Сабақтың мақсаттары
жүктеу/скачать 1.13 Mb.
|
Үйге тапсырма: §23 – оқу. Кескін картаға Еуразия халықтарын түсіру, тест құрау. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Солтүстік және Батыс Еуропа елдері Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларды Солтүстік және Батыс Еуропа елдерімен таныстыра отырып, олардың ерекшеліктері мен маңызына тоқталу. 2.Дамытушылық: Оқушылардың сөз қорын дамыту, пәнге деген қызығушылықтарын және тез ойлауға, өз пікірін айтуға дағдылындару. 3. Тәрбиелік: Оқушылырды басқа мемлекеттердің табиғатымен қоса өз елі, жерінің табиғатын сүюге, құрметтеуге, бірін-бірі сыйлауға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі. Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Атлас карталар, оқулық, кескін карталар, каточкалар, суреттер. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, оқушыларды түгендеп, зейіндерін тұрақтандыру, өзіме назар аударту. Жаңа сабақ: Солтүстік Еуропа елдері. Еуропаның бұл бөлігін атына сәйкес, солтүстіктегі Скандинавия түбегінде орналасқан Норвегия, Швеция, Финляндия және аралдық Исландия мен Дания елдері құрайды. Географтар Скандинавия түбегін Финляндиямен қоса Фенноскандия деп атайды. Бұл елдердің барлығы атлант мұхиты мен оның теңіздерінің жағалауында орналасқан. Сондықтан аймақтың табиғаты, халқының шаруашылық әрекеті мен тұрмыс-тіршілігі теңізбен тығыз байланысты дамыған. Солтүстік Атлант жылы ағысының әсерінен батыстағы жағалық теңіз сулары қыста да қатпайды. Скандинавия түбегінің жағалауы өте күшті тілімденген, мұнда мұз басу әсерінен қалыптасқан тік жағалы, терең, тар шығанақтар – фьордтар көп кездеседі. Жағалауда жартасты шағын аралдар көп. Мұнда герман тобына жататын исландиялықтар, норвегтер мен шведтер, шығысында финдтер тұрады. Олар ежелден бұғы шаруашылығымен, аң және балық аулаумен айналысқан. Норвегтердің тұрмысы теңізбен тығыз байланысты, олар ежелден-ақ ержүрек теңізшілерімен әйгілі. Дания жерінде климат қолайлы болғандықтан халық тығыз қоныстанған, жері анағұрлым жақсы игерілген. Солтүстік теңіз қайраңынан мұнай өндірумен, ағаш өндірумен айналысады. Швецияның «Вольво», «Скания» машина жасау, «Эрикссон» байланыс құралдарын жасайтын концеріндері, Финляндияның «Нокия» кәсіпорны әлемге әйгілі. Ал Дания дүниенің түкпір –түкпіріне сүт өнімдерін жөнелтеді. Солтүстік Еуропа елдерінде халықтың тұрмысы өте жоғары дәрежеде. Басқа елдермен салыстырғанда аймақтың табиғаты да біршама жақсы сақталған. Батыс Еуропа айамғына Еуропаның батыс бөлігіндегі Ұлыбритания, Ирландия, Франция, Германия, Швейцария, Бельгия, Нидерланд, Аустрия және бірнеше ұсақ елдер кіреді. Ұлыбритания мен Ирландия материктегі елдерден Ла-Манш бұғазы арқылы бөлініп жатыр. Батыс Еуропа елдерінің табиғат жағдайына Атлант мұхитының тигізетін ықпалы өте зор. Блритан аралдарының оңтүтігі мен материктеге елдердің солтүстігін жазық жерлер алып жатыр. Батыс Еуропа – дүние жүзіндегі ең жоғары дамыған елдердің шоғырланған аймағы. Аймақта халық тығыз қоныстанған, олардың басым көпшілігі қалаларда тұрады. Халықтың ұлттық құрамы да күрделі. Қазіргі кезде бұл елдерде шығарылатын реактивті ұшақтар, автомобильдер («Мерседес», «Рено», «Ауди», «Пежо»), күрделі электрондық техника (компьютерлер, есептегіш құралдар) дүние жүзіне әйгілі. Швейцарияда жасалатын сағаттар өте дәлдігімен, сапалылығымен аса жоғары бағаланады. Батыс Еуроп елдерінің табиғи және тарихи-мәдени ескерткіштерін көріп, тамашалау үшін, жанға жайлы табиғатының аясында емделіп, демалу үшін бұл аймаққа жыл сайын әлемнің көптеген елдерінен миллиондаған туристер мен демалушылар ағылады.
Норвегия; Швеция; Финляндия; Исландия; Дания; 
Ұлыбритания; Ирландия; Франция; Германия; Швейцария; Бельгия; Нидерланды; Австрия; Көп нүктенің орнына керектісін жаз:
Қорытынды: Бүгінгі сабақта Солтүстік және Батыс елдерімен таныстырдым. Меңгергенін тақырыпқа қатысты қызықты географиялық тапсырмалар арқылы тексердім. Үйге тапсырма: § 24 – оқу. Кескін картаға Солтүстік пен Батыс Еуропа елдерін түсіру, тест құрау. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Шығыс Еуропа елдері Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларға білім беру. Материкте табиғат белдеулерінің қалыптасуы, органикалық дүниесінің таралу ерекшеліктері мен себептері туралы түсінік беру. 2.Дамытушылық: Оқушылардың сабаққа белсенділігін арттыру мақсатында қосымша материалдарды пайдалануға дағдыландыру, ойлау қабілетін дамыту. 3. Тәрбиелік: Оқушылырды ұжымдылыққа, бірін-бірі сыйлауға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, баяндау. Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Карталар, оқулық, кескін карталар, суреттер. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, оқушыларды түгендеп, зейіндерін тұрақтандыру, өзіме назар аударту. Жаңа сабақ: Шығыс Еуропа аймағы Еуропаның едәуір көлемдірек бөлігін алып жатыр. Бұл аймақта Польша, Чехия, Словакия, Венгрия, Румыния және балқан түбегінің солтүстігіндегі елдер – Болгария, Сербия мен Черногория, Хорватия, Словения, Босния және Герцоговина, Македония, Албания орналасқан. Бұрын Кеңестер Одағы құрамында болған Латвия, Литва, Эстония және Белорусь, Украина, Молдова елдері және Ресей Федерациясының Еуропалық бөлігі осы аймаққа кіреді. Бұл елдер Балтық және Жерорта теңіздерінің аралығында солтүстіктен оңтүстікке қарай тұтас алап түрінде созыла орналасқан. Табиғат жағдайларына қарай Шығыс Еуропа бірнеше ауданға бөлінеді. Солтүстігінде жатқан Балтық бойы елдері мен Польша, Чехия, Словакия, Венгрияда табмғат жағдайлары біртектес болып келеді. Бұл елдерде халық жиі қоныстанған. Польша,Чехия мен Словакияда славян халықтары тұрады. Ал Вегрияның негізгі халқын осыдан мың жылдай бұрын Азиядан қоныс аударған мадиярлар құрайд. Балтық бойы елдерінде латыштар, литвалықтар, эстондар тұрады. Халықтың көпшілік бөлігі қалаларда тұрады. Халықтың көпшілік бөлігі д.ж-не әйгілі тарихи-мәдени ескерткіштер сақталып қалған. Аталған елдердің жер қойнауы пайдалы қазбаларға да өте бай. Әсіресе көмір (Польша, Чехия), боксит (Венгрия) өндіретін салалар орналасқан. Бұл елдердің кәсіпорындарында әр түрлі машиналар жасалыны, жеңіл өнеркәсіп бұйымдары мен тамақ өнімдері өндіріледі. Егін шаруашылығы да жақсы дамыған. Негізінен қара бидай, бидай, картоп, зығыр, қант қызылшасы өсіріледі. Ал климаты жұмсақ Венгрия жерін бау-бақша мен жүзімдіктер алып жатыр. Жерорта теңізінің күшті тілімденген жағалауы боймен тау жоталары созылып жатыр. Балқан түбегіндегі таулардың кейбірі әктастардан құралған. Ал Румыния жерінде доға тәрізді иіліп Карпат тауы орналасқан. Альпі-Гималай геосинклиналдық белдеуіне енетін бұл тауларда тау жасалу қозғалыстары әлі аяқталмаған, сондықтан жер сілкінулер жиі болып тұрады. Бұл елдердің климаты айрықша алуан түрлі болып келеді. Жерорта теңізі жағалауына субтропиктік жерорта теңіздік климат тән. Мұнда жаз ыстық, құрғақ, ал ұзаққа созылмайтын қысы ылғалды, жылы болады. Қлың қар жамылғысы тек тау бастарында ғана жатады. Шығыс Еуропа елдері Орал тауына дейін созылып жатыр. Оған Ресей Федерациясының еуропалық бөлігі, Украина, Белорусь, Молдова кіреді. Аймақтың жер қойнауы темір, тас көмір мен қоңыр көмір, апатит, тас тұзы мен калий тұзы, асч тұзы, мұнай мен газдың ірі кен орындарына бай. Украина мен Ресей жерінде ауыр өнеркәсіп күшті дамыған. Бұл аймақ арқылы д.ж-гі аса ірі қара топырақты белдеу өтетіндіктен ең астықты аудан болып есептеледі. Жаңа сабақты бекіту: 
   
Қорытынды: Бүгінгі сабақта, жалпы Шығыс Еуропа елдері туралы жалпы қосымша материалдарды қолдана отырып түсіндірдім. Сонымен қатар, осы тақырып бойынша алған білімдерін тексеру үшін кесте қолдандым. Үйге тапсырма: Қосымша деректер жинау, тест құрау. §25 оқу және кескін картаға Шығыс Еуропа елдерін салып келу. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Оңтүстік –Батыс Азия елдері Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларға жаңа сабақты мазмұндау, зерттелу ерекшеліктерін, қасиеттерін, даму ерекшеліктерін ғылыми деректерді пайдалана отырып тереңдете меңгерту. 2.Дамытушылық: Білімге құштарлығын, дүниетанымдық көзқарастарын, жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыра отырып және саралап, деңгейлеп оқыту арқылы жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру. 3. Тәрбиелік: Ғылыми деректерге сүйене отырып, халықаралық тәрбие үлгілерін қолдану, ұлтаралық сыйластықпен, өз ұлтын сүюге, құрылған ұйымшылдылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Жаңа сабақ. Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі. Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Карта, оқулық, кескін карталар, каточкалар, суреттер, қосымша жабдықтар. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, түгендеу, зейіндерін тұрақтандыру. Жаңа сабақты түсіндіру: Оңтүстік –Батыс Азия - Еуропа, Азия, Африка дүние бөліктерінің тоғысқан жерінде орналасқан ерекше аймақ. Оңтүстік –Батыс Азия елдері Кіші Азия, Арабия түбектері мен Иран таулы қыратын алып жатыр. Құрамына Түркия, Кипр, Иран, Ирак; Ауғанстан; Сирия, Израиль, Ливан, Палестина, Иордания, Сауд Арабиясы, БАӘ, Йемен, Оман, Катар, Бахреин, Кувейт кіретін бұл аймақты «Таяу Шығыс» деп те атайды. Географиялық орнына сәйкес ТМД құрамындағы Кавказ елдері де Оңтүстік –Батыс Азияға жатады. Оңтүстік –Батыс Азияның Жерорта теңізі мен Үнді мұхиты аралығындағы орнына сәйкес, табиғат жағдайы алуан түрлілігімен сипатталады. Жер бедерінде кең-байтақ Алдыңғы Азия, Армян, Иран таулы қыраттары мен оларды көмкеріп жатқан қатпарлы биік таулар басым. Тау лы қыраттардың ішкі бөліктері құрғақ климат жағдайында өте күшті физикалық үгілуге ұшырайды. Сондықтан тау аралық аңғарлар қиыршық тастар мен үгінділерге толған. Альпі-Гималай геосинклиналдық белдеуінің құрамына кіретін бұл аймақта тау жасалу әлі жүріп жатқандықтан, күшті жер сілкінулер байқалады. 1999 жылы Түркияда дүркін-дүркін қайталанып, күшті 7 баллға жеткен жер сілкінулер кезінде мыңдаған адамдар қаза болып, қалалар қирады. Күшті жер сілкінулер 2000 жылы да қайталанды. Жер шарының теңіз деңгеінен ең төмен жатқан бөлігі-Өлі теңіз(-403м) орналасқан. Өлі теңіздің суы аса тұзды болғандықтан, оның суы мен жағалауында тіршілік белгісі жоқ. Суының емдік қасиеттеріне байланысты Өлі теңіз дүниежүзілік маңызы бар емдеу-сауықтыру орталығы болып табылады. Таулар Парсы шығанағына қарай саты түрінде аласарып, қатты майысқан Месопотамия ойпатына ұласады. Бұл ойпаттың атауы «Екі өзен аралығы» деген мағына береді, ойпат арқылы Тигр және Евфрат өзендері ағып өтеді. Мұнай-газ Каспий теңізінің жағалауы мен қайраңынан және Солтүстік Кавказ аймағынан да өндіріледі. Оңтүстік –Батыс Азияда ең ежелгі егіншілік өркениеті қалыптасып, ірі керуен жолдары өткен. Бұл аймақта д.ж-гі ең алғашқы қалалар мен мәдениет орталықтары п.б-н. Оңтүстік –Батыс Азия – қазіргі әлемдік ислам, христиан, иудаизм діндерінің есігі. Сондықтан да аймақ халқының ұлттық құрамы өте күрделі. Араб елдері мен Иран, Иракта мұнай өндіру және өңдеумен байланысты өндіріс салалары жақсы дамыған. Бұл елдерде сырттан уақытша жұмыс істеуге келген адамдардың үлесі жылдан-жылға артуда. Парсы шығанағы жағалауындағы мұнай сатудан көп пайда табатын елдерде халықтың әл-ауқаты өте жоғары. Жаңа сабақты бекіту: 
Қорытынды: Қорытындылай келе, бүгінгі сабақта оқушыларға Оңтүстік-Батыс Азия елдері атты тақырыбымда білімге деген құшарлықтарын арттыруға, ғылыми деректерді пайдалана отырып тереңдете меңгертуге тырыстым. Сондай-ақ, бүгінгі сабақты бекіту үшін кестені пайдаланып, алған білімдерін тексердім. Үйге тапсырма: §26 оқу. Кескін картаға Оңтүстік-Батыс Азия елдерін түсіріп келу. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Оңтүстік және Оңтүстік –Шығыс Азия елдері Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік және Оңтүстік –Шығыс Азияның геологиялық экономикалық жағдайына түсінік беру, шаруашылығының дамуымен таныстыру. 2.Дамытушылық: Ойлау қабілетін дамыту, әдеби және сауатты сөйлеу, өз бетімен тұжырымдай білу, нақты нәтижелерін айта алуын дамыту. 3. Тәрбиелік: Оқушыларды Отансүйгіштікке еңбекке, әділдікке, шешімді дұрыс қабылдауға, өз ұлтын сүюге, жаан-жақты болуға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Материктер картасы, оқулық, суреттер, карточкалар Сабақтың жоспары:
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, оқушылардың зейінін тұрақтандырып, үй тапсырмасын сұрай бастаймын.
Жаңа сабақты түсіндіру: Үндістан түбегі мен оған жалғасып жатқан аралдарды қамтитын Оңтүстік Азия елдері Азияның басқа бөлігіне Гималай таулары мен Үнді –Ганг ойпаты арқылы бөлініп жатыр. Оңтүстік Азияның құрамына Пәкістан, Үндістан, Бангладеш, Непал, Бутан, Шри-Ланака, Мальдив Республикасы кіреді. Аймақтағы ең үлкен ел- Үндістан, ал ең кішкентай елдер- Бутан корольдігі мен маржандық аралдарда орналасқан Мальдив Республикасы. Бутан мен Непал тау елдері болып табылады.
Жңа сабақты бекіту: Төмендегі сандарды тиістісіне жаз!
1-Үндістан; 2-Тайланд; 3-Непал; 4-Шри-Ланка; 5-Малайзия; 6-Лаос; 7-Бруней; 8-Пәкістан; 9-Бангладеш; 10-Мальдив. Қорытынды: Бүгінгі сабақта, Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс Азия елдерін жалпы түсінік бердім. Үйге тапсырма: §27 – оқу. Кескін картаға түсіру. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Орталық және Шығыс Азия елдері Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларға Оңтүстік және Оңтүстік –Шығыс Азияның геологиялық экономикалық жағдайына түсінік беру, шаруашылығының дамуымен таныстыру. 2.Дамытушылық: Ойлау қабілетін дамыту, әдеби және сауатты сөйлеу, өз бетімен тұжырымдай білу, нақты нәтижелерін айта алуын дамыту. 3. Тәрбиелік: Оқушыларды Отансүйгіштікке еңбекке, әділдікке, шешімді дұрыс қабылдауға, өз ұлтын сүюге, жаан-жақты болуға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Материктер картасы, оқулық, суреттер, карточкалар Сабақтың жоспары:
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, оқушылардың зейінін тұрақтандырып, үй тапсырмасын сұрай бастаймын. Жаң сабақты түсіндіру: Орталық және Шығыс Азия елдері құрамына Қытай Халық Республикасы, Монғолия, ТМД құрамындағы Қазақстан мен Орта Азия елдері және Шығыс Азияда орналасқан Жапония, Корей Республикасы, КХДР енеді. Бұл аймақ Каспий теңізінің шығыс жағалауынан Тынық мұхитқа дейін тұтас алап құрап жатыр. Ішкі айырмашылықтарына байланысты Орта Азия, Орталық Азия, Шығыс Азия бөліктеріне ажыратылады. Аймақтың ең ауқымды бөлігін Орталық Азия алып жатыр. Онда Қытайдың көпшілік бөлігімен Монғолия орналасқан. Жер бедері көтеріңкі болғандықтан бұл бөлік Биік Азия деп аталады. Оны жер шарындағы ең биік Тибет таулы қыраты, Памир, Қарақорым, Кунь-Лунь, Тянь-Шань биік тау жүйелері құрайды. Солтүстік бөлігі Қазақстан жеріне енетін биік Тянь-Шань тауларының атауы Қытай тілінде «Аспан таулары» деген мағына береді. Неғұрлым аласа бөлігіне Такла-Макан, Гоби үстірттері сәйкес келеді. Климаттың шұғыл континентті сипатта болуына байланысты таулар мен үстірттерді беті қалың қиыршық тастармен жабылған қүлазыған шөлдер алып жатыр. Тынық мұхит жағалауын алып жатқан Шығыс Азияның табиғатына мұхиттың тигізетін әсері зор. Шығыс Азияның материктік бөлігі Қытай платформасына сәйкес келетіндіктен жазық, аласа таулы болып келеді. Ал Тынық мұхит геосинклиналына кіретін аралдық бөліктерге тау түзілу әлі де жүріп жатыр. Жапон аралдарында 150-ге тарта жанартау бар, 40 жанартаудың әрекеті әлі тоқталмаған. Жапон аралдарының ең биік нүктесі Фудзияма жанартауы (биіктігі 3776 м). Жапон халқы Фудзияма тауын қастерлеп, кие тұтады. Жер қыртысындағы қозғалыстар әсерінен пайда болатын цунами толқындары әсіресе Хоккайдо мен Хонсю аралдарының жағалауларына қауіп төндіреді. Бірнеше климаттық белдеуге созылып жатқан Шығыс Азияның жағалау бөлігіне муссондық климат тән. Әрбір бөліктің географиялық орнының ерекшелігіне сәйкес, табиғаттың өзіндік басты белгілері бар. Ғасыр соңында Қытайдағы халық саны 1 млрд.250 млн-нан асып отыр. Қытайдың шығысындағы Хуанхэ мен Янцзы өзендерінің аралығында Ұлы Қытай жазығы орналасқан. Онда батысқа қарай жер бедері күрт биіктеп Биік Азия тауларына ұласады. Кунь-Лунь мен Тянь-Шань таулары аралығында атақты Такла-Макан (Қашғар) қазаншұңқыры орналасқан. Қытай жері пай.қаз-ң қоры мен құрамы жөнінен д.ж-нен шешуші орын алады. Әсіресе тас көмір, темір, мыс, полиметалл, мұнай мен табиғи газдың қоры өте мол. Ылғалы жеткілікті муссонды климат пен жоғары температура Шығыс Қытайдың көпшілік бөлігінде жылына екі кейде үш рет өнім алуға мүмкіндік береді. Шығыс Қытай - елдің басты өнеркәсіпті ауданы. Мұнда ел халқының 90%-ы шоғырланған. Олардың басым көпшілігі қытайлар. Қытай – ежелгі мәдениет пен өркениет елі ,мұнда әлемге әйгілі ұзындығы 4 000 км-ге жуық Ұлы Қытай қорғаны, будда храмдары мен ғибадатханалары, императордың салтанатты сарайлары орналасқан. Сонымен қатар қытай өнерінің қайталанбас өзіндік қырлары бар: қытай театры, сәулет өнері, музыкасы, қытай жібегі мен қолөнер туындылары д.ж-не әйгілі. жүктеу/скачать 1.13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
