Туризмнің классификациясы (1 сурет)
Бірінші тип үшін бұл минералды су көздерімен және емдік балшықпен үйлескенде курорттық кешеннің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызатын климаттық факторлар. Екіншіден, жоғарыда аталғандардан басқа – тарихи-мәдени әлеует. Бірінші типтегі рекреациялық әрекеттерді пассивті деп атауға болады. Оларға демалыс кезінде күн және ауа ванналары жатады. Олар әдетте жағажай жағдайында жүзеге асырылады. Адамдар жалаңаш. Рекреацияның бұл түрі ауа-райына қатаң талаптар қояды.
Екінші түрі - белсенді демалыс: серуендеу, спорттық ойындар және т.б. Белсенді рекреацияны пассивті рекреациядан ерекшелендіретін нәрсе, біріншіден, физикалық белсенділік жылу өндіруді арттырады. Екіншіден, белсенді демалыс кезінде адамдар әдетте киінген. Бұл жағдайда әдетте термиялық қорғаныс деңгейі төмен жеңіл киім пайдаланылғанымен, жылу өндірудің жоғарылауымен бірге бұл пассивті демалысқа қарағанда ауа температурасының төмендігін ыңғайлы етеді. Ауа-райының талаптары пассивті демалыспен салыстырғанда азырақ [6].
1.2 Туризм саласын мемлекеттік реттеудің негіздері және оның құрамдас бөліктері
«Туристік қызметті мемлекеттік реттеу» тіркесі үш ұғымнан тұрады. Мемлекет – егеменді, тарихи қалыптасқан, белгілі бір үстемдік ететін өндірістік қатынастар жүйесіне негізделген таптық қоғамды ұйымдастырудың нысаны. Реттеу (латын тілінен Regula – ереже) – адам қызметінің белгілі бір саласындағы, бұл жағдайда туризмдегі қатынастарды ретке келтіру үшін мемлекет жүзеге асыратын кешенді шаралар жүйесі. Туристік қызмет деп туризм субъектілерінің жарғылық міндеттеріне сәйкес жүзеге асырылатын экскурсиялық саяхаттар мен жорықтарды ұйымдастыру, туристік қызметтің барлық түрлерін көрсету, туристік тауарлар мен басқа да өнімдерді өндіру мен өткізу жатады [6].
Экономиканың барлық салаларын, соның ішінде туризм саласын мемлекеттік реттеудің мақсаты адамның қажеттіліктерін ұтымды ету және адамдардың өмір сүру ұзақтығын ұлғайту мен сапасын жақсарту үшін тауарлар мен қызметтердің қоғамдық өндірісін бағдарлау болып табылады. Қазақстандағы қазіргі заманғы туристік бизнес негізінен шағын кәсіпорындармен ұсынылған және дәл осындай кәсіпорындар үшін туризм индустриясының максималды тиімділігіне жету үшін мемлекеттік реттеу нысандарын дұрыс таңдау өте маңызды.
Қазақстан Республикасындағы туристік қызметті мемлекеттік реттеу жүйесінің негізгі мазмұны «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көрсетілген [17].
Осы заң туристік қызметті мемлекеттік реттеудің қағидаттарын айқындайды, ол мемлекет туризм саласын экономиканың басым секторы деп тани отырып, туристік қызметтің дамуына жәрдемдеседі және оның жұмыс істеуі үшін қолайлы жағдайлар жасайды, оның идеясын қалыптастырады. Қазақстан Республикасы туризмге қолайлы ел ретінде.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының кейбір ауқатты азаматтарының елдің табиғи ресурстық әлеуетінің бір бөлігін монополиялық жолмен иеленуге ұмтылу үрдісі байқалады. Бірақ мұндай мәселелерді шешкен кезде табысты нарықтық жүйелерде табиғи ресурс рентасы мемлекеттерге тиесілі екені ұмытылады. Мұндай мәселелер Қазақстанмен көршілес мемлекеттерде де бар. Осылайша, ресейлік сарапшылар рекреациялық ресурстың сапасы үшін жалға алуды ресурстың иесі алуы керек деп есептейді, ол оны ресурстық әлеуетті дамытуға инвестициялауға міндетті.
Туризмді мемлекеттік реттеудің маңызды тетігі салықтық құрамдас бөлігі болып табылады – әлеуметтік туризм инфрақұрылымының объектілеріне республикалық және жергілікті салықтардың санын қысқарту арқылы. 2022 жылдың маусым айындағы жағдай бойынша турдың бағасына 40-50% салық қосылды. Салықтардың 50%-ға төмендеуі туристік пакеттің бағасын 25%-ға төмендетеді, бұл мәдени-тарихи маңызы бар ресейлік нысандарға баруға туристік сұраныстың артуына әкеледі. Салық жүктемесін азайту туризм объектілерін, кәсіпорындар мен мекемелерді қалпына келтіруге және жандандыруға және қосымша қызметтер арқылы жаңа жұмыс орындарын ашуға және жергілікті және облыстық бюджеттерді толықтыруға, ғылыми зерттеулерге қосымша қаражат бөлуге мүмкіндік береді.
Miller Freeman Group компаниясы жүргізген қонақ үй индустриясының зерттеулері қонақ үйге салық ауыртпалығының артып, жалпы салықтағы туризм үлесі 2022 жылы 11%-ға дейін өсетінін көрсетті; туризмді ілгерілетуге мемлекеттің шығыстары артады.
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығының 3-тармағында мемлекеттік салықтарға мыналар жатады: заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы; қосымша құн салығы; акциздер; бағалы қағаздар шығарылымын тіркегені үшін алым; жер қойнауын пайдаланушылар үшін арнайы төлемдер мен салықтар.
Жоғарыда аталған Жарлықтың 4-тармағында жергілікті салықтарға мыналар жатады: жер салығы; заңды және жеке тұлғалардың мүлік салығы; көлік құралдары салығы; кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар мен заңды тұлғаларды тіркеу алымы; қызметтің жекелеген түрлерімен айналысу құқығы үшін алымдар; аукциондық сатудан түскен инкассо; заңды және жеке тұлғалардың өз фирмалық атауларында, қызмет көрсету белгілерінде, тауар белгілерінде Алматы қаласының рәміздерін пайдаланғаны үшін алым. Қазіргі және болашақ туризм менеджерлері салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің ықтимал заңсыз жиналуын болдырмау үшін бұл ақпаратты білуі керек.
Достарыңызбен бөлісу: |