Шляхта западного края в политике российской империи во второй половине XIX века: Леопольд Валицкий и его имение Озёры / The Gentry of The Western Region in the Policy of the Russian Empire in the Second Half of the XIX century

Ключевые слова: сибирская ссылка; восстание 1863 г.; шляхта; Леопольд Валицкий; политика 
России в Западном крае; имение Озёры.
SZLACHTA ZACHODNIEGO KRAJU W POLITYCE IMPERIUM ROSYJSKIEGO
W DRUGIEJ POŁOWIE XIX WIEKU:
LEOPOLD WALICKI I JEGO MAJĄTEK JEZIORY 
S t r e s z c z e n i e
W artykule analizowana jest polityka caratu wobec uprzywilejowanej grupy społecznej ziem 
zabranych na przykładzie biografii ziemianina Leopolda Walickiego z guberni grodzieńskiej. Jego 
życiowa droga była zdeterminowana przez sytuację polityczną w kraju i złączona z losem jego 
majątku Jeziory. Podobnie jak większość drobnego ziemiaństwa, Walicki na początku swojej 
kariery realizował się w służbie państwowej i dopiero po otrzymaniu spadku znacząco zmienił się 
jego status bytowy. Rozlegle dobra, rodzinne skarby, wpływ na lokalną społeczność – wszystko 
złożyło się na to, że jego osobą szczególnie interesowały się władze rosyjskie. Mimo że był osobą 
apolityczną, Leopold został skazany za udział w powstaniu styczniowym i zesłany do guberni 
irkuckiej, a jego majątek skonfiskowano. Proces przejęcia Jezior przez skarb państwa świadczył o 
tym, że zmiana formy własności łączyła się ze wzrostem korupcji i różnych nadużyć ze strony 
cywilnej i wojskowej administracji carskiej. W wyniku konfiskaty i sekwestracji majątków 
uczestników powstania wiele tych gospodarstw zostało zrujnowanych.
Słowa kluczowe: zesłanie syberyjskie; powstanie styczniowe; szlachta; Leopold Walicki; polityka 
rosyjska na terenie ziem zabranych; majątek Jeziory. 

ШЛЯХТА ЗАПАДНОГО КРАЯ В ПОЛИТИКЕ РОССИЙСКОЙ
103 
THE GENTRY OF THE WESTERN REGION IN THE POLICY OF THE RUSSIAN EMPIRE
IN THE SECOND HALF OF THE XIX CENTURY:
LEOPOLD VALITSKY AND HIS ESTATE OZIORY 
S u m m a r y
The article deals with the tsarist’s policy towards nobility of Empire’s Western region on the 
example of the landlord Leopold Valitski from Grodno governorate. His fate was determined by the 
political situation in the region and closely intermingled with the fate of his estate Oziory. Valitski, 
as the majority of landless nobility, started his career as a clerk and only after coming into fortune 
had become an authoritative person in Grodno governorate. Large estate, broad circle of kin 
relations, high position in local society – all these factors made Leopold an object of particular 
attention of Russian authorities. Being absolutely apolitical he has been convicted of participating in 
uprising of 1863 and exiled into Siberia. The authors in slightly details investigate Oziory 
confiscation process and come to the conclusion that private property seizure by the government 
was followed by corruption and robbing of many estates by civil and military administration. In the 
result of wide scale sequestration and confiscation local gentry property lots of estates fell into 
decline. 
Keywords: Siberian exile; uprising of 1863; gentry; Leopold Valitski; Russian policy in Western 
region; estate Oziory.