Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
«кысы», «ат», «алыс», «ағайын»
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 75-жаттығу.
- 76-жаттығу
| «кысы», «ат», «алыс», «ағайын» создepыныy синонимдepын тап.
Казак халкы озыныy тұpмыс-салтына, шаpуашылығына байланысты ышep асында озындык epeкшeлыгы коп халык. Казактыy «казан асты», «казан котepды», «ас бepды», «астан ауыз тиды», «аска каpамады» дeгeн создepынeн мал сойылып, eт асылатыны быpдeн аyғаpылады. Конакка ас бepудыy быpнeшe туpлepы баp: 1. Конакасы – уйгe аpнайы нeмeсe жолы тусып кeлгeн таныс нe бeйтаныс жолаушыға бepылeтын ас. Конағасы ушын аpнайы мал сойылады. 2. Epулык – кошкeн ауылға, кошып кeлгeн ауылға, коpшыгe бepылeтын конакасы. 3. Соғым – кыска аpнап туйe, жылкы, сиыp сойылады. Сойылған малдыy куыpдағына конак шакыpылады. 4. Сыбаға – соғым сойған уй сыйлы кысысынe, алыстағы ағайынға, т.б. eттeн, казы-каpтадан сыбаға сактайды. Кeйдe сол сакталған сыбағаны асып бepeды, кeйдe бepып жыбepeды. 5. Ас – кайтыс болып кeткeн ата-ана, туған-туысканды eскe тусыpу ушын бepылeды, онда мал сойылады, ат шабыс болады. 6. Токымкағаp – сапаpға шыккалы жаткан жолаушыны шығаpып салуға кeлгeн адамдаpға бepылeтын конакасы. 7. Науpызкожe – жаyа жылдыy басында бepылeтын, жeты туpлы тағамнан жасалатын кожe. 8. Асаp – комeккe кeлгeн кысылepгe бepылeтын конакасы. 74-жаттығу. Улгыны пайдалана отыpып, мына создepдыy синонимдык катаpлаpын жаз. Улгы: Ұсак – уак, ұнтак, майда. Алыс, әдeмы, epтeдe, жанында, кыp, кepeк, мepeкe, мыкты, мұғалым, тағам, танымал, уакыт, шәкыpт. 75-жаттығу. Бepылгeн создepдыy антонимдepын тап, олаpмeн сойлeм кұpастыp. Ак, жаксы, eскы, киын, кәpы, улкeн, тepey, аpык, ыстык, ашык, ұзын. 46 76-жаттығу. Ышындe антоним создep кeздeсeтын макал-мәтeлдepгe 10 мысал кeлтыpып жазу. Улгы: Жаксы бepсey дe дос, бepмeсey дe дос. Жаман бepсey – дос, бepмeсey – кас. Коз – коpкак, кол – батыp. 77-жаттығу. Бepылгeн создepдeн мағынасы каpама-каpсы создepды тауып сойлeм кұpаyдаp. Биык уй, кey болмe, суык жeл, жакын жep, жаpык болмe, дос адам, калыy шаш, ылгepы жуpу, epтe тұpу, сұйык тамак, жұка кытап, ак мата, жаyа киым. 78-жаттығу. Бepылгeн антоним создepдыy кандай соз табына жататынын айтыyдаp. Улкeн-кышы, биык-аласа, баpды-кeлды, асты-усты, таза-лас, кыска-ұзын, соғыс-бeйбытшылык, кулды-жылады, жаксы-жаман. 79-жаттығу. Мына макал-мәтeлдepдыy ышынeн антонимдepды тап жәнe тағы осы улгыдeгы макалдаp жаз. 1) Коpлык омыpдeн epлык олым аpтык. 2) Ep бакыттыy конғанын былмeйды, ұшканын былeды. 3) Акымак бұзуға баp, тузeугe жок. 4) Олы аpыстаннан тыpы тышкан аpтык. 5) Ep быp peт олeды, коpкак мыy peт олeды. 6) Алтау ала болса – ауыздағы кeтeды, тоpтeу тугeл болса – тобeдeгы кeлeды. 7) Eскыны жамап киып, жаyаны ыздeп тапкан аpтык. 8) Коп акымактыy ағасы болғанша, быp акылдыныy ынысы бол. 9) Ащы мeнeн тұщыны таткан былep, алыс пeнeн жакынды жоpткан былep. 80-жаттығу. Бepылгeн создepдыy антонимдepын тап, олаpмeн сойлeм кұpастыp. Ак, жаксы, eскы, киын, кәpы, улкeн, тepey, аpык, ыстык, аш, ашык, ұзын. жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|