С. Д. Якушева педагогикалық шеберліктің негіздері педагогикалық мамандықтар бойынша орта кәсіптік білім берудің бағдарламаларын жүзеге асыратын білім мекемелерінің оқу процесінде қолдануға арналған оқулық
жүктеу/скачать 4.79 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2-тест. Ӛзіндік жанжалдасуға бағалау
Гипертимдік тип. Жоғары көңіл-кҥйімен ерекшеленеді, оптимист, өте тез араласқыш, бір істен екіншісіне жылдам ауысады. Бастаған ісін соңына дейін аяқтамайды, жҥгенсіз, моральға қайшы
əрекеттерге бейім, сөзінде тҧрмайды, өзін өзі бағалауы жоғары. жанжалшыл, жанжалдың бастамашысы ретінде жиі көрінедді. Дистимдік тип. Гипертимдік типке қарама қарсы. Тҥңілген көңіл-кҥйде, қатынасқа тҥспейтін, жалғыздықты таңдайтын, тҧйық өмір салтын ҧстанатын, өз бағалауын төмендетуге бейім типтер. Айналасындағылармен жанжалдасуға сирек тҥседі. Достықты, əділдікті жоғары бағалайды. Циклоидтық тип. Көңіл-кҥйінің жиі кезеңді ауысып отыруымен ерекшеленеді. Көңіл-кҥйі көтеріңкі кездері іс-əрекеті гипертимдік, ал тҥскен кезде — дистимдік, өзіне бағалауы тҧрақсыз. Жанжалдасуға əсіресе көңіл-кҥйі көтеріңкі кезде тҥседі. Жанжал кезінде болжаусыз. Қозғыш тип. Араласу кезінде төмен қатынасумен ерекшеленеді. Беймаза, тҥнерген, көргенсіздік пен балағаттауға бейім. Ҧжымға сыйымсыз, отбасында өктем адам. Эмоциялық сабырлы кезінде адал, тиянақты. Эмоциялық қозу кезінде ашушаң, өз мінез-қҧлқын нашар бақылайды. Көбінесе жанжалдың бастаушысы болады жəне белсенділік көрсетеді. Мүдіргіш тип. Адамдармен араласқанда сабырлылығымен ерекшеленеді, беймаза, ақыл ҥйретуге бейім, көбінесе «Ата-ана» көзқарасын ҧстанады. Кез келген істе жоғары көрсеткішке талпынады, өзіне жоғары талап қояды, əлеуметтік əділеттікке сезімтал. Өкпешіл, əлсіз, кҥдікшіл, кек алғыш, қызғаншақ. Өзін өзі бағалауы адекватсыз. Жанжалшыл, көбінесе жанжалдың бастаушысы болады жəне белсенділік көрсетеді. Тақуа тип. Адалдығымен, тиянақтылығы жəне істе салмақтылығымен ерекшеленеді. Қызметтік қатынаста — бюрократ, формалист, көшбасшылықты басқаларға жеңіл өткізіп береді. Жанжалға сирек қатысады. Дегенмен оның формализмі жанжал жағдаяттарына арандатуы мҥмкін. Жанжал кезінде өзін селқос ҧстайды. Үрейлі тип. Төмен қатынасуымен, өзіне сенімсіздігімен, минорлық көңіл-кҥйімен ерекшеленеді. Өзін өзі төмен бағалайды. Сонымен бірге оған достық ықылас, өзіне сын көзбен қарайшылық, елгезектік сияқты мінез тəн. Жанжал кездерін селқос, мінез-қҧлық стратегиясының басымды рөлін – кету жəне көну - ойнай отырып, жанжалға сирек тҥседі. Эмотивтік тип. Тар ортада араласуға талпынуымен ерекшеленеді. Аздаған таңдаулы адамдардың ортасында жақсы қатынас орнатады. Өте сезімтал. Жылауық. Сонымен қоса оған мейірімділік, есіркегіштік, парызды өткір сезіну, елгезектік тəн. Жанжалға сирек тҥседі. Жанжал кезінде селқос рөлде, көнуге бейім. Демонстративтік тип. Байланысты жеңіл орнатуымен, көшбасшылыққа талпынумен, билік пен атаққҧмарлығымен ерекшеленеді. Биязы, артистілігі бар. Сонымен бірге осы типтес адамдар тəкаппар, екіжҥзді, мақтаншақ. Жанжалшыл. Жанжал кезінде белсенді. Экзальтациялық тип (лат. exaltatio — шаттану, қозу кҥйінде, жанға батар сергектік). Жоғары дəрежеде қатынасуымен ерекшеленеді. Сөзшең, ғашық болғыш. Достары мен жақын туыстарына ынтық жəне зейінді, бір мезеттік көңіл-кҥйге ҧшырағыш. 2-тест. Ӛзіндік жанжалдасуға бағалау Әр сҧрақта ҥш нҧсқаның бір жауабын таңдаңыз. Егер қандай да бір сҧраққа жауап бере алмаған болсаңыз, онда жиналған баллдарды санаған кезде сол сҧраққа екі ҧпай қосыңыз. Қоғамдық көлікте дау шықты деп көзге елестетіңіз. Сіз қандай əрекет жасайсыз? а) дауға араласудан қашқақтаймын; б) мен араласамын, əрекеті дҧрыс жəбірленушінің жағына шыға аламын; в) əрқашан араласамын жəне соңына дейін өз көзқарасымды қорғаймын. Жиналыста басшылардың жіберген қателеріне сын айтасыз ба? а) қателеріне əрқашан сын айтамын; б) иə, бірақ оған деген жеке қатынасыма байланысты; в) жоқ. Сіздің тікелей басшыңыз сізге тиімсіз болып көрінетін жҧмысының жоспарын баяндауда. Жақсырақ болып көрінетін өз жоспарыңызды сіз ҧсынасыз ба? а) Егер мені қалғандар қоштаса, онда «иə»; б) əлбетте, мен өз жоспарымды ҧсынамын; в) бҧл ҥшін мені сыйақыдан айырады ма деп қорқамын. Сіз өз əріптестеріңізбен, достарыңызбен таласқанды жақсы көресіз бе? а) Тек өкпелемейтін адамдармен жəне таласу біздің қарым-қатынасымызды бҧзбаған жағдайда; б) иə, тек тҥбегейлі, маңызды сҧрақтар бойынша; в) мен барлығымен жəне кез келген сҧрақ бойынша. Әлдекім сіздің алдыңызда кезексіз өтіп кетуге тырысады. Сіздің əрекетіңіз: а) мен одан кем емеспін деп ойлаймын, мен де кезекті айналып өтуге тырысамын; б) ашынмамын, бірақ іштей; в) өзімнің наразылығымды ашық айтамын. Батыл идеялы, бірақ кателіктері бар жоба қарастырылып жатқанын көзіңңізге елестетіңіз. Бҧл жҧмыстың тағдыры сіздің көзқарасыңызға байланысты екеніні білесіз. Сіз не істейсіз? а) осы жобаның жақсы жақтары да, теріс жақтары туралы да айтамын; б) жобаның жақсы жақтарын бөлек қарастырып, жоба авторына оны ары қарай өңдеуді жалғастыру мҥмкіндігін беруді ҧсынамын; в) сын айтамын: жаңашыл болу ҥшін кателік жіберуге болмайды. Енеңіз ҥнемділік пен жинақтылық, сіздің ысырапшылдығыңыз туралы айтатынын, ал өзі болса анда-санда қымбат көне дҥниелерді сатып алатынын көзіңізге елесетіңіз. Ол өзінің соңғы сатып алған заты жайлы сіздің көзқарасыңызды білгісі келеді. Сіз оған не дейсіз? а) егер сатып алған заты оны қуанышқа бөлесе, мен оны қолдаймын; б) бҧл заттың көркемдік қҧндылығы жоқ деймін; в) осы ҥшін онымен ҧдайы ҧрсысамын, қырылысамын. Саябақта темекі шегіп тҧрған жеткіншектерді кездестірдіңіз. Оларға не дейсіз? а) оларға ескерту жасаймын б) бөтен, нашар тəрбиеленген балалар ҥшін көңіл-кҥйімді бҧзып қайтем деп ойлаймын; в) бҧл қоғамдық жерде болмағанда, мен оларға ҧрсып тастар едім. Мейрамханада даяшының сізден артық ақша алғанын байқап қалдыңыз. Не істейсіз? а) Я не дам ему чаевых, хотя и собирался это сделать; б) попрошу, чтобы он еще раз, при мне, составил счет; в) выскажу ему все, что о нем думаю. а) мен оған шағымдану əдісін табамын, оны жазаласын немесе тіптен жҧмыстан босатылсын; б) иə, бірақ мен оған қандай да бір наразылығымды білдірсем де, бҧл əрекетім бірнəрсені өзгерте алар ма екен; в) қызмет көрсетушілерге – аспазға, еден жуушыға тиісемін немесе ашуымды əйелімнен аламын. Сіз жасөспірім ҧлыңызбен дауласу кезінде оның айтқаны дҧрыс екеніне көз жеткізесіз. Сіз өз қателігіңізді мойындайсыз ба? а) жоқ;
в) біздің көзқарастарымызды біріктіруге тырысамын. ə т и ж е л е р д і б а ғ а л а у (кестені қараңыз). Әрбір жауап 1-ден 4 ҧпайға дейін бағаланады.
30 - 44 ҧпай. Сіз əдепті адамсыз. Жанжалдарды ҧнатпайсыз. Олардың тігісін жатқызуды білесіз, сындарлы жағдаяттардан жеңіл арыласыз. Егер сіздің дауға араласуыңызға тура келетін болса, онда өзіңіздің қызметтік жағдайыңызға немесе достық қарым-қатынасыңызға осының қандай əсері болатынын ескересіз. Сіз айналадағыларға жағымды болуға тырысасыз, дегенмен оларға көмек керек болған жағдайда, сіз əрдайым көмек көрсетуге бел буа алмайсыз. Осылайша сіз басқалардың алдында қадіріңізді жоғалтып алам деп ойламайсыз ба? 15 - 29 ҧпай. Сіз туралы жанжалшыл адам деп айтады. Өзіңіздің қызметтік немесе жеке қарым-қатынасыңызға қалай əсер ететініне қарамастан, сіз өз көзқарасыңызды табанды тҥрде қорғайсыз.Осы мінезіңіз ҥшін сізді жҧрт сыйлайды. 14 ҧпайға дейін. Сіз ҧсақ-тҥйекшіл адамсыз, көбінесе артық болып тҧратын дауларға себеп-сылтау іздейсіз. Тек өзіңіз ҥшін пайдалы болған жағдайда ғана сын айтуды ҧнатасыз. Сіздікі дҧрыс болмаса да, өз көзқарасыңызды зорлап міндеттейсіз. Сізді жанжалдасуды ҧнатады деп санайтын болса, сіз оған ренжімейсіз. Ойланыңыз, сіздің мінез-қҧлқыңыздың артында өз қҧзіретсіздігіңіздің кешені жатқан жоқ па? жүктеу/скачать 4.79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||