Функционалдық сауаттылық тапсырмасы «Балқаш көлі»
1.«Орталық Азия» туристік агенттігі Балқаш көліндегі демалыстарды белсенді түрде жарнамалап, осы бірегей табиғи нысанның ерекшеліктерімен алдын ала танысуды ұсынады.
Онда Балқаш – эндорейлік жартылай тұщы көл, көлемі жөнінен дүние жүзіндегі барлық көлдер арасында он үшінші орында тұрғаны хабарланады. Көл теңіз деңгейінен 340 метр биіктікте орналасқан, көлдің беті 18 000 км2-ден астам, ұзындығы 600 километрден асады. Оның тереңдігі шағын және орташа шамамен 5 метр, максимум 26 м.
1-сұрақ. Сіз мына тұжырымдармен (иә/жоқ) келісесіз бе:
А) Балқаш көлі Қазақстан мен Қытай жерінде орналасқан.
B) Балқаш – тау көлі.
2. Балқаш бірегей, ал оның ерекшелігі оның жартылай тұщы суы, яғни көлдің бір жартысы тұзды, ал екіншісі тұщы дерлік. Оларды ені небәрі 4 шақырым болатын Ұзынаралдың тар саңылаулары бөліп тұр, соның арқасында су араласпайды деуге болады және соншалықты жарқын тұздылық контрастына ие.Балқашқа көптеген өзендер құяды, бірақ олардың ішіндегі ең үлкені – Азиядағы ең ірі өзендердің бірі, Тянь-Шань жоталарынан бір жарым мың шақырымдай жерде суын апаратын Жетісудағы ең үлкен өзен – Іле. Немесе – көлдің жартысының тұщы екенін анықтайтын екінші фактор. Қалған өзендер шағын, олардың ең ірілері Лепсі, Қаратал, Ақсу.
2 .1-сұрақ. Дүние жүзіндегі тектоникалық көлдердің контурын мұқият зерттеп, олардың арасында Балқаш көлін анықтаңыз. Мәтіннен таңдауыңызды растайтын дәлелдерді табыңыз. В
Б)
А)
Д)
Г)
2.2-сұрақ. Оның қай бөлігі тұщы, қайсысы тұзды екенін анықтаңыз. Жауабыңызды негіздеңіз.____________________________________________________________________
3. Ал, Балқашта балық аулаусыз қандай демалыс бар. Көлде балықтың 20-дан астам түрі кездеседі, оның 6-ы жергілікті, ертеден мекендеген (Іле маринка, балқаш маринка, балқаш алабұғасы, ала жалқау, жазық жалқау, балқаш тенті). Балық аулау балық аулау базаларында ыңғайлы, онда сіз барлық жағдаймен, соның ішінде тұрғын үймен қамтамасыз етіледі.
3-сұрақ. Балқаш балықшыларының әрбір торындағы «артық» аулауды табыңыз. Бұл аулаудың мүмкін еместігінің себебін түсіндіріңіз.
А) Балқаш алабұғасы, сазан, балқаш дельфині, лайн.
B) Вобла, ала губач, Балқаш мұжығы, Іле акуласы.
C) Балқаш маринкасы, зандер, көктерек, пигми киті.
Достарыңызбен бөлісу: |