Талдау негізінде қазіргі заманғы ақпараттық қоғам дамуының негізгі
Д. Беллдің “Болашақ қоғамы” еңбегі
жүктеу/скачать 133.04 Kb. Pdf көрінісі
|
| Д. Беллдің “Болашақ қоғамы” еңбегі
Д.Беллдің «Болашақ қоғамы» атты еңбегі – технологиялық өзгерістер жағдайында қоғамның даму болашағын зерттеу. Белл ақпараттық технологиялардың экономикаға, мəдениетке жəне əлеуметтік қатынастарға əсерін талдайды. Ол болашақта орталық фактор өнеркəсіп емес, қоғам мен экономиканың құрылымын өзгертетін ақпараттық технологиялар болады деп болжайды. Беллдің жұмысы жаңа технологияларды дамыту жəне олардың біздің өмірімізге əсері контекстінде қоғам алдында тұрған перспективалар мен қиындықтарды түсінуге ықпал етеді. Д.Беллдің «Болашақ қоғамы» атты еңбегінде ақпараттық технологиялар дəуіріндегі қоғамның даму болашағын болжауға баса назар аударылады. Д.Белл концепциясында О.Конт көзқарастарымен тікелей байланыс бар. Екеуі де қоғамның дамып жатқанына сенеді - сонымен бірге өсу сызығында. Екеуі де өркениеттің дамуында үш кезеңнен өтуінен туындайды. Қоғамның дамуы, Конттың пікірінше, адамның қоршаған ортаның үнемі өзгеруіне негізделген6. Бірақ Конт қоғам дамуының кезеңдерін адам рухының жəне ең алдымен ғылыми танымының жетілу дəрежесіне сəйкес бөліп көрсетсе, Белл материалдық өндірістің даму деңгейіне сүйенеді. Ол индустриалдыға дейінгі, индустриалды жəне постиндустриалды қоғамдарды ажыратады. Біріншісі ауыл шаруашылығына, аңшылық пен балық аулауға, ағаш кесуге жəне пайдалы қазбалар мен басқа да табиғи ресурстарды өндіруге негізделген, оларды ең аз өңдеумен пайдалануға болады; ол ең алдымен өндіруші болып табылады - индустриялық қоғам өнімді сипатта: ол тауарлар жасау үшін энергия мен машина технологиясын пайдаланады; постиндустриалды қоғам – өңдеуші қоғам: мұнда ақпарат пен білім алмасу («деректерді өңдеу») негізінен телекоммуникациялар мен компьютерлер арқылы жүзеге асады. Оларды анықтау критерийлері адамның табиғатпен, машиналармен жəне басқа адамдармен қарым-қатынасы саласында жатыр: бірінші қоғам – «адамның табиғатпен əрекеттесуінің» іске асуы, екіншісі – «адамның өзгерген табиғатпен əрекеттесуі» немесе машина, үшінші – «адамның адаммен қарым-қатынасы» немесе «адамдар арасындағы ойындар» Постиндустриалдық қоғамның негізгі белгілерінің ішінде Д.Белл ғылымның өсіп келе жатқан рөлін жəне қызмет пен ақпарат өндірісінің кеңеюін атайды. Индустриалды қоғам машиналық технологияға негізделсе, интеллектуалдық технологияның əсерінен постиндустриалды қоғам қалыптасады. Ал егер капитал мен еңбек индустриялық қоғамның негізгі құрылымдық элементтері болса, ақпарат пен білім постиндустриалды қоғамның негізі болып табылады. Сипаттама: Белл концепциясы эволюционизммен де сипатталады. Жаңа фаза алдыңғысын жоймайды, керісінше оны «алып тастайды»: постиндустриалдыға индустриалды қоғамға тəн құрылым мен процестердің элементтері кіреді, ал индустриалды əлеуметтік саланың индустриалдыға дейінгі кезеңінде эволюцияны жеңгенді жоймайды.. Қорытынды тұжырымдар технологиялық инновацияның экономикалық, мəдени жəне əлеуметтік негіздерді қайта бөлуде қоғамның құрылымдық өзгерістерінде шешуші рөл атқаратынын көрсетеді. Беллдің жұмысы қоғамның тез өзгеретін ақпараттық ортаға бейімделу қажеттілігін атап көрсетеді, бұл жеке адамдар мен жалпы қоғам үшін жаңа мүмкіндіктер мен қиындықтарды ұсынады. Бұл зерттеу технологияның қоғамға əсері туралы түсінік береді жəне тез өзгеретін əлемде икемділік пен бейімделудің маңыздылығын көрсетеді. жүктеу/скачать 133.04 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|