Креденциализм - айрықша білімі туралы куәлігінің арқасында ғана біреулерді басқалардан жоғары деп санау.
11. Топтағы коммуникация үлгісі өзара әрекеттесуді жецілдетуі немесе, керісінше, оған кедергі келтіруі мүмкін. 5.1-сызбада бес адамнан тұратын топтарға тән жалпы коммуникация үлгісі көрсетілген. Қатысушылардың тең дәрежеде әрекет етуін қамтамасыз ететін коммуникация үлгісі - желінің барлық арнасы. Коммуникацияның бұл үлгісінде әрбір адам топтың әр мүшесімен бірдей қарым-қатынаста болады және олардың әрқайсысы топтың назарын өзіне аудара алады. Шеңбер бойына орналасқан қарым-қатынас үлгісінде адамдардың тек екі жағындағы көршілерімен ғана сөйлесуге мүмкіндігі бар. Байланыстың бұл үлгісі өзара әрекетке түсуді төмендетеді. Топтың жеке мүшесіне басқалардан артық мумкіндік берілмейді. Байланыстың соңғы дөңгелектік үлгісінде басымдық тек бір адамға беріледі. Мысалы, дәстүрлі дәрісханада студенттер бірінші кезекте басқа студенттермен емес, оқытушымен қатынаста болады.
Т
12. Жаһандану, немесе Глобализация (ағылш. global — «әлемдік»,«дүниежүзілік», «жалпы») — жаңа жалпыәлемдік саяси, экономикалық, мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісі.
Жаһанданудың негізгі бөліктері:
• мәдени жаһандану
• этникалық жаһандану
• экономикалық жаһандану
• аумақтық жаһандану
• ақпараттық-коммуникациялық жаһандану
Жаhанданудың артықшылығы:
Мемлекеттер мен оларда тұратын халықтар бір-бірне жақындайды,
Біртұтас әлеуметтк-мәдени кеңстік құрылады
Әртүрл елдердің күш-жігерін біріктіру арқылы ғылыми-техникалық прогрестің жеделдеу байқалады, ғылымның жетстктер көптеген адамдарға қол жетімді болады.
Адамның өзін-өзі жүзеге асыруға көбірек мүмкіндктер бар, өйткені адам өз мемлекетнің аумағымен шектелмейді.
Жаhaндануды кемшілігі:
Елдер мәдени айырмашылығын, бірегейлігін жоғалтады бір-бірне көбірек ұқсай бастайды.
Тұтынудың бірыңғай стандарты пайда болып, елдердің жақындасуы белглі бір өмір салтын енгзуге ықпал етеді
Жекелеген елдердің экономикасына қатты әсер ететн әлемдік экономикалық дағдарыстар қауп бар.
Еңбек бөлінсі -бұл өндіріс процесі жеке мамандандырылған міндеттерге бөлнетін тұжырымдама, олардың әрқайсысын әр түрлі адамдар немесе топтар орындайды. Бұл өнмділік пен өндіріс тиімділігін арттырады.
13.Гендер, әлеуметтік топ, этникалық және жас сияқты денсаулық пен аурудың әлеуметтік сипаттамаларын бағалау әлеуметтік-мәдени және экономикалық факторлардың адамдардың денсаулығына қалай әсер ететінін түсінуге мүмкіндік береді. Бұл параметрлерді зерттеу медициналық көмекке қол жеткізудегі, ресурстарды бөлудегі және денсаулық сақтау мүмкіндіктеріндегі теңсіздіктерді анықтауға көмектеседі. Сонымен қатар, әлеуметтік сипаттамаларды есепке алу денсаулық сақтаудың неғұрлым мақсатты және тиімді бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ теңсіздіктерді азайту және қоғамдық денсаулықты жақсарту бойынша шаралар қабылдауға көмектеседі.
14. Қазақстандағы урбанизация мен миграцияның өзара байланысы біртекті мәнге ие емес. Урбанизация бірнеше кезеңнен өткен, біріншісі орта ғасырларда, екіншісі индустрияландыру дәуірінде, үшіншісі Тәуелсіздік дәуірінде басталды. Урбанизация және миграция дегеніміз не?
Урбанизация-бұл қалалар мен қала тұрғындарының өсуі, миграция-бұл халықтың көшуі. Бұл екі процесс бір бағытта және бір уақытта жүре алады, бірақ сонымен бірге олар бір-біріне қарсы тұра алады. Миграцияның қоғамға айтарлықтай әсері болуы мүмкін, мысалы, жаңа қоғам, мәдениет, мемлекет құрылуы мүмкін. Бұл миграцияның, бүкіл этностардың, ұлттардың, халықтардың қоныс аударуының нәтижесі болады.
Тарихтың әртүрлі кезеңдері масштабтағы айтарлықтай айырмашылықтармен сипатталады. Мысалы, ғұндардың әсерінен Халықтардың ұлы қоныс аударуы немесе Керей мен Жәнібектің басшылығымен қазақ халқының қоныс аударуы. Бірінші жағдайда Азия мен Еуропада мәдени-демографиялық фонда үлкен өзгеріс бар. Екінші жағдайда урбанизацияның басталуымен жаңа мемлекеттің жергілікті қалыптасуы байқалады. Қазақ хандығында жаңа қалалардың қалыптасуы миграцияның жаңа ағымдарының пайда болуына әкелді.
15. Құрылымдық-функционалдық талдау — XX ғасырдың екінші жартысында Батыс Еуропа, АҚШ елдерінде калыптасқан қоғамдық ғылымдардың әдіснамалық бағыты. Оның басты ерекшелігі: әлеуметтік арақатынастардағы басты элементтерді бөліп, олардың орындары мен рөлдік кең көлемді байланыстырып табу, сөйтіп қоғамды жүйелік тұрғыдан зерттеу. Құрылымдық-функционалдық талдаудың басты идеясы — қоғамды біртұтас құрылымдық құбылыс деп зерттеп дәлелдеу. Бұл идеяны Платонның, Аристотельдің, Т.Гоббстың, Спинозаның, Г.Спенсердің, Э.Дюркгеймнің еңбектеріңде кездестіруге болады. Құрылымдық-функционалдық талдау арнайы бағыт ретінде мәдени антропологиялық ғылыми мектептің өкілдері Б.Малиновскийдің, А.Радклифф Браундардың жұмыстарында қалыптасты.
Қақтығыс теориясы қоғамдағы әртүрлі топтар арасындағы қайшылықтар мен мүдделер қақтығысын көрсетеді. Ол әлеуметтік қозғалыстарды билік, ресурстар және қоғамдағы өзгерістер үшін күрестің нәтижесі ретінде қарастырады. Қақтығыс теориясы таптық, нәсілдік және басқа да әлеуметтік қайшылықтардың объективі арқылы әлеуметтік қозғалыстардың динамикасын талдайды.
Символдық интеракционизм - Батыс әлеуметтануындағы теориялық-әдіснамалық бағыт. Ол негізінен, әлеуметтік өзара дербестілік катынастардың символдықтарын зерттейді. Әр адам баска адамдармен қарым-катынастары арқылы "әлеуметтік менді" қалыптастырады. Қоғамдағы адамның мәні адамдар арасындағы қарым-қатынастардың мазмұны арқылы анықталады. Ал қатынастардың мазмүны әртүрлі рөлдер, мән тұрғысында қалыптасады.
Достарыңызбен бөлісу: |