1.3 Материалдардың технологиялық қасиеттері
Қазіргі заманғы машина жасаудың негізгі тенденциялары – бұл конструктивті және пайдалану қасиеттерін (сапа, беріктік, қаттылық, ресурс және т.б.) қамтамасыз ететін материалдарды қолдану, ал олардың технологиялық қасиеттері әрдайым ескерілмейді – штамптау, сұйық сұйықтық, дәнекерлеу, өңдеу, дайындамаларды таңдауға айтарлықтай әсер етеді. Дайындамаларды жасау әдісін таңдағанда әрдайым технологиялық қасиеттерді ескеру қажет. Иілгіштік неғұрлым төмен болса, ыстық, соғұрлым суық деформация арқылы сапалы дайындаманы алу қиынырақ болады. Мысалы, қиын деформацияланған материалдардан дайындамалар жасау кезінде деформацияның аз дәрежесін, деформацияның тар температуралық аралығын ескеру қажет, бұл штамптау кезінде қосымша қыздыруға және сәйкесінше өзіндік құнның өсуіне әкеледі. Мұндай материалдардан жасалған дайындамалар үшін оларды өндіруге арналған атомдарды дұрыс тағайындау өте маңызды. Атомдарда мыналар қолданылады: бастапқы дайындамаларды кейінгі штамптау үшін орау, дайындамаларды алдын ала штамптау және басқалары атомдарда.
Егер құю материалы құю қасиеттерін төмендетсе, онда оны кокильге құю немесе құю кезінде қолдану ұсынылмайды, өйткені құймалардағы металл қалыптардың төмен икемділігіне байланысты құю кернеулері пайда болады, бұл дайындамалардың қисаюына әкеледі. Жоюға бейім қорытпалар орталықтан тепкіш құю арқылы жасалған дайындамалар үшін қолданылмайды. Тотығуға бейім ыстыққа төзімді материалдардан құйылған дайындамалар вакуумды балқыту-құю қондырғыларында жасалуы керек. Ауыспалы жүктемелер жағдайында жұмыс істейтін жауапты, жүктелген бөлшектер үшін техникалық жағдайларда арнайы орталарда (турбиналар мен компрессорлардың біліктері, дискілері мен қалақтары, тісті қосылыстардың бөлшектері) материалдардың сапасына және механикалық, кейде пайдалану қасиеттеріне қойылатын талаптар көрсетіледі. Мұндай бөлшектер үшін, әдетте, механикалық қасиеттері жоғары соғылған немесе штампталған дайындамаларды қолданған жөн. Бірақ сонымен бірге күрделі легирленген материалдардан, мысалы, никель немесе кобальт негізіндегі ыстыққа төзімді қорытпалардан дайындамаларды өңдеу үшін минималды рұқсаттармен штамптау арқылы алу іс жүзінде өте қиын, кейде мүмкін емес екенін ескеру қажет. Мұндай жағдайларда арнайы атомдарды қолдана отырып, құйылған дайындамаларды қолданған жөн, мысалы, жоғары беріктігі мен пайдалану қасиеттері бар дайындамаларды алуға мүмкіндік беретін бағытталған немесе монокристалды құрылымы бар балқытылған модельдерге құю.
7
Достарыңызбен бөлісу: |