Сабаққа әдістемелік нұсқау 7М05123 «Биотехнология»
жүктеу/скачать 0.76 Mb.
|
| Вирусты препараттар. Өсімдіктерді қорғау үшін энтомопатогенді вирустар өте перспективалы болып табылады. Вирустар өте жұқпалы және қауіпті, әрекеті жағынан ерекше, табиғата ие-ағзадан тыс жақсы сақталады. Бүл препараттар ең жоғары ерекшелігіне байланысты, адам мен бүкіл биотаға толық қауіпсіз болып табылады. Жәндіктер вирустарды тамақтану кезінде жұқтырады. Босатылған вирондар ішек қабырғасы арқылы жасушаға енеді және ядрода реплицирланады. Вирустар тек ие-ағзаның тірі үлпасында кобеюге қабілетті. Бүл жағдай көп мөлшерде вирустық материалды алу үшін өте үзақ процедура етеді. Вирустық материалды вирустардың жэндіктерде көбею кезінде алады. Жәндіктердің өлімінен кейін, олардың массасын ұсақтап, вирустық материалды алып, оны тазартады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау үйымының 1973 ұсынымдарына сәйкес, вирустарды зерттеуде ерекше назар аударатын топ — бакуловирустар. Бүл топта омыртқалыларға патогенді вирустар жоқ. Алайда, басқа топтар - цитоплазмалық полигидроз, энтомопатогенді вирустар және иридовирустар - жәндіктерге қарсы биопестицидгер бар, сондықтан қазір перспективалы биопестицид ретінде қарастырылады.
Жаңа биотехнологиялық эдістерді сүтқоректілердің мінез-құлқын түсіну үшін вирустардың қауіпсіздігін тексеру үшін пайдалануға болады. Осы мақсатта, бірнеше жыл бұрын мүмкін емес болған нуклеотидті зонд және генетикалық таңбалауды пайдапанады. Бакуловирустар - бүл екі тізбекті ДНҚ-вирустары, олардың үш топтарында биопестицидтер бар: ядролық полиэдроз вирустары (ЯГІВ), гранулез вирустары (ГВ), фильтрлеуші вирустар. Алғашқы вирусты инсектицид «Сандоз» компаниясымен 70-ші жылдары шығарылган. Препарат мақга қүртымен күрес үшін арналған. Вирусты препараттарды өндіру жасанды ортада ие-жәндіктерді жаппай көбеюге неғізделғен. Дамудың белгілі бір сатысында жэндіктерді суспензияны азыққа қосу арқылы жұқтыртады. 7-9 күннен кейін, влі жүлдызқұрттарды жинап, кептіреді және ұсақгайды. Тазартьшған массаға физиологиялық ерітіндіні қосып (1 жүлдызқұртқа I мл), жүзгінді фильтрлейді. Түнбаны физиологияльщ ерітіндіде суспендирлейді және аз мөлшерде глицерин қүйяды. Өнімді стандарттап (тиггр 1 млрд. полиэдр/мл), бөтелкелерге қүяды. Препараттарды дуст, суспензия және майлы формаларда шығарады. Құрғақ препаратты алу үшін вирустық материалды каолинмен араластырады; майлы форманы алу үшін түнбаны 50% глиңерин ерітіндісімен титрі 2 млрд. полиэдр/г дейін араластырады. Вирустық препараттарды қолданудың екі эдісі бар: дернәсілі дамуының ерте кезеңдерінде бүрку немесе себу арқылы салыстьфмалы түрде шағын аудандар және ластанған жерлерді қайта өңдеу тығыз жәндіктер популяциясының ішіне вирустарды енгізу. Биотехнологияның жаңа әдістері вирус препараттарының бағасына әсер етуі мүмкін. Қазіргі уақытга көптеген вирустар жэндіктер ұлпаларында ғана кебейуі мүмкін, және тек бірнешеуі ғана жэндіктер жасушасының өсіріндісінде өсе алады. Вирустарды молайту үшін жәндіктер жасуша өсіріндісі технологиясын дамыту өте перспективалы болып табылады. Бұл тиімді вирус-жасуша жүйелері өсірінді ортасы, таңдауды оңтайландыру, жоғары онімді алуды талап етеді. Осы технология бойынша Америка Кұрама Штаттарында коммерциялық препарат «Элькар» алына басталды., Жәндіктердің су алмасун кодтайтын, рекомбинантты бакуловирустар гендері бар ондеу жұмыстары жүргізілуде. Мұндай препаратты қолданғаннан кейін жэндіктер сусыздандырудан немесе судың шектен гыс қанығуынан 5 күн ішінде оледі. Вирустық пестицидтердің тиімділігін арттыратын жаңа вирустық ақуыз табылған. Ақуыз Trichoplusiani гранулезінің ақуызды қабырғасынан алынған - бакуловирус, жұп емес жібеккөбелегін, түнгі көбелекті зақымдайды; препарат вируты күшейткіш фактор (VEF) деп аталады. жүктеу/скачать 0.76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|