізатын: тері, жүн, түбіт, мүйіз, тұяқ, ішек алады.

Лебенгари З.Я. Пушно – меховое сырье. Москва 1964.

Шейфер О.Я. и др. Производство кож и овчин высокого качества. М,1985.

Лейтес В.Г. Товароведение кожевенного сырья, шубной и меховой овчины. Москва, 1956.

Горегляд Х.С. и др. Ветеринарно – санитарная экспертиза с основами технологии переработки продуктов животноводства. Москва, 1981.




Терінің химиялық құрамы мен құрылысы.


Көптеген жануарлардың тері ұлпасын 2 негізгі қабатқа бөледі: эпидермис – жұқа қабаты, эпителий жабынының клеткаларынан тұрады, дерма – салыстырмалы қалың қабат.

Бағалы тері шикізатының тауарлық қасиеті.


Бағалы тері шикізатының тауарлық қасиеті болып: оның түсі, жылтырлығы, биіктігі, қоюлығы, жұмсақтығы, илектенуі және серпімділігі жатады.

Терінің тауарлық қасиетіне әсер ететін факторлар.


Жастық өзгергіштік, мезгілдік өзгергіштік, күтіп – бағу, азықтандыру, жыныстық белгілерінің әсер етуі.

Тондық қой терісі.

Бұл топқа терідегі жүннің ұзындығы 2,5 сантиметрден жоғары қылшық жүнді қойлардың терісі жатады.

Модуль 2

Былғарылы қой терісі.




Былғарылы қой терісі.


Былғарылық теріге жүннің сапасы нашар, ұзын жүнді сеңсең және жеңіл тон тігуге жарамайтын терілер жатады.

Лебенгари З.Я. Пушно – меховое сырье. Москва 1964.

Шейфер О.Я. и др. Производство кож и овчин высокого качества. М,1985.

Лейтес В.Г. Товароведение кожевенного сырья, шубной и меховой овчины. Москва, 1956.

Горегляд Х.С. и др. Ветеринарно – санитарная экспертиза с основами технологии переработки продуктов животноводства. Москва, 1981.



Теріні сыпыру, консервілеу.

Малды сою ветеринарлық тексеруден кейін ғана жүргізіледі. Малды сояр алдында азықтандырмайды. Теріні сыпыру белгілі бір тәртіппен жүзеге асады.

Теріні сыпыру, консервілеу.

Малды сою ветеринарлық тексеруден кейін ғана жүргізіледі. Малды сояр алдында азықтандырмайды. Теріні сыпыру белгілі бір тәртіппен жүзеге асады.

Теріні консервілеудің физикалық – химиялық негізі.

Теріні сақтаудың тиімді бір әдісі –консервілеу. Теріні консервілеудің өзі физикалық – химиялық негізіне байланысты: құрғақ тұздау, сулы тұздау болып бөлінеді.

Қаракөл елтірісін өндіру технологиясы

Тері шикізаты сапасына байланысты стандарт талаптарына жауап берсе, өнеркәсіпте құнды болып табылады.

Модуль 3


Теріні сорттау.

Теріні сорттау.

Сорттау малдардың аудандарға бөлінуіне және тері ақауларына байланысты топтарға бөліну. Тәжербиеде шикі теріні сорттаудың үш түрі қолданылады:1) «түр нұсқа»; 2) иеленген тері; 3) өндірістік.

Мехтық теріні өңдеу.

Терінің ең соңғы бағалылығын мехтың тауар ретінде оның өңделген жағдайы мен кейбіреуін боялған түрінде анықтайды. Өңдеу химиялық және механикалық операциялар қатарынан тұрады..


Лебенгари З.Я. Пушно – меховое сырье. Москва 1964.

Шейфер О.Я. и др. Производство кож и овчин высокого качества. М,1985.

Лейтес В.Г. Товароведение кожевенного сырья, шубной и меховой овчины. Москва, 1956.

Горегляд Х.С. и др. Ветеринарно – санитарная экспертиза с основами технологии переработки продуктов животноводства. Москва, 1981.



Теріні бояу..


Мехтық теріні бояуды тері тканінің пайдалы қасиеттерін сол қалпында сақтап, оның мықтылығын жоғалтып алмайтындай етіп жүргізу қажет.

Теріні сақтау, упаковкілеу және тасымалдау

Упаковка мықты, сенімді, жеңіл және таза болуы тиіс. Ыдыс салмағы көбінесе заттың таза салмағының 14-18 пайызын құрайды






&&&
###002-006#2.6 Тақырып тізімі және СӨЖ мазмұны.

3 кесте



СӨЖ тақырыбы

СӨЖ мазмұны

Өткізу мерзімі

(апта)


Қойылатын баллдар

1

2

3

4

5

1

Тері сыпыру әдістері.

Тері көлемін анықтау

7

10

2

Тері шикізатының ақаулары


Тері салмағын анықтау

7

10

3

Қаракөл – елтірі терілерінің сипаттамасы

Теріні сорттарға бөлу

14

10

4

Теріні алғашқы өңдеу

Мал шикізатының тауарлық қасиетін анықтауда қолданылатын құралдар


14

10

&&&
###002-007#2.7 Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулар

а) Пәнді оқу барысында қажетті уақытты ұйымдастыру және жоспарлау бойынша кеңестер:

Семестрдегі оқу жүктемесін біркелкі үлестіру керек және әрбір студент міндетті түрде орындайтындай, тапсырмалар жиынтығын беру керек және олардың орындалуын қатаң бақылау керек. Бұл үшін кафедрада бақылаудың әртүрлі формасы бар. Әрбір пән бойынша өздік жұмысының сағат санын анықтау, оқу тапсырмаларын регламенттеу нақтылыққа, анықтылыққа әкеледі, басқа сабақтардың есебінен СӨЖ дің көбейіп кетпеуін қамтамасыз етеді. Бұл қорытынды студенттердің пікірімен нақтыланады. Пәнді оқу барысында сұрақтардың бір бөлігін студент өздігінен оқу керектігін білу қажет.

Біздің кеңес: өз уақытыңыздың шығынын талдау керек. Өз уақытыңды есепте және бақылау жаса, оған ұқыпты қара.

б) студенттің іс-әрекеті немесе пәнді оқудың сценариі.

1. Оқу материалын дұрыс орналастыру және пәннің өткен материалдарын және басқа пәндерді байланыстыру.

2. Тақырыпқа байланысты сабақты өткізудің түрлері мен әдістері анықталады. Пәннің көптеген сұрақтарын нақты мысалдарын және зертхана жұмыстарынан меңгеруге болады.

3. теориялық курс зертханалық-тәжірибелік жұмыстармен және тәжірибеден өту барысында, оның ішінде диплом алды тәжірибеден өту барысында бекітіледі.

Зертханалық сабақтар тақырып дәрістері оқылғаннан кейін жүргізіледі.

Сөзсіз, бұндай сабақтарда ойлау, талдай білу қабілеттері дамиды. Пәнаралық байланыс студенттердің ғылым негізін терең меңгеруге қажет. Олар ойкеңістігінің кеңеюіне, білуге деген қызығушылықтың дамуына, жаңа ғылымды өздігінен игеруге және оларды тәжірибеде қолданудың белсенділігін жоғарылатады.

Пәнаралық байланыстың негізінде бір пәнмен келесісінің арасын жалғастыруға болады, оқу материалдарын көшіруді болдырмау керек. Оқу процесінде бұндай байланыстар туындауы мүмкін, оларды алдын ала анықтап және де оларды жұмыс бағдарламасына жоспарына кіргізу керек.

в) оқу-әдістемелік кешенінің материалдарын қолдану бойынша ұсыныстар.

ПЭОӘК енгізілген оқу-әдістемелік материалда дамыған ғылымның жетілдірілген деңгейін көрсетуі керек, оқу материалының логикалық мазмұнын қарастыру керек, студенттердің оқу материалын терең меңгеру үшін және оны тәжірибеде пайдалану үшін жетілген әдістер мен техникалық тәсілдер қолдану керек.

Кредиттік оқу жүйесінде СӨЖ-дің үлесі өсіп, мәні жоғарылайды, ал бұл өз кезегінде студенттің жұмысын өзгертеді, оның іс-әрекетіне талап жоғарылайды.

г) әдебиеттермен жұмыс істеу бойынша ұсыныстар: оқырманның мақсатын білмей, қандай әдебиет көздерімен жұмыс жасау керек екенін, қандай көлемде әдебиет қолдану керек екенін айту қиын. Студент оқу бағытын жоспарлай білу керек, табылған әдебиет көзіне тез және дәл есеп беріп, содан кейін оны кез-келген уақытта оңай табылатындай етіп қою керек. Өйтпеген жағдайда үлкен әдебиет қорын белсенді пайдалану мүмкін емес.

Пән бойынша арнайы әдебиетпен жұмыс істеудің негізгі мақсаты келесідей болып бекітіледі: үлкен көлемдегі материалдан өзіне керекті негізгі мәліметтерді, болашақ мамандарға қажетті материалдарды таңдап алу керек.

д) Емтиханға дайындалу бойынша кеңестер. Жазғы және қысқы сессия-ең қиын жұмыс кезеңдері. Қысқы сессия уақытында, семестр бойына жүйесіз жұмыс істеу нәтижесінде меңгеруге мүмкін емес үлкен материалдарды еске түсіруге тура келеді. Сессия уақытында материалдарды тек қайталап, бір жүйеге келтіріп және түсініксіз сұрақтар бойынша кеңестер алуға болады.

Сессияға дайындықты алғашқы, ынтамен тындалған дәрістерден және толық орындалған зертхана-тәжірибелік, семинар сабақтарынан бастау керек. Бұл сіздің табысыңыздың негізі.

Есте сақтаңыздар-түнгі дайындық сабақтары аз өнімділік береді. Олар ойдың жұмысқа қабілеттілігінің төмендеуіне әкеледі. Уақытты жоспарлау кезінде, қандай емтихан сізге қиын болады және қайсысына уақыт қорын көп қолдану керек екенін ескеру керек.

Өзіндік дайындық үшін кафедра берген бақылау сұрақтарын және бағдарламаларын ұтымды пайдалану керек.

Семестрдегі ұқыпты жұмыстарыңыз және емтиханға деген екпінді дайындығыңыз сізге сенімділік туғызады және біліміңізге сай бағаны аласыз.


&&&

###002-008#2.8 Курстың форматы

Аудиториялық сабақтар курсты оқу бойынша әдістемелік ұсыныстарға сәйкес жүргізіледі. Әрбір тақырыпты оқу кезінде жұмыс дәптерінде зерттелген тақырыптың мақсаты, тапсырмасы, шешімі және қорытындысы көрсетілуі керек. Сабақтың бағасы сабаққа келуі бойынша 1 балл, жауап беруі және қатысуы бойынша 1-ден 3 баллға дейін есептеледі. СОӨЖ аудиториялық және аудиториядан тыс деп бөлінеді.

Аудиториялық толық өңделген бақылау жұмысы түрінде жұмыс дәптерінде және реферат түрінде орындалады.

&&&

###002-009#2.9 Курс саясаты



Сабаққа қатысу: дәріс және тәжірибелік сабақтарға міндетті түрде қатысу керек. Дәріс кезінде түсінбеген материалдарды оқытушыдан қосымша түсіндіруін сұрауға болады. Егер студент белгілі бір себептермен сабаққа қатыса алмаса, барлық өткен материалдар бойынша жауап беруі тиіс.

Үй жұмысы: үй жұмысы өткен материалдарды бекіту үшін және міндетті түрде орындау үшін арнайы жасалған. График бойынша әр тақырыптың соңында тапсырылуы керек.

Межелік бақылау: межелік бақылау қорытындысы студенттің сабаққа қатысуын, өздік жұмысты уақытында орындауын, сабақта ауызша және жазбаша түрде жауап беруін ескере отырып қойылады. СӨЖ және СОӨЖ орындалып, өткізілуі кестеге сәйкес жүреді. Көшіріп алу және плагиат: кез-келген көшіріп алу және плагиат (дайын басылымдарды, басқа студенттердің жұмыстарын пайдалану, көшірп алу) үшін қатаң жазалап, аудиториядан шығарумен қоса, жалпы курс үшін «Ғ» бағасын қоюмен қамтылады.

Емтихан: қорытындыс бойынша бағалық баллдар қойылады. Емтиханда сіздің дәрістік жазбаларыңызды және кітаптарда пайдалануға болмайды.

Тәртіп: сабақ үстінде үнемі тәртіп бұзған студент аудиториядан шығарылып, жіберіледі және барлық курс бойынша «қанағаттанарлықсыз» бағасы қойылады. Сабаққа кешігіп келуге болмайды, сабаққа кешікен студент дәрісханаға кірмейді. Сабақ кезінде ұялы иелефондар өшірілуі тиіс.

Ұсыныстар: оқу процесіне белсенді қатысу керек, барлық тапсырмаларды талпынып орындау керек, ұжымдық жұмыстарға қатусы керек. Пунктуальды, сабырлы болу керек.

&&&
###002-010#2.10 Баға қою саясаты

1. Дәріс конспектілері: тақырыптың барлық сұрақтары бойынша толық конспектілеу-1 балл; сабаққа келу-0,1 балл; дәрістерге қатысу-0,1 балл. Жиыны-5 балл.

2. Зертханалық сабақтарда жұмыс:

- зертханалық-тәжірибелік сабақтарға қатысу- 1,5 балл;

0,5 балл-ЗТС жұмыстарынуң барлық тапсырмалары орындалса;

0,5 балл-тақырыпты теориялық талдау кезінде теориялық сұрақтарға жауап беру (қысқа тест т.б.)

0,5 балл-тақырып бойынша қорытындылау жауаптары. Жиыны-100 балл.

3. семинар сабақтарында жұмыстар: тақырып бойынша СОӨЖ рамкасында-1,25 балл (0,8 балл-семинарда сұрақтарға толық дұрыс жауап берсе);

4. 0,2 балл – семинар сұрақтарына конспекті жасағаны үшін (0,25 балл-толықтырғаны үшін). Жиыны-5 балл.

5. Тақырып бойынша коллоквиум-2,5 балл (2 балл-коллоквиумға белсенді қатсқаны үшін, 0,5 балл-толықтырғаны үшін). Жиыны – 5 балл.

6. Тақырып бойынша рефераттар мен баяндамаларды қорғау-2,5 балл (көркемделінуі-0,5 балл, мазмұны-1,5 балл). Жиыны -15 балл.

7. СӨЖ: тақырып бойынша сызбалардың, кестелердің сызылуы, тапсырмаларды орындау- 1 балл, барлық орындалған тапсырмалар бойынша жиыны-15 балл. Жиыны-50 балл.

Студенттің семестр бойғы рейтингілік бал 50 % - ға тең немесе көп болса, ол пән бойынша қорытынды бақылауға жіберіледі.

Пән бойынша қорытынды баға шәкілімен анықталады.

4кесте


Әріптік эквивалент бағалар

Баллдың сандық эквиваленті

Пайыздық мәні

Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар

А

4,0

95-100

Өте жақсы

А-

3,67

90-94

- « -


В+

3,33

85-89

Жақсы


В 3.00

80-84

- « -

В-

2,67

75-79


- « -

С+

2,33

70-74

Қанағаттанарлық

С

2,00

65-69

- « -

С-

1,67

60-64

- « -

Д+

1,33

55-59

- « -

Д

1,00

50-54

- « -

F

0,00

0-49

Қанағаттанарлықсыз


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет