Сезімтал организм
"ГМО" ұғымын түсіндіріп, олардың өнімдерін тізімдеңіз. ГМО-ның теріс әсерлерін сипаттаңыз
жүктеу/скачать 1.17 Mb.
|
| 9. "ГМО" ұғымын түсіндіріп, олардың өнімдерін тізімдеңіз. ГМО-ның теріс әсерлерін сипаттаңыз.
ГИО қысқартуы «генетикалық түрлендірілген ағзаға», басқаша айтқанда, адамның табиғи құрылымға араласқан организмі. Гендік инженерия жақында ғана дамыды, бірақ аналық табиғатпен жасалмаған тағамды жеуге жарамды, бірақ шын мәнінде жасанды мутант болып табылады ма? ГИО анықтамасы бойынша көкөніс, ет, түрлі микроорганизмдер бар. Бастапқыда гендік деңгейдегі араласу жақсы мақсатқа қол жеткізді - өнімнің неғұрлым жетілдірілуіне, жаппай өсіру кезінде туындаған проблемаларды шешуге, экономиканы басқаруға көмектесу. Дегенмен, осы себепті, Қазіргі уақытта ғалымдар нақты нәтижелерге қол жеткізді, онда ГИО өнімдері сыртқы деңгейде адам денесі үшін қауіпсіз деп анықталған. Дегенмен, ешкім де генетикалық жағымсыз өнімдерді жүйелі қолданатын адамның ұрпақтарына не болатынын нақты айта алмайды. Сонымен қатар, жергілікті зерттеулер адамның алдында проблемаларды шеше алатынын көрсетеді. Мысалы, Колорадо қоңызын өлтіретін ГИО-картоппен тамақтандырылған егеуқұйрықтар эксперименталды түрде өнімнің әсер ету белгілерін көрсетті. Олар қан құрамын өзгертіп, ішкі мүшелерді жоғарылатып, көптеген патологияларды көрсетті. Әдеттегі картоппен қоректенетін егеуқұйрықтарда ештеңе болған жоқ табиғи процесс бұзылып, гендер кездейсоқ ГМО (гендік модификацияланған организмдер) – гендік инженерияның табысты жемісіне айналып отыр. Нақтырақ айтсақ ГМО – бір ағзаның геніне бөтен ағзаның генін енгізу арқылы пайда болады. Мысалы, шет елдерден тасымалданатын шие мен қытай қиярына шошқаның гені қосылады екен. Америка 1983 жылы биологиялық қару жасау барысында ең алғашқы гендік модификацияланған өсімдіктерді өндірген. Сосын, гендік модификация 1986 өсімдіктерді үсіп кетуден сақтау үшін пайдаланылған. Бұл ол кездері ғылымдағы үлкен жетістіктердің бірі болатын. 1992 жылы осы әдіспен Қытайда зиянкестер залал келтірмейтін темекі өндірілген. 1994 жылы тасымалдау кезінде бұзылмай сақталатын қызанақтар өндірілді. Содан бастап «ГМО мәдениеттің» дәурені жүре бастады. Оған себепші болған Американдық «Monsanto» фирмасы еді. 2006 жылы 22 елдің 10,3 млн. фермері 102 млн. гектар жерге ГМ-өсімдіктің сан түрін алған. Мәселен, осы жолмен өсірілген картоп, алма, мақта, жүгерілерге құрт мүлде түспеген. 2006 жылы 97% трансгендік өсімдіктерді АҚШ (53%), Аргентина (17%), Бразилия (11%), Канада (6%), Индия (4%), Қытай (3%), Парагвай (2%) және Оңтүстік Африкада (1%) өндірген. Бүгінде дүкен сөрелерінде тұрған тағамдардың құрамына ГМ-соя, ГМ-жүгері, ГМ-крахмал, ГМ-ақуыздың қосылатыны белгілі. «Monsanto» фирмасы өндірген ГМ-жүгері АҚШ нарығында көш бастап тұр. ГМО-ның араласпаған жері жоқ. Биологиялық және медициналық зерттеулерде, фармацевтикада, ауыл шаруашылығында, тамақ өндірісінде кеңінен қолданылып келеді. ГМО-ның шаруашылықтағы пайдасы өте көп. Мәселен, тағамның дәмділігі мен сапасы артады, тез пісіп, жетілуін жеделдетеді, құнарлылығы жоғарылайды, ұзақ уақыт сақтауға болады, құрт түсуден, зиянды ағзалардан сақтайды, ең бастысы жаңаша өсіру технологиясы арқылы жаңа түр алады. Гендік модификацияланған тәтті картоп ақуыз және тағы да басқа қоректік заттармен байытылғандықтан А дәруменінің жетіспеушілігінен емдеуге болады. 2008 жылдың қаңтарында сәбізді де осы әдіспен өзгертіп көрген. Соның арқасында құрамы кальциймен байытылып, «остеопороз» ауруын емдеуге болатыны дәлелденген. Алайда, аты жаман аурудан құлан таза айығу үшін бір күнде 1,5 кг сәбізбен қоректеніп отырасыз. Бұл, әрине, тиімсіз саналды. Сондықтан, пайдасымен қоса зияны да шаш етектен екенін ұмытпаған жөн болар. Зияны: аллергия ауруын туындатады, иммунитет әлсірейді, зат алмасу қызметі нашарлайды, рак ауруы пайда болады, белсіздік пен бедеулікке ұшыратады. ГМО тағамдар адамдарды семіздікке ұрындырады. Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше әлемде 1,9 миллиард тұрғын артық салмақтан арыла алмай келеді. Сондықтан да, әр елде ГМО қоспасын тағамда пайдаланудың өзіндік деңгейлері белгіленген. Мысалы, Жапонияда – 5%, кейбір Еуропа елдерінде – 0,9%, АҚШ-та – 10% ГМО қоспасын пайдалануға рұқсат етілген. жүктеу/скачать 1.17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|