306
XV ТАРАУ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЖАСАУ – ӘРЕКЕТ
ЕТУ
Қарым-қатынас жасаудың рөлі
Қарым-қатынас жасау – бұл баланың алғашқы адами,
әлеуметтік қызметі. Ол оған адамдар әлеміне енуге,
эмоционалдық жағын дамытуға, өзара әрекет жасау дағдыларын
игеруге көмектеседі.
М. И.Лисина өз зерттеулерінде қарым-қатынас жасау – кез
келген қызметтің барлық құрылымдық компоненттеріне, атап
айтқанда, мотивке, мақсатқа, нысанған, тәсілдерге, нәтижеге ие
коммуникативтік әрекет ретінде дәлелдеді.
Ол қарым-қатынас жасаудың төрт түрін анықтады:
жағдаяттық-тұлғалық (эмоционалдық қатынас), жағдаяттық-
іскери (заттық-әрекет етушілік), жағдаяттан тыс-танымдық және
жағдаяттан тыс-тұлғалық –және қарым-қатынас жасаудың әр
түрі бала тұлғасының дамуына және оның әлеуметтік әлемді
тануына не беретінін көрсетті.
Жаяғдаяттық-тұлғалық қарым-қатынас жасау түрі.Бұл
бала мен ересектің қарым-қатынас жасау үрдісінде алғашқы
байланыс жасау формасы. Ересек баламен тілдеседі, оған
еркелететін сөздер айтады, дауысының интонациясын
өзгертеді. Ересекке қатынас жасауды қалыптастыруда
шешуші рөлді ересек адамның сәбиге тұлға ретінде
инициативті қарым-қатынас жасауы атқарады. Ересектің
озық бастамасы форматудырушы, дамытушы әрекет
жасайды. Балада өзіне деген бастпқы қарым-қатынас
орнығады. Ересекпен қатынас жасау баланың танымдық
белсенділігін күшейтеді, «жандандыру кешенінің» пайда
болуына ықпал етеді. Нәрестеде 2 айынан бастап ересектерді
307
ажырату, жақындарын тану қабілеті көріне бастайды, ал 3
айында балалар белгілі бір іс-әрекетті жасауға рұқсат ету
Достарыңызбен бөлісу: |
