Таланттар
БОЗБАЛА-АЙ, ЖАН СЕЗІМІН ҚОЗҒАМА-АЙ
жүктеу/скачать 1.99 Mb.
|
| БОЗБАЛА-АЙ, ЖАН СЕЗІМІН ҚОЗҒАМА-АЙ...
Он төртінші ғасырда жазылған «Махаббатнама» дастанында ақын сүйген қызына: «Сенің көшеңнің иттерімен достасу – арманым», «Басқан ізіңе басымды қойсам, бақыттымын», – деп жазыпты. Мұны оқыған кезде студенттер ортағасырлық әдеби дәстүр мен бүгінгі өмірдің арасындағы жер мен көктей айырмашылықты көріп, таңғалады. «Бүгінде ондай жігіттер қайда?..» – деп қояды қыздар. Күнде жігіттердің көз алдында жүргеннен кейін қадірі кетіп қалды ма екен? Ғашығын суреттеуге тең таппаған ортағасырлық ақын: «Ал қызыл бетіңдегі қара меңің гүлзар ішіндегі негр баласындай», «Кірпігің түрік мергенінің оғындай», «Көзің – Кашмир сиқыршысы», – дейді. Қызға сөз айту, сезімін хатпен жеткізу де үлкен мәдениет қой. Оның небір әдемі үлгілері өткен ғасырда дамыған. Ал қазіргі адамның табиғаттан қашықтаған, сол себептен одан алатын биоөрісі азайып, сезімі құрғаған заманда не дер екен? Кей бозбала қызға: «Менімен жүресің бе?», – деп айтады дейді. Атқа мініп көрмеген, жабайы шөпті сипамаған, дала құсын бағдарламаған қала баласының сезімі қандай болды екен? «Көзің Жигулидің шамындай» деп жүрмесін. Бір жақсысы, махаббатқа адал көзбен қарайтын жастар көп. Оны өз жазғандарынан аңғарамын: «Махаббат ең алдымен өзің өскен кішкене ғана төрт қанат үйден басталады деп ойлаймын. Хорезми мен Данте ғашықтық жырларында өзі сүйген адамын қол жетпес жұлдыз санап, соған табынып өткен. Ал қазір махаббатты құрметтеу осындай дәрежеде деп айта алмаймын. Теңдік құқығына сүйеніп, ең асыл қасиетті жоғалтып алғандаймыз. Дегенмен Махаббаттың биік шыңын аласартпай, оған сенетін адамдарды жоқ деуге болмайды. Ал сенбейтіндер – махаббат сезімі мен жай қызығушылықты ажырата білмегендер. Ұлы сезімді сыйламағандықтан, қоғамда келеңсіздіктер көбейді» (Гүлбағиза). «Махаббатты сақтау адамның өзіне байланысты. Ерлі-зайыптылар бір-біріне деген сыйластығын сақтап, жан сырына үңіліп, түсіне білсе, махаббаты мәңгілік болады. Егер сен жолдасыңды сүйетін болсаң, ата-енеңді сыйлауың керек. Ене мен келіннің арасындағы қайшылықтың себебін түсінуге тырысып, ененің айқайын кешіре біл. Мысалы, менің әпкемнің енесі жалғыз ұлын келінінен қызғанып, әпкемнің төбе шашын жүлып алған еді. Осыдан кейін әпкем мен жездем бөлек шықты. Кейіннен енесі өз қателігін түсініп, әпкемнен шаңырақты ұстап қалуын өтінді. Қазір олардың төрт баласы бар, тату. Ананың ұлына деген махаббаты қызғанышқа апарды. Жалғыз ұлының көңілінің өзге жанға ауғанына ренжіді. Осыны әпкем түсінді де, кешірді» (Рахима). «Жатақханаға келген, өтіп бара жатқан жігіттерді біздің бөлмеге кіріп кет», – деп шақырып тұратын қыздарды көріп жиіркенемін» (Айша). «Бізде бір қыз бар. Оған күнде әр түрлі жігіттер келіп тұрады. «Осы сенің жігітің қайсы?» – десек, «Менде жігіт жоқ. Біреуінің түрі ұнамайды, біреуінің бойы аласа, фигурасы жаман», – дейді. «Сен неге олармен жүресің?» – десек, «Уақыт өткіземін», – дейді. Мен өзім «қыз бен жігіт арасындағы махаббат – бір-бірінің адалдығына бас ию», – деп ойлаймын (Бибатпа). жүктеу/скачать 1.99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|