Тақырыбы: Темперамент, оның түрлері
Тақырыбы: Баланың тыны салу жүйесінің маңызы, құрылысы мен қызметінің ерекшеліктері
жүктеу/скачать 94.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тыны салу жүйесі мүшелерінің құрылысының жас ерекщелігі. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алудың нервтік және гуморальдық реттелуі.
- Тақырыбы: Баланың тыны салу жүйесінің маңызы, құрылысы мен қызметінің ерекшеліктері.
- Пайдаланған әдебиеттер: Қ. Дүйсембин, З. Алиакпарова Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы
| Тақырыбы: Баланың тыны салу жүйесінің маңызы, құрылысы мен қызметінің ерекшеліктері.
Жоспары: Тыны алу жүйесінің маңызы Тыны салу жүйесі мүшелерінің құрылысының жас ерекщелігі. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алудың нервтік және гуморальдық реттелуі. Тақырыбы: Баланың тыны салу жүйесінің маңызы, құрылысы мен қызметінің ерекшеліктері. Адам үнемі сыртқы ортадан қоректік заттарды, суды және оттегін алады. Адам организмінде қоректік заттардың қоры болады, сондықтан 25-30 тәулік аштықты өлместен көтере алады. Оттегінің қысымының ең көбі біз дем алғанда жұтататын сыртқы ауада өкпе альвеолаларында төмендейді, қан тамырларында мүлде азаяды. Сондықтан ауадағы оттегі организмге қарай диффузды түрде қозғалады, бірақ бұл өте әлсіз қозғалыс. Тыныс алу мүшелері оттегі мен көмір қышқыл газын таситын негізгі міндеттерінен басқада қызмет атқарады. Нәрестелерде тыныс аритмиясы деген ерекшелік болады: дем алғанда пульс жиелеп, дем шығарғанда және пауза кезінде азаяды. Тыныс ырғағы адамның миының қызметінеде, әсер ететін білу педагоктер үшін аса маңызды. Тыныс алу жиелігі жоғары болғанда, айталық, ашуланғанда адам көңіл қойып, бір ынтасымен ойлана алмай қояды. Мұндай жағдайда ол өзін басып, тыныштандыруы тиіс. Кей кезде баланың сабағының нашар болуы оның мұрын қуысында пайда болып өсіп кеткен аденойдтарға байланысты болады. Аденойдтарды алып тастағаннан кейін басының ауырғаны, кейбір балалардың түнде төсекке дәретке отыруы тағы басқа басылады, ұйқысы жөнделеді, сөздері анық болып, сөйлеу қабілеті дұрыс дамиды. Тыныс жолдары екіге бөлінеді: Дем алғанда және дем шығарғанда ауаның жылжитын қуыстары Ауа мен қанның арасында газдардың алмасатын орыны- өкпе альвеоллалары Тыныс алуға қатысатын мүшелер тыны алу жүйесін құрайды. Бұл жүйенің мүшелері екіге бөлінеді: Тыныс жолдары Өкпе Ауа тануа арқылы мұрын қуысына кіреді. Мұрын қуысы кеңсірік шеміршегі арқылы оң және сол жақ бөліктерге бөлініп жұп танау тесіктері арқылы сыртқа ашылады да ішкі жағы хоан тесігі арқылы жұтқыншақпен қосылады. Мұрын қуысы арқылы дем алу ауызбен дем алғаннна гөрі организмге ауаны 25%-ға көбірек өткізетін көрінеді. Адам қалыпты жағдайда дем алғанда өкпеге 300-500 мл ауа кіреді. Мұны де малу ауасы деп атайды. Өкпенің тіршілік сиымдылығы 6-7 және де 15-16 жастарда дереу және айтарлықтай көбейеді. Өкпенің тіршілік сиымдылығын спирометр деген арнайы аспаппен өлшейді. Өкпенің тіршілік сиымдылығымен қалдық мөлшері кпенің жалпы сиымдылығын құрайды. Төменгі дәрежелі тыныс орталығы сопақша МИДа орналасқан. Ол бір-бірімен тыығыз байланыстағы дем алумен дем шығаруға жауапты екі бөлімінен тұрады. Тыныс орталығының нерондарының қозғыштығы көмірқышқыл газының концентрациясына байланысты, яғни гуморалдық реттеу жолы. Дем алмен дем шығаруды реттеуге ми жарты шарларының қыртыстары да қатысады. Спортпен шұғылданатын адамдардың тыныс алуының минуттық көлемі 200 л дейін болатыны мәлім, ал спортпен айналыспайтын адамда ол не бары 70-80 л ғана болады. Пайдаланған әдебиеттер: Қ. Дүйсембин, З. Алиакпарова Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы жүктеу/скачать 94.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|