С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
|
|
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ
С.Д. АСФЕНДИЯРОВА
|
МОДУЛЬ «ФАРМАЦЕВТ-ТОКСИКОЛОГ»
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
«Фармацевт-токсиколог» Модулі
элективті курсқа оқу әдістемелік комплексі
Электив пәні
«Токсикологиялық химия және сот-медициналық сараптамаға кіріспе»
051103 – «Фармация»
Курс: 2
Алматы 2013 ж
Мазмұны
Жұмыс бағдарламасы ………………3
Силлабус …………… 12
Тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар ………………23
Оқытушының басқаруымен студенттің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары
(ОБСӨЖ) ……………….48
Студенттің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары (СӨЖ)
……………….65
Дисциплина бойынша білім, біліктілік және дағдылардың қорытынды бағалау үшін бақылау сұрақтары ……………….72
Бекітемін
Оқу және тәрбие жұмысы
бойынша проректор, профессор
Тулебаев К.А.
____________
«_____»________ 2012 ж
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
Пәні - «Токсикологиялық химия және сот-медициналық сараптамаға кіріспе»
Мамандығы – 051103 - «Фармация»
Курсы – 2 Семестрі - 111
Cабақтардың кредит саны – 90сағат ( 2 кредит )
Бақылау түрі: Емтихан
Алматы 2013 ж.
Жұмыс бағдарламасы «Фармацевт-токсиколог» модулінің отырысында талқыланды және 28қаңтар 2012 ж., № 9 хаттамамен бекітілді.
«Фармацевт-токсиколог» модулінің жетекшісі, профессор Т.Б.Байзолданов
Жұмыс бағдарламасы «Фармация» білім бағдарламасының комитеті кеңесінде__________ 2012ж., № хаттамада талқыланды.
«Фармация» ББК төрайымы, доцент Г.М. Саякова
Жұмыс бағдарламасы Әдістемелік кеңес отырысында ____________ 2012 ж., № хаттама қабылданды.
Әдістемелік кеңес төрағасы, профессор К.А.Тулебаев
1.Жалпы мағлұмат:
ЖОО-ның атауы: С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті
Модулі: «Фармацевт – токсиколог»
Пәні: Токсикологиялық химия және сот-медициналық сараптамаға кіріспе
Мамандығы: 051103 – «Фармация»
Аудиториялық сабақтардың барлығы – 90сағат (2 кредит)
Курс: Екінші
Семестр: үшінші
2.Бағдарлама:
1. Кіріспе
Фармацевтика пәнінде токсикологиялық химия ерекше пән болып табылады. Токсикологиялық химия улы затардың және олардың зат алмасу кезінде молекулалық және физиологиялық механизімдерің зерттейді. Әртүрлі объектілерде химиялық методтар, оларды бөліп алу, идентификациялау және сандық анықтау.
Фармацевтикалық ғылымда жалпы білім беретін және тәрбиелік қызмет атқаратын токсикологиялық химия. Токсикологиялық химия ғылыми зерттеу, тәжірибиені мұқият істеу дағдыларын баулайды, алынған мәліметтерден логикалық дұрыс шешімге келу және де құжаттарды дұрыс рәсімдеуді үйретеді .
Бағдарлама бойынша әртүрлі бағыттарда осы замандағы токсикология химия пәнін оқыту: сот – химиясы, клиникалық, наркологиялық, экологиялық және осы бағыттағы екі сұрақтарды қарастырады: биохимиялық және аналитикалық токсикология. Пәнің қалыптастыру кезінде тарихи аспектілер қарастырылады: негізгі терминдер және ұғым; Клиникалық, наркологиялық сот – химиялық және экологиялық бағыттағы аналитикалық токсикология сипаттамалары.
Тірі адамдарда және де мәйіттерде улану диагностикасы. ҚР зерттеу жүргізетің мамандар және органдар.
Пәнді оқыту мақсаттары:
Токсикология химия пәні, негізгі бөлімдері және оның міндеті?
1. Ортақ ережеге теоретикалық білімді қалыптастыру, токсикологиялық химияның объектілері және методтары және арнайы әдебиеттермен жумыс істеген кезде химико-токсикология сараптамаларынна тәжиербиелік дағдыларды қалыптастыру.
2. улы заттармен уланған жағдайда токсикалық заттарды тануды қалыптастыру.
3. топта және бірлесіп жұмыс істегенде коммуникативті дағдыларды дамыту және ситуациялық міндеттерді шешу.
4. құқықты компетенцияны қалыптастыру- Улы заттармен жұмыс істегенде қауіпсіздік-техникасын сақтау, негізгі құқықты құжаттармен жұмыс істеу біліктілігін қалыптастыру (ҚР заңы «Сот сараптамасы»). (19 қараша 1997 ж «Казахстанская правда»), жинақ Сот-медицина сараптамасын жүргізу және ұжым ережелері.
Пәнді оқыту міндеттері:
-
Үйренуге теоретикалық білімдерді қалыптастыру, тәжирибелік дағдылар, еп, химико-токсикология сараптамасын жүргізу кезінде улы заттарды әр-түрлі объектілерде және нәтижеге дұрыс баға беру.
-
Студентерге білім және өзіндік ерекщелік беру (физикалық, химикалық),
-
токсикодинамикалық және токсикокинетикалық ксенобиоттер және оның метаболиттері;
-
Сот – химия сараптамасы және аналитикалық диагностикасы улану және нашақорлық химико - токсикологиялық сараптама сатысында улы заттарға сараптамаға жүргізу кезінде методология әдісін студентерге беру.
2.4. Оқытудың соңғы нәтижелері: Студенттің фармацевт-токсиколог кәсіптік қызметі аймағынан ақпарат алуы.
-
Студенттің теориялық құзыры:
-
Сот- химия сараптамасы және аналитикалық диагностика жүргізу қатты уланғанда улы заттармен, қатты әсер ететіндермен, есіртікелермен және ми улататын заттармен құқықтық –ұйым, заңды және методологиялық негіздерің қалыптсатыру
-
қатты әсер ететіндер, есіртікелер және ми улататын заттардың жаңа заманға сай номенклатурасы
-
биохимиялық токсикологиия сұрақтары (токсикокинетика, токсикодинамика және адам ағзасында бөгде қоспаларды биотрансформациялау);
-
Есіртікелердің және ми улататын заттардың химико-токсикология сараптамасын кезіндегі ерекшеліктері.
-
Жалпы принциптері және методтары (алгоритмдер) әр-түрлі токсикантармен уланғандағы детоксикация.
Студенттің тәжірибелік дағдысы:
-
Арнайы әдибеттермен жұмыс істеу, профессинальді міндеттерді шешу, (негізгі мақсаттарды бөлу, солардың ішіндегі қосышаларды, химико-токсикология сараптама кезінде негізгі қолданатың міндеттерді қолдану.
-
Химико-токсикология сараптаманың негізгі айғақ заттарға әр-түрлі токсикалық заттарға, биохимикалық, аналитикалық токсикология және заманауи биологиялық, физико-химиялық және химия сараптама методтарына сүйене отырып.
-
Химико-токсикология сараптаманың принциптерін нәтижелерін биологиялық объектілерге зерттеу;
-
тәжирибелік зерттеулерге құжаттама жүргізу.
2.5. Реквизитке дейінгі: неорганикалық химия
2.6. Реквизиттен кейінгі: фармацевтикалық химия, токсикологиялық химия, фармакогнозия.
Пән бойынша сағаттың бөлінуі:
Сағаттың жалпы саны
|
Аудиториялық сабақ
|
(СӨЖ)
|
Дәріс
|
Тәжірибелік (семинарлық) сабақ
|
(ОСӨЖ)
|
90
|
0
|
30
|
14
|
46
|
|
1 кредит
(45 сағат)
|
0
|
15
|
7
|
23
|
2 кредит
(45 сағат)
|
0
|
15
|
7
|
23
|
2.7. Тәжірибелік сабақтың тақырыптық жоспары: тақырыптар, әр сабақтьң өткізілу түрі және ұзақтығы.
Практикалық сабақтардың тақырыптық жоспары
апта №
|
Тақырыптар
|
Сабақтың
жүргізілу
формасы
|
1.
|
Химико – токсикалогиялық лабораторияда улы заттармен жұмыс істегенде қауіпсіздік-техникасына нұсқау беру. Токсикологиялық химияға кіріспе. Токсикологиялық химияның негізгі бөлімдері. Химико-токсикологиялық сараптаманың негізгі бағыттары.
|
2 сағат
|
2.
|
Уланы, уланудын түрлері және диагностикалық әдістері Сот- медициналық сараптама және басқа сараптама түрлерін ҚР өткізуін ұйымдастыру. Бұл мекемелердің құрлымы және мақсаты. Құжаттама.
|
2 сағат
|
3.
|
Улы заттардың классификациясы. Табиғи және синтетикалық улар. Газ тәрізді және сұйық улы заттар.
|
2 сағат
|
4.
|
Клиникалық токсикология. Психотропты және есеңгірететін заттар және де «Дәрі-дәрмек улары». Қатты уланған жағдайдағы емдеу орталықтары. Детоксикация әдістері. Улану кезінде химико-токсикологиялық сараптаманың объектілері және әдістері.
|
2 сағат
|
5.
|
Есірткі және токсикоманиялық заттарды қолдануға куәландыру. Араққорлық және нашақорлыққа шалдыққан науқастарды реабилитациялау орталықтары және наркология орталығы.
|
2 сағат
|
6
|
Сот-химиясының улы заттарға негізгі сараптамасының тәртіптері. Сот-* химиясының жұмысынның саласын регламентитің құжаттар. ҚР химико-токсикологиялық сараптаманың құқығын реттеу.
|
2 сағат
|
7.
|
Биохимиялық токсикология. Бөгде қоспалардың токсикокинетикасы. Ағзада заттардың таралу жалпы заңдылықтары. Таралуға әсер ететін факторлар. Негізгі токсикокинетиканың параметрлерінің таралуы. Токсикалық әсердің жалпы сипатамасы.
|
2 сағат
|
8, 9.
|
Улы өсімдіктер. Өсімдіктердің токсикологиялық классификациясы. Өсімдік уларының өзгеше әсері. Өсімдіктердің негізгі улы заттары. Алкалоидтар, гликозидтер, пиретроидтер, ЛСД из аналық кернейден. маточных рожков. Алкалоидтарды бөліп алу және оларды анықтау әдістері.
|
4 сағат
|
10.
|
Жүрек гликозидтері. Жүрек гликозидтеріне химико-токсикологиялық сараптама
|
2 сағат
|
10,12
|
Өсімдіктердің есірткі коспалары. Опиаттар, каннабиноидтар, эфедрон және т.б.
|
4 сағат
|
13.
|
Адамға аса қауіпті зоотоксиндер. Құрбақа улары, бауырмен жорғалаушылар және жәндіктер.
|
4 сағат
|
14-15.
|
Синтетикалық есірткелер. Жана есірткі препараттарды және құрамдардың түрлерін жасау мүмкіндіктері. Амфетаминдер және и дезоморфиндер (крокодил).
|
4 сағат
|
|
Барлығы
|
30 сағат
|
Оқытушы жетекшілігімен жүргізілетін
студенттің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары
апта №
|
Тақырыптар
|
Сабақтың
жүргізілу
формасы
|
1.
|
Улануды тудыратын өсімдік заттардың классификациясы химиялық қосынды ретінде. Улы өсімдік заттар табиғи және синтетикадан пайда болуы.
|
2 сағат
|
2.
|
Улы қоспалардың неорганикалық жаратылысы.
|
2 сағат
|
3.
|
Улы өсімдік дәрілік заттар.
|
2 сағат
|
4.
|
Жануарлар улары.
|
2 сағат
|
6..
|
Иммунохимикалық әдістер улы өсімдік дәрілік заттарды анықтау кезінде. Иммунохимикалық әдістердің классификациясы және мәні. Принципі ПФИА (поляризациялық флюороиммуноанализ
|
2 сағат
|
7.
|
Улы заттарды анықтайтын хроматографиялық. Классификациясы, терминдері, анықтау.
|
2 сағат
|
8.
|
УФ – аумағында және спектрометрия көріну обласы . ВЭЖХ-ИСП-МС біріктірілген әдістерін қолдану.
|
2 сағат
|
|
Барлығы:
|
14 сағат
|
Студенттің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары
апта №
|
Тақырыптар
|
Сабақтың
жүргізілу
формасы
|
1
|
Улы қоспалардың классификациясы- табиғатына, агрегаттық күйіне, химиялық құрлымына, қолдануына және әсеріне.
|
10 сағат
|
2
|
Улы өсімдіктердің уландырғыш өзгешеліктері. Улы заттардың топтарының кумулятивті қосылыстары.
|
9 сағат
|
3
|
Өсімдік және жануар әлемінің зиянкестермен күрес шаралары. Пестицидтер. Классификациясы.
|
9 сағат
|
4
|
Зоотоксиндердің әсерінің механизмі. Зоотоксиндердің өзіңдік ерекшеліктері. Рептилия токсидері
|
9 сағат
|
5
|
Саңырауқұлақтармен улану . Токсикокинетикасы және механизм әсері. Аманитин синдромы.
|
9 сағат
|
|
Барлығы
|
46 сағат
|
2.8. Сабақ беру және оқыту әдістері
Практикалық сабақтар: оқытушымен бірге теориялық материалды талқылау; оқу әдебиеттерімен жұмыс істеу, тапсырмаларды орындау (сұрақтарға жазбаша жауап беру, кестелерді толтыру және т.б.); тестілеу; ауызша сұрау, шағын топтарда жұмыс істеу.
Оқытушы жетекшілігімен жүргізілетін студенттің өзіндік жұмысы - әдебиеттермен жұмыс істеу, тапсырмаларды орындау (сұрақтарға жазбаша жауап беру, кестелерді толтыру және т.б.); тестілеу; ауызша сұрау, шағын топтарда жұмыс істеу.
Студенттің өзіндік жұмысы – әдебиеттермен, интернет-ресурстарымен, электрондық тасымалдаушыдағы оқу және ғылыми материалдармен жұмыс істеу, презентациялар және тақырыптық рефераттар дайындау.
Студенттердің білім бақылауын жүргізу үшін жаңа технология.
I = Rx 0,6 + Ех 0,4 онда
I - қорытынды баға
R - рұқсатнама рейтинг бағасы
Е - қорытынды бақылаудың бағасы (пән бойынша емтихан)
Рейтинг I-ң 60 %, емтихан I-ң 40% құрайды.
Рейтинг бағасы оқушының ағымдағы және аралық бақылау бағасынан жиналады.
Егер де аралық бақылау болмаса, рұқсатнама рейтингі тек ағымдағы бағаларымен есептеледі.
Аралық бақылау саны көп болса, рейтингтің сәйкес сандары есептеліп, семестрдің аяғында орташаланған рейтинг есептеледі.
Әрбір практикалық сабақ, соның ішінде СӨЖ, СӨОЖ, аралық бақылау 100 пайызға сәйкестендірілген 100 баллдан есептеледі.
Бірінші рейтинг мына формулаға сәйкес есептеледі:
R1=t1+r1
2
Кредиттік білім жүйесінде, практикалық сабақтың (семинар, зертханалық), СӨОЖ, СӨЖ орташа бағасының қосындысын 3-ке бөлсек, t1 – ағымдағы бақылауына тең болады.
Сызықтық білім жүйесінде практикалық сабақтың (семинар, зертханалық), СӨОЖ, СӨЖ орташа бағасының қосындысын 2-ге бөлсек, t1 – ағымдағы бақылауына тең болады.
r1 – аралық бақылау.
Екінші рейтинг төмендегі формуламен есептеледі:
R2 =t2+r2
2
Кредиттік білім жүйесінде практикалық (семинар, зертханалық) сабақтың, СӨОЖ-ң, СӨЖ орташа бағаларының қосындысын үшке бөлгенде, t2 – ағымдағы бақылауына тең болады.
Сызықтық білім практикалық (семинар, зертханалық) сабақтың, СӨОЖ-ң, СӨЖ орташа бағаларының қосындысын екіге бөлгенде, t2 – ағымдағы бақылауына тең болады.
r2 – аралық бақылау.
Студенттің қорытынды бағасында рұқсатнама рейтингі 60 % құрайтын болғандықтан, оқушының пән бойынша семестрлік бағасы төмендегідей формуламен есептеледі:
Rд=R1+R2x 0,6
2
Оқушының семестрлік бағасы 30%-дан жоғары болса немесе тең болса, емтиханға жіберілді деп есептеледі.
Емтиханды жүргізу және бағалау технологиясы
Қорытынды бақылаудың максималды пайыздық мазмұны 100 % сәйкес келеді. Емтихан қабылдаушы оқушы білімінің қорытынды бақылауын есептейтін әдістерін пайдалана отырып, емтиханның тізімдемесіне (Э) қорытынды бақылаудың бағасын қояды.
Қорытынды бақылауды тест түрінде өлшеу әдісі
Емтихан барысында студентке 50 тестен тұратын тапсырма беріледі, ал оның әрбір тесті 2 балды немесе пайызды құрайды.
№
|
Жұмысты орындау сапасы
|
Баға ауқымы
|
1
|
Орындамаған
Себепсіз емтиханға келмеуі
|
0%
|
2
|
Әрбір дұрыс жауапқа баға
|
2%
|
|
Қорытынды:
|
0-100%
|
Қорытынды бақылау бағасының үлесі пән бойынша білімнің қорытынды бағасынан 40 %-н аспайтындықтан, пәннің емтихан бағасы 0,4 коэффицентке көбейтіледі:
Эх0,4.
Кейін формулаға сәйкес қорытынды баға есептеледі:
I=Rx0,6+Ех0,4
(бақылаудың баллды-рейтингтік әріптік жүйесі бойынша сынақ кітапшасымен тізімдемеге қойылады.)
-
Білімдерін және дағдыларын бағалау әдістері:
Күнделікті бақылау:
Тәжірибелік сабақ = (1 тәжірибелік сабақ, 1 х 100 = 100 балл)
-
ауызша сұрау (студент сабақтарға міндетті түрде қатысып және дайындалып келу керек)
-
жазбаша түрде тестілеу
-
1 сабаққа 0 балл – сабаққа студент келмесе.
ОСӨЖ = (1 ОСӨЖ, 1 х 100 = 100 балл)
-
ауызша сұрау (студент сабақтарға міндетті түрде қатысып және дайындалып келу керек)
-
жазбаша түрде тестілеу
-
1 сабаққа 0 балл – сабаққа студент келмесе.
СӨЖ = (1 ОСӨЖ, 1 х 100 = 100 балл)
-
презентация (студент сабақтарға міндетті түрде қатысып және дайындалып келу керек)
-
реферат
-
1 СӨЖ 0 балл – студент СӨЖ орындамаса.
Бағалау критерийі:
РД (өткізу рейтингі) = практикалык білімнің ағымдық бақылаудағы орташа баллы + СӨЖ-дің орташа баллы+ ОСӨЖ-дің орташа баллы + Рубеждіңдің орташа баллы
Рубеждік бақылау:
1 РК үшін - максимальды 100 балл
Рубеждік бақылаудағы балл мына формула бойынша анықталады:
- 90-100 %
- 75-89%
- 50-74%
-кем 49 % - 0
РИК (қорытынды бақылаудың рейтингі) - макс. 40 б.
= тест тапсырудағы балл және экзамендегі балл
ИР (қорытынды рейтинг) = РД (өткізілу рейтингі) + РИК (қорытынды бақылаудың рейтингі)
Макс.- 100 балл
ИР = бағалаудың пайыздық құрамы
Емтихандық параққа сандық және әріптік эквиваленттегі баллдық тәртіппен қорытынды баға мына кестедегідей көрсетіледі
Мына тәртіптегі әріптік – балдық жүйедегі рейтингтік баға
Әріптік жүйедегі баға
|
Баллдың сандық эквиваленті
|
Пайыздық құрамы%
|
Дәстүрлік юүйедегі баға
|
А
|
4,0
|
95-100
|
Өте жақсы
|
А-
|
3,67
|
90-94
|
В+
|
3,33
|
85-89
|
жақсы
|
В
|
3,0
|
80-84
|
В-
|
2,67
|
75-79
|
С+
|
2,33
|
70-74
|
қанағаттандырарлық
|
С
|
2,0
|
65-69
|
С-
|
1,67
|
60-64
|
D+
|
1,33
|
55-59
|
D
|
1,0
|
50-54
|
F
|
0
|
0-49
|
қанағаттандырарлықсыз
|
Достарыңызбен бөлісу: |