Сабақ кезінде әрқайсысын
жүктеу/скачать 0.55 Mb.
|
| 2. Талдау түріндегі ойға құрылған шығарма жүйесі:
Кіріспе бөлім. Тақырыпқа жүктелетін міндет. Негізгі бөлім: а) тақырып көтерген мәселе; ә) ұсынылған дәлелдер; б) дәйектеме түріндегі сөздер; в) өзіндік ойлар, тұжырымдар, ұғымдар, сезінулер. III. Қорытынды бөлім. Ұсынылған мәселені жинақтау. Әрине, оқушы шығармасы міндетті түрде осы жүйеде орындалсын демейміз, ол тек ойды қалыптастыру үшін беріледі. Шығарма мазмұнын қалай ашу керектігіне қарай жоспар жай және күрделі болып екіге бөлінеді. Жай жоспарда шығарма мазмұнын ашатын басты-басты мәселелерді ғана көрсетеді. Ал күрделі жоспарда көрсетілген әрбір ірі мәселе іштей тармақтапып бөлінеді, солардың көтерілуі, шешілуі жоспарланады. Күрделі жоспар негізінен үш бөлімнен тұрады: кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерден. Шығарманың кіріспе бөлімінде көркем бейненің қай шығармадан алынғанын, авторын және сөз етейін деп отырған оқиғаның қашан болғанын, мұны тудырған себептері баяндалады, яғни негізгі бөлімде айтылатын ойдың бастамасы, дайындаушысы кіріспе деуге болады. Сонымен бірге оқушы ұсынылған тақырыпты қалай түсінеді, нені жазуды алдына мақсат етіп қойды, міне, осы жайлар кіріспеде тиянақталып айтылуы қажет. Шығарманың негізгі бөлімінде оқушы сөз етіп отырған мәселені қандай дәрежеде түсінгені, өз көзқарасы тұрғысынан дәлелдер мен мысалдарды қаншалықты біліп, қалай бағалайтыны баяндалып, әңгімеленеді. Шығарманың кіріспе бөлімі жағынан алғанда, жалпы шығарманың төрттен біріндей болуы керек. Ал, керісінше, негізгі бөлімге көп орын берілуі тиіс. Өйткені. ол тақырыптың мазмұнын ашатын дәлелдеуші - негізгі бөлім. Қорытынды бөлім - оқушы шығармасының қорытынды тұжырымы, түйіні. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған мақсатын, әсерін, жазушы туралы пікірін білдіреді. Енді жоспардың бірнеше мысал-үлгісін көрсетейік. Еркін тақырышпаш жоспар үлгісі: Наурыз - халық мейрамы жүктеу/скачать 0.55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|