58
Жұрталдындасөйлеудіңдайындықжолдары
Жұрт ал дында сөйлеуге дайындық бірнеше са ты дан тұ ра ды:
1) пси хо ло гиялық дайындық; 2) нақты сөзге дайындық; 3) күн де лікті
да йын дық.
Міндетті түрде психологиялық дайындық жүр гі зі луі керек.
Сөйлеу ші
өзінің қорқынышын жеңіп, көңіл күйі мен сезімін билей алуы қажет.
Шешен нің толқуы дайындығының аздығынан болуы мүмкін. Мате
риалды қаншалықты жақсы білсе, соншалықты аз толқиды.
Нақты сөзге дайындық –
тақырыпты анықтау, мақсатын тұжырым
дау, материал жинақтау, оны жүйелеу, ауди то рияның ерекше лі гі не
қарай үйлестіре білу, ойларын бір арнаға тоғыстыру.
Күнделікті дайындық – үнемі ізденіп,
білімін толықтыру, соңғы жа
ңа лықтардан хабардар болу, газетжурнал, радиотелеарналардан
ха бар ламалар тыңдап,
көркем әдебиетті, ғылыми кітап тар ды көп оқу.
Елдіаузынақаратқаншешенболамдесең...
• Тыңдаушылардың өздері жақсы білетін нәрсені тәптіштеп
айтып жату дың қажеті жоқ. Өзін өзгеден артық санап,
«мен білгенді тыңдаушыларым білмейді» дегендей пиғыл
білдіріп, білгішсініп, мақтана сөйлеген жанның айтқаны
далаға кетеді.
• Шешеннің дауысы булығып шығып, бір сыдырғы әуен мен,
жігерсіз, баяу сөй
лей тін болса, айтқаны қаншама қызық
болғанмен, тыңдаушыларды тез жа лық ты рады.
• Тыңдаушыларға көз қырын салмай, екі көзін қағаздан
алмай сөйлейтін кі сі ні жұрт онша ұнатпайды, біреу жазып
берген
сөзді оқып, өзгелерді алдап тұр ған дай көреді.
• Шешеннің сөзі қысқа әрі тұжырымды болуы керек. Аз
сөзбен айтуға болатын ойды көп сөзбен езгіліп, тың-
даушысын ығыр қылу – әдепсіз дік. Мейлінше аз сөзбен
көп нәрсе айтуға тырысқан жөн…
(Абат Қыдыршаевтың «Шешендіктану:
теориясы және практикасы» еңбегінен)
5.
Әлеу мет тік же лі бе лең ал ған қа зір гі за ман да адам ның кі тап оқу ға
де ген құл шы ны сын сақ тап қа лу құ пия сы ту ра лы 2
шумақ өлең
шығарып көріңдер немесе ойларыңды 8–10 сөйлеммен білдіріңдер.
6.
Кі тапты көп оқудың шешен сөйлеуге тигізетін пайдасы бар ма?
Ойларыңды жинақтап, аргументті эссе жазыңдар.