3. Оқу сабақтарында оқушылардың дағдыларын, біліктерін есепке алу.
«Әдебиеттік оқу» сабақтарында мұғалім балалардың қаншалықты дұрыс, түсініп (саналы), мәнерлеп, шапшаң оқуларын бақылай отырып, олардың дағдылары мен біліктерінің деңгейін анықтай алады. Сыныптан тыс оқығандары бойынша сұрау, әңгімелесу және өз беттерімен оқығандарынан түсінгендіктерін айтқызу олардың оқуға қаншылқты ынталы екенін, қаншалықты түсінетіндіктерін байқауға болады. Сонымен оқуы төмен балаға оқу талаптарын (ДТМШ) оқу дағдысын қалыптастыру, жетілдіру үшін оны жүйелі түрде есепке алып отыру керек. Мұндай есеп әсіресе 1,2 және 3-сынып оқушыларына керек.
Мұғалім дағды мен білікті есепке алу үшін бөлек дәптер арнайды. Онда әр оқушыға бірнеші жол орын береді де, сыныпта оқыған кезде жіберген кемшіліктерін белгілеп қояды.
Дағдылары мен біліктері толық есепке алатын схемажасауға болады:Мысалы: 1-сынып
Аты-жөні
|
Қате саны
|
Оқу тәсілі
|
1 мин. оқыған сөз саны
|
Оқы-ғанын түсінеді
|
Мәнер
лігі
|
Баға
|
Әріп-теп
|
Буын-дап
|
Буын-дап, созып
|
Тұтас сөз
|
Омаров Асан
|
3
|
-
|
-
|
Иә
|
-
|
24
|
Иә
|
Нүктеде кідіріс жоқ
|
3
|
Сариева Айнұр
|
-
|
-
|
Қиын сөздерді
|
-
|
Иә
|
36
|
Иә
|
Тыныс белгілерін сақтайды
|
5
|
Хасанов Абай
|
1
|
-
|
Қиын сөздерді
|
-
|
-
|
29
|
Иә
|
Нүктеде дауысын бәсеңдетпейді
|
3
|
Бастауыш сынып оқушыларының дағды мен біліктерін есепке алу үшін бағдарламалық талаптарға сай, аудандық, қалалық әдістемелік бөлімдердің ұсынған формасы пайдаланылады.
2-сыныптан бастап, іштен оқуға мұқият көңіл аударылады. Іштен шапшаң оқу сағат арқылы тексеріледі.: оқудың басталу уақыты белгіленеді, балалар оқып болғанда қол көтереді, мұғалім ең асығыс оқушылар мен ең жай оқитындарды белгілейді.
Оқу жылының басында және әр тоқсан аяғында оқушының дағдылану дәрежесі тексеріледі. ДТМШ оқуы 1 минутта: 1-сыныпта: 30-35 сөз, 2-сыныпта: 45-55 сөз, 3-сыныпта: 65-75 сөз, 4-сыныпта: 85-95 сөз.
Бұл үшін көлемі қысқа жаңа бір мәтін беріледі.Оны дауыстап оқыту арқылы мұғалім оқудың дұрыстығын, орфоэпиялық норманы сақтау жөнінде кімнің қалай оқығанын белгілеп отырады. Шапшаңдық белгілі бір уақыт мөлшерінде қанша сөз оқығанымен, ал саналылық сұраққа жауап беру сияқты жұмыстармен өлшенеді.
Мәтінді саналы қабылдау арнайы берілетін тапсырмалар арқылы да тексеріледі. Хабарлама сипатындағы мәтін 3 немесе 4 бөлікке бөлінеді де, араластырылады. Оқушы оны оқып, әр бөлікті жүйемен біріктіруі тиіс. Мұны әрі тез, әрі дұрыс орындаған оқушы саналы қабылдауға жақсы дағдыланған болып есептеледі.
Мәнерлеп оқи алмау – саналы оқуға олақтықтан, яғни демді дұрыс ала алмау немесе дикция кемістігі. Ал мәтінді шала ұғынудың өзі түрлі жағдайларға байланысты: ақыл-ой дамуының жеткіліксіздігі, сөздік қордың тапшылығы, оқушының ұқыпсыздығы т.б.
Сұрақтар мен тапсырмалар:
1. Оқудың қандай түрлері бар, олар қалай іске асады?
2. Оқуда қандай талаптар орындалады?
3. Дұрыс оқу деген не, қалай іске асырылады?
4. Түсініп оқудың маңызын, іске асыру жолдарын айт.
5. Шапшаң оқу не үшін керек?
6. Оқушылар мәнерлеп оқуға қалай дағдыланады?
Достарыңызбен бөлісу: |