С. А. Козлова, Т. А. Куликова
жүктеу/скачать 1.29 Mb.
|
| Педагогикалық әдеп (латын тілінен tactus–жанасу, түйсіну)
– өзін үйлесімді түрде ұстаудан көрінетін қанағатшылдық сезімді, әдептілік ережелерін сақтау дегенді білдіреді. Еркелету мен қаттылықтың, мейірімділік пен талап етудің, сенім мен бақылаудың, әзіл-қалжың мен қатаңдықтың, жүріс-тұрыстың икемділігі мен тәрбие беру әсерлерінің оңтайлы үйлесімі – бұл педагогтің қанағатшылдық сезімінің нақты көріністері. Педагогтің әдептілігі дегеніміз – ол өзінің жеке абыройын сақтап, балалардың, олардың ата-аналарының, жұмысындағы әріптестерінің намыстарына тимеуі. Оқу үдерісіне қатысты сұраныстың дамуына тәуелсіз, сыпайы ұстаз оларға мейірімділік, жылулық, ішкі күштері мен қабылдау қабілеттеріне қатысты сенім танытады. Тәрбие үдерісіне қатысушылардың сұраныстарын төмендетпестен, сабырлы ұстаз оларға мейірімділік, жылулық көрсетіп, олардың күші мен мүмкіндіктеріне сенімділік танытады. Педагогикалық әдептілік жөнсіздіктен тұрпайылыққа жол бермейтін қарым-қатынас жасаудың табиғилығы және қарапайымдылығымен; ирония және мысқылсыз әзіл-оспақпен; ауыртпалықсыз талап етумен; еркелетусіз ақ ниеттілікпен; қыңырлықсыз табандылықпен; ашуланшақтықсыз іскери екпінмен ерекшеленеді. Педагогикалық төзімсіздік белгілері болып балаларға немқұрайлылықпенқарау,ұстамсыздық,дөрекілік, эмоционалдық тұрақсыздық саналады. Педагогикалық қырағылық педагогтің баланың дамуындағы маңыздылықты белгілеуден, әр тәрбиеленуші және бүкіл ұжым тұлғасын қалыптастыруда динамиканы, болашақты болжау қабілетінен көрінеді. Педагогикалық қырағылықтың көрсеткіштері ретінде тәрбиешінің балаларды көру, тыңдау, олардың психикалық жай-күйін түсіну қабілетін деп санауға тиіс. Қырағылығы бар педагог баланың жүрегі лүпілдеп айтқан сөздерін «Ашығын айтқанда, бәрі анық!» сияқты репликалармен тоқтатып тастамайды, баланың «Қараңғыдан қорқасыз ба?» (күн 26 күркіреу, балаға жасалатын екпелер және т.б.) сияқты сұрағын оның көмек сұрап тұрғандығы, эмоционалдық қолдау сұрап тұрғандығы екенін түсінеді. Керісінше, баланың жүріс-тұрысындағы сыртқы белгілері арқылы педагог көңіл-күйдегі өзгерістерді түсінеді, эмоцияларын «оқи» алады, қандай да бір іс-әрекеттерден екіншісіне ауыстырады, мінез-құлқының теріс түрлеріне жол бермейді. Педагогикалық оптимизм педагогтің әр баланың күш-жігеріне, қабілеттеріне, білім беру жұмысының нәтижелілігіне терең сенуіне негізделген. Осы оптимизмнің мәні Ш.А.Амонашвилидің тұжырымдаған «Балаға сеніңіздер. Өзіңе сеніңіз. Ғылымға сеніңіз» педагогикалық ұстанымдарында негізделген. Балаларды жақсы көретін педагогқа олардың оң қасиеттері мен мінез-құлықтарын қабылдау тән. Әр тәрбиеленушінің қадір- қасиеті мен қабілеттерін біліп, олардың өздерін көрсете алуы үшін жағдай жасай отырып, ол балалардың жеке әлеуетін ашуға көмектеседі. Педагог жақсы болғысы келетін баланы көтермелейді және жігерлендіреді. Оқу процесінің қиындықтарына тап болғанда, ол бас тартпайды. Ол жас баланы тәрбиелеу – бұл «толуы» мен «кемуі» бар ұзақ үдеріс екенін біледі, алайда табысқа жетудің кепілі – бұл баланың мінез-құлқы, іс-әрекеттері мен сезімдеріндегі жақсы жақтарына сүйену. Оңтайлы мұғалім бала туралы жаман нәрсе айта алмайды, ата-анасына шағымданып, оларды « шара қолдануға» шақыра алмайды және т.б. Педагогикалық оптимизм ішкі рухтан, қызықтыра, шабыттандыра білуден, өзінің соңынан ергізе білуден, әзіл және ақкөңілділіктен көрінеді. жүктеу/скачать 1.29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|