С. Д. Якушева педагогикалық шеберліктің негіздері педагогикалық мамандықтар бойынша орта кәсіптік білім берудің бағдарламаларын жүзеге асыратын білім мекемелерінің оқу процесінде қолдануға арналған оқулық
жүктеу/скачать 4.79 Mb.
|
| ұлғаяды, молығады,
Нақтырақ айтсақ, коммуникация дегеніміз серпінді жҥйелер немесе осы жҥйелердің бөлігі арасындағы кез келген ақпарат алмасу, олар ақпаратты қабылдап, сақтау, тҥрлендіру жəне т.б. Ақпарат жөнелтуші жҥйе (бҧл жерде адамдар, ағзалар, машиналар жəне т.б. айт.тҧр), жіберуші, ал оны қабылдаушы — сəйкесінше алушы1 деп аталады. М.С.Каганның ойынша, қатынас пен коммуникацияның айырмашылығы мынада: 1) қатынас тәжірибелік, материалдық жəне рухани, ақпараттық жəне іс жүзінде-рухани сипатқа ие. Терминнің өзге мағынасын есепке алмағанда, көпше тҥрде қолданылатын жəне қатынас жолы, байланыс қҧралы болғандықтан коммуникация таза ақпараттық процесс — сол немесе басқа хабарламаны жеткізуші болып табылады. Коммуникация дегеніміз субъектінің сол немесе басқа нысанмен — адаммен, жануармен, машинамен2 ақпараттық байланысы. Қатынаста хабарламаны жіберуші мен алушы жоқ— тек жалпы істің əңгімелесушілері, қатысушылары бар. Коммуникацияда біз тек бір бағыттағы процеспен істес боламыз, ақпарат тек бір бағытқа ғана ағылады жəне коммуникация теориясы бекіткен заң бойынша ақпараттар саны жіберушіден алушыға барар жолда азаяды. Қатынас кезінде ақпарат әріптестер арасында айналып жүреді, себебі олардың белсенділігі теңбе-тең, сондықтан ақпарат ағып кетпейді, керісінше айналым процесінде кеңейеді 3. Қатынасты хабарлама беруге, тіпті хабарлама (немесе ақпарат алмасуға теңестіруге болмайды,өйткені ол көбінесе философия жəне психологиялық əдебиетпен анықталады. Сонымен М.С.Каган бойынша, қатынас — бҧл қатынасатын адамдар мен олардың қауымдастығын тудыратын жаңа ақпаратты жасау процесі (немесе осы қауымдастықтың өсу сатысы )4 (9 сур). М.Г.Ярошевский əділетті пікірінде: «ғылыми қатынас осындай пікір алмасу мен идеялар жиынтығының артықшылығымен сарқылса, онда шығармашыл тҧлға туралы айтудың мəні де болмас еді. Шынайы процесс қатынас мектебінен өткен зерттеушілер идеяларының қақтығысынан жаңа өнім шығуынан тҧрады. Біздің алдымызда шығармашыл синтездің феномені тҧр»5 деген. 1Каган М. С. Қатынасу əлемі: Субъективаралық қатынас мəселелері. —1988, М. 2Сол жерде 3Сол жерде 4Сол жерде 5Ярошевский М.Г. Пікірталас қатынастары // Философия мəселелері. — 1978. — № 3. — 98 б. <;атынасу ;шемi (М.С. Каган бойынша) 1
Иллюзорльщ серiктеспен Накты серiктеспен катынасу катынасу (шынайы субъектiмен) (субъектiленген объектiмен)
Затпен катынасу
М дениеттер
1
<;иялдаFы серiктеспен катынасу !<;иялда,ы серiктеспен (керкем кейiпкерлермен - катынасу (квазисубъектiмен) квазисубъектiлермен)
0зiнiн екiншi «Бейнесiмен» Мифологияльщ катынасу ж не керкем кейiпкерлермен (езiмен-езi катынасу катынасу) Жок накты адамньщ бейнесiмен катынасу
9 сур. Қатынас əлемі Қатынас процесінде жəне қатынас нəтижесінде идеялар немесе заттар алмасуы жҥрмейді, əр əріптестің кҥйінің жалпы игілікке айналуы жҥреді. Қатынас қауымдастықты тудырады, ал алмасу оған қатысушылардың дербестігінің алмасуын сақтайды. Қатынас пен ақпарат, хабарлама берудің фундаментал айырмашылығы өзін-өзі таныту тəсілдерінің сəйкес айырмашылығынан көрініс табады, мҧндайда: хабарлама қҧрылымы монологтық, қатынас қҧрылымы диалогтық1. Сонымен, бҧл жерде барлық адамзат қызметінің мəнін қатынасқа — диалогқа əкеліп тіреу деген тҥсінік қалыптаспау керек, қайта коммуникация, монолог,хабарламаның қайда жəне қашан анағҧрлым тиімді екенін, ал қатынас, диалог, өзгеге субъект2 ретінде қарау қайда жəне қашан тиімді екеніне мəн беру керек. жүктеу/скачать 4.79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||