С. Жайлауов физикалық химия
жүктеу/скачать 2.46 Mb.
|
| T1V2n-2=T2V3n-2 T1V1n-1=T2V4n-1
мұндағы бірінші теңдеуді екіншіге бөлгенде: V2:V1=V3:V4 Осы мәндерді орнына қойып; A=R(T1-T2)ln екенін аламыз. Бұдан Қарно цикліндегі система жұмысының пай-далы әсер коэффициенті шығады: Кез келген цикл процестерінің пайдалы әсер коэффициенті бірінші және екінші денедегі (системадағы) жылу айырмасының (біріншідегі жылуға қатынасымен немесе жылу бергіштігі (жылу кезіндегі) Т\ температурасы мен жылу қабылдағыштагы (тоңазыт-қыштағы) Т2 температура айырмасының жылу кезіндегі темпера-тураға қатынасьшен сипатталады. Мұны басқаша айтсак, пайдалы әсер коэффициенті тек бастапқы (Т\) және соңғы (Т2) температу-раларға тәуелді екен. Бұдан мынадай қорытынды жасауға болады: а) ешбір кедергісіз жұмыс жасайтын машинанын өзімен де бе-рілген жылуды түгелдей жұмысқа айналдыру мүмкін емес. Оның бір бөлігі қалайда жылу қабылдағышқа ауысады; б) жұмысқа айналған жылу бергіш пен жылу қабылдағыш температураларына тәуелді, яғни = Ц=І(Т1, Т2). Мұндағы 0<т<1, өйткені Т2 = 0 жағдайында ғана п=1, яғни жылу кабылдағыш (тоңазытқыш) температурасы абсолюттік нөлге тең; ал т) = 0 үшін Т2=ТІ болуы шарт; в) жылудың абсолюттік температураға қатынасын (Q : Т) кел-тірілген жылу дейді. Карно цикліндегі келтірілген жылулар қо-сындысы нөлге тең. (41) теңдеудегі жылу мен температура қаты-настарының теңдігін пайдаланып, келтірілген жылу мәнін көрсету-ге болады: Демек, Q1:T1-Q2:T2=O. г) мұндай нәтиже Карно циклі шексіз кіші изотермаларға ұм-тылғанда шығады. Бұл жағдайда (ТІ — Т2) — соңғы өлшем, ал жы-лу болса, шексіз кіші: 40 8-сурет Осыған дейін жоғар ыдағы корытындыларды тұжырымдау үшін термодинамиканың біріиші заңын ғана пайдалан-дық, ал екінші заң әлі пайда-ланылған жоқ. Ол үшін Карно циклін кері, АДСВА бағы-тымен жүргізеді. Бұл жағдай-да цикл нәтижесінде система-дағы жұмыс сырттай алынған жылу есебімен жүргізіледі. Бұл жылудық төменгі темпе- ратурада сіңіріліп, температура жоғарылаған кезде бөлінуіне не-гізделген. Әдетте мүндай машинаны насос дейді. Карно циклі бойынша жүмыс істейтін екі машинаны қарасты-райық, ондағы қыздырушы температурасы Т1: және жылу қабыл-дағыштікі Т2(ТІ>Т2). Бірінші машинадары жұмысшы дене идеал газ, ел екіншідегі кез келген зат (8-сурет). Бұл екі машина жұмыс істегенде Q=QРІ . Мұндагы бірінші машина үнемді жұмыс атқара-ды деп келіссек, онда оньщ пайдалы әсер коэффициенті жоғары болуы керек, яғни 1> т]2. Олай болса атқарылатын жүмыс та, жы-лу шамасы да өзара тең емес: А>А1 және Qй2 жүктеу/скачать 2.46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|