Сімдіктер экологиясы
Ыстық пен аңызаққа тӛзімділік
жүктеу/скачать 1.9 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ыстыққа жалпы тӛзімділік
- Бақылау сҧрақтары
- Ӛсімдіктердің ыстыққа, суыққа
|
Ыстық пен аңызаққа тӛзімділік – ӛсімдіктердің құрғақ- шылық кезеңге бейімделіп, ӛсіп дамуы. Бұл комплексті қасиет. Ыстық әрі аңызақ кезеңде протоплазманың құрғап, кеуіп қал- май, цитоплазма гидратурасы қаншалықты сақталса, ӛсімдіктер бұл жағдайға соншалықты тӛзімді. Ӛсімдіктерге экстремальды, жоғары температура әсер ет- кенде клетка зақымданып, ондағы заттар алмасу процесі бұзы- лады. Сонымен бірге, кейбір ӛсімдіктердің зақымданған клетка- лары жазылып, ыстыққа бейімделіп ӛседі. Осыған сәйкес, В.Я. Александровтың (1975) пікірі бойынша, ыстыққа алғаш- қы тӛзімділік және жалпы тӛзімділік түсінігі бар. 31 Ыстыққа алғашқы тӛзімділік – кӛптеген ыстық (жоғары) температураның тікелей әсеріне немесе қысқа уақыт (5 минут) қыздырғанда ӛсімдік клеткасының жауабы (реакциясы). Ыстыққа жалпы тӛзімділік – ыстық температураның ұзақ уақыт әсері болғанда ӛсімдіктің адаптациялық (бейімделу) меха- низмі іске қосылып, ӛсімдіктің аман қалуы және дұрыс ӛсіп да- муы қалыпты жағдайда ӛтеді. Бақылау сҧрақтары 1. Жерге келіп түсетін, жинақталатын (аккумуляцияланатын) Күн сәулесі энергиясы және оның биосферада трансформация- лануы (ӛзгеруі). 2. Жер бетіне келіп түсетін Күн сәулесі радиациясы балансы. 3. Қысқа толқынды және ұзын толқынды радияция балансы. 4. Қандай жағдайда Жер бетінде оң (+) және теріс (–) типті радиациялық баланстар қалыптасады? 5. Климатология ғылымының зерттеу нәтижелері бойынша Жер шарында қандай термикалық белдеулер бар, олардың си- паттамасы. 6. ТМД территориясында топырақ-климат ерекшелігі және ӛсімдіктер жамылғысы бойынша қандай аймақтар бар және олардың сипаттамасы. 7. Ӛсімдіктер үшін тиімді температуралар қосындысы түсіні- гі, мысалдар. 8. Ыстыққа алғашқы және жалпы тӛзімділік туралы. |