Сізде осындай идея болды ғой?
– Бұл тұрғыдан айтар болсам, мен өз идеямды, идеологиямды мемлекеттік жүйеге тықпалаудан аулақпын. Дегенмен жан дүниемде пісіп-жетілген пікірлерімді жүзеге асыруға ниет еттім. 1993 жылы Алматы облысы Қарасай ауданы Жандосов ауылында Гуманитарлық қазақ мәдениеті мектебін аштым. Үш жыл жұмыс істеді. Міне, осы арқылы өз идеямды іске асыруға ұмтылдым. Менің бағдарламада: 1-сыныптан бастап 11-сыныпты аяқтаған қазақ баласы қандай болу керек деген мақсат тұрды. Ең бастысы, қазақ баласын жасықтықтан құтқару керек. Оны құтқаратын кез – мектеп жасы. Жасық болып өскен адам елін, Отанын, отбасын, тіпті өзін қорғай алмайды. Бұны кешегі отарлау саясаты пайда болдырды. Және пайдаланды.
Сонда қазақты «жасықтықтан» құтқаратын мектеп пе, әлде ұстаз ба?
– Жасықтық, қорғаншақтық әлі күнге жалғасып келеді. Мемлекеттік педагогика одан құтқара алмайды. Өйткені ол – авторитарлық педагогика. Менің пайымдауымша, құтқаратын – мұғалім. Оның үш түрі бар, Олар:
1) өз сабағын білетін, сол арқылы балаға білдіретін;
2) баланы қызықтыра алатын, соңынан ерте алатын;
3) рухтандырушы мұғалім.
Ұлттық мектепке «рухтандырушы» мұғалім қажет. Қазіргі оқу системасы талантты мұғалімдердің ашқан жаңалықтарын қажет ете бермейді. Тек система іштен, сырттан келетін тексеруге «оқушыны дұрыс көрсете білетін» мұғалімді жақсы көреді. Мұндағы барлық шаруа – көзбояушылықтың үлгісі. Шындығында, бала (оқушы) үшін емес, тексеретін комиссия үшін жасалады. Сол арқылы осылай тәртіп қалыптасқан мектеп бала үшін емес, бала мектеп үшін жұмыс істейді. Сондықтан да қазіргі мұғалімдер сол мектептердің «жалған» абыройы үшін жүргендер. Бұл үшін оларды кінәлау да қиын. Осының бәрін жүйелетін жаңаша білім беретін, тәрбие беретін мектеп керек.
Жаңа мектеп үлгісін дәл осы Астанада жасауға болатын шығар?
Жаңа мектеп үлгісін Астанада іске асыруға толық мүмкіндік бар. Себебі жаңа жерде жаңа дүниенің қалыптасуы қиын емес. Ұлттық мектептің идеясын іске асыруға болады. Ұлттық мектеп дегеңіміз – ұлттық рухта тәрбие беретін орын. Қазақ мектептерінде осы жетіспейді. Қазақ мектебі дегеңіміз – қазақ тілінде оқытатын, бірақ ұлттық сананы, рухты қалыптастырмайтын мектеп. Жуықта Ақтау қаласында болып лекция оқыдым. Сонда бір педагог: «Мен 11 жыл қазақ мектебінде оқыдым, бірақ ол ұлттық мектеп емес, миссионерлік мектептің ізі болатын», – деген еді. Бұл – рас сөз.
Достарыңызбен бөлісу: |