B) Ономастика, топонимика, фонема
C) Семасиология, ономастика, топонимика
D) Этимология, топонимика, семасиология
E)& Фонетика, лексика, грамматика
*****
«Халық тілі – оның рухы, халық рухы – оның тілі, тіл жеке
адамдардың сөйлеуі арқылы көрінгенімен, ол – жеке адамның табысы емес, халықтың табысы» деген тұжырымның авторын атаңыз:
A) Фердинанд де Соссюр
B)& Вильгельм Фон Гумбольдт
C) Ф.Бопп
D) Я.Гримм
E) Р.Раск
*****
Тілдегі сөздердің түрленуін, өзгеру ережелерін тіл білімінің қай саласы белгілейді?
A) Фонетика
B)& Грамматика
C) Морфология
D) Графика
E) Синтаксис
*****
Қазақстанда тіл біліміндегі этнолингвистика мәселелерімен шұғылданған ғалым:
A) Л.В.Екшембеева
B) Г.Гиздатов
C) Н.И.Гайнуллин
D) З.К.Сабитова
E)& М.М.Копыленко
*****
Тіл және ұлт арақатынасын зерттейтін тіл біліміндегі бағыт:
A) Этимология
B)& Этнолингвистика
C) Этнография
E) Әлеуметтік лингвистика
*****
Тіл жүйесіндегі ұксастықтар мен айырмашылықтарды қарастыратын тіл білімінің саласы:
A)& Салыстырмалы-тарихи тіл білімі
B) Ареалды лингвистика
C) Типология
D) Салғастырмалы
E) Диалектология
*****
Тілді биологиялық құбылыстың қатарына жатқызған лингвист:
A)& А.Шлейхер
B) Н.Я.Марр
C) В.М.Жирмунский
D) Ф.Ф.Фортунатов
E) Л.В.Щерба
*****
Грамматикалық категориялардың ең бір ірісін атаңыз:
A)& Фонетика
B) Лексикография
C) Морфология
D) Фразеология
E) Лексикология
*****
Тіл білімінде тілдік единицалардың мағынасын (мазмұнын, ішкі жақтарын) тексеретін ілім :
A) Фонология
B) Лексикология
C) грамматика
D)& Семасиология
E) фонетика
*****
Тіл мен сөздің айырмашылығын ең алғашқы көрсеткен ғалым:
A)& Фердинанд де Соссюр
B) Бодуэн де Куртенэ
C) А.А. Потебня
D) Л.В. Щерба
E) А. Байтұрсынов
*****
Тілдің негізгі қызметін көрсетіңіз.
A) Апеллятивті
B) Эстетикалық
C)& Коммуникативтік
D) Сұраулық
E) Кульминативтік
*****
Тілді биологиялық құбылыс деген кім?
A) Марр
B) Звегинцев
C) Павлов
D)& Шлейхер
E) Будагов
*****
Тілдің қандай құбылыс екенін ажыратыңыз?
A) Тарихи құбылыс
B) Табиғи құбылыс
C)& Қоғамдық құбылыс
D) Саяси құбылыс
E) Биологиялық құбылыс
*****
Тіл қызмет ететін қоғамды атаңыз:
A) Феодалдық қоғам
B) Капиталистік қоғам
C) Социалистік қоғам
D)& Барлық қоғам
E) Коммунистік қоғам
*****
Тілге тән бола алмайтын қасиетті табыңыз:
A) Құрылымдық қасиет
B) Жүйелілік қасиет
C)& Топтық қасиет
D) ұлттық қасиет
E) Белгілі қызмет атқару
*****
Тілдік таңбаларға тән белгіні көрсетіңіз:
A) Информация білдіру
B)& Екіжақтылық мазмұн мен форма (тұрпат)
C) Белгілеу
D) Ескерту
E) Осының бәрі
*****
Дифференциялаушы қызметі басым тілдік таңбаны атаңыз:
A) Сөздер
B)& Фонема
C) Сөз тіркесі
D) Қосымша морфемалар
E) Сөйлем
*****
Тіл білімінде тілдің белгілі бір дәуірдегі қалпын зерттейтін саланы атаңыз:
A) Парадигматика
B) Синтагматика
C)& Синхрония
D) Диахрония
E) Семасиология
*****
Тіл мен қоғамның байланысы:
B) Тіл қоғамнан тыс кездейсоқ пайда болды, қоғам тілді дамыта алмады
C)& Тіл мен қоғам бір-бірімен байланысты, тілсіз қоғам болуы мүмкін емес
D) Тіл қоғам тумай тұрған кезде пайда болды
E) Тіл таптық құбылыс
*****
Тіл мен ойлаудың байланысы:
A) Тіл мен ойлаудың арасында ешқандай байланыс жоқ
B)& Тіл мен ойлау тығыз байланысты, бірінсіз-бірі өмір сүре алмайды
C) Бірінің орнына бірі қызмет атқара алады
D) Тіл ойсыз да өмір сүре алады
E) Өзара пікір алысу тіл арқылы іске асады
*****
Тілдің дыбыстық жүйесі тіл білімінің қай саласында қарастырылады?
A) Лексикологияда
B) Грамматикада
C)& Фонетикада
D) Семасиологияда
E) Этнолингвистикада
*****
Тілдің сөздік құрамы тіл білімінің қай саласында қарастырылады?
A)& Лексикологияда
B) Грамматикада
C) Фонетикада
D) Этнолингвистикада
E) Семасиологияда
*****
Тілдегі сөздің құрылысын тіл білімінің қай саласы қарастырады?
A) Семасиологияда
B)& Грамматикада
C) Фонетикада
D) Этнолингвистикада
E) Лексикологияда
*****
Тілді жаратылыс тану ғылымдарының қатарына қосқан лингвист ғалым:
A) Фердинанд де Соссюр
B) Вильгельм Фон Гумбольдт
C) Франц Бопп
D)& Август Шлейхер
E) Якоб Гримм
*****
Сөйлеу мүшелері арқылы тіл дыбыстарының жасалуы:
A)& Физиология
B) Психиаторлар
C) Дефектологтар
D) Логопедтер
E) Физиктер
*****
Тіл танудағы антропоцентристік бағыттың басталуы:
A)& Тілдегі субъективтілік
B) Грамматикалық құрылыс
C) Тілдегі объективтілік
D) Еліктеу
E) Эмоция
*****
Функционалды синтаксистің басты бағыты:
A)& Контекст
B) Қиысу
C) Бірқұрамды сөйлем
D) Форма
E) Сөйлем мүшесі
*****
Ми мен сөйлеудің әрекетін танып білуде үлкен нәтижеге жеткен ғалымдар:
A) Фердинанд де Соссюр
B) Вильгельм Фон Гумбольдт
C) Н.Я.Марр
D) Август Шлейхер
E)& И.М. Сеченов, И.П. Павлов
*****
Адам баласы қоғамының өмір сүруінің және дамуының қажетті шарты:
A) Сөз
B)& Тіл
C) Дыбыс
D) Орта
E) Ойлау
*****
Тілдік таңбаларды зерттейтін ғылым:
A) Этимология
B)& Семиотика
C) Фонетика
D) Психолингвистика
E) Этнолингвистика
*****
Таңбаның екі жақты болатынын, материалдық жағы сөз, сөздік форма, идеялық жағы – зат, ұғым, екеуі бір-біріне байланысты. Таңба дегеніміз екеуінің бірлігі деген:
A) Ф. ШлегелЬ
B) А. Шлегель
C) А. Шлейхер
D)& Ф. Де Соссюр
E) Франц Бопп
*****
Бір дәуірде өмір сүрген екі тілдің өзгеруі, дамуы мүмкін, екіншісі өзгеріссіз қалуы мүмкін. Біріншісі диахрондық, екіншісі синхрондық деп көрсеткен:
A) А.А. Виноградов
B) Ф. Бопп
C) В. Гумбольд
D) Н. Я. Марр
E)& Ф. Де Соссюр
*****
Тілдің өмір сүруі үшін:
A) Ойлау
B)& Қоғам
C) Сөйлеу
D) Тіл
E) Сөз
*****
Ойды айтып жеткізудің материалдық құралы, тәсілі:
A) Таңба
B) Дыбыс
C)& Тіл
D) Құбылыс
E) Ұғым
*****
Тілді таңбалардың жүйесі деп есептеген лингвист:
A) Бодуэн де Куртенэ
B)& Ф. Де Соссюр
C) Я. Гримм
D) А. А. Виноградов
E) А. А. Реформатский
*****
Қоғам өміріндегі таңбалар табиғатын зерттейтін ғылымның аталуы:
A) Психология
B) Лингвистика
C)& Семиология
D) Кибернетика
E) Логика
*****
Тілдік таңбаның түрлері:
A) Жол бойының белгілері, әскери сигналдар
B) Әскери сигналдар, цифрлар
C)& Фонема, морфема, сөз, сөз тіркесі, сөйлем
D) Фонема, әскери сигналдар
E) Дұрыс жауабы жоқ
*****
Қатынас жасау процесінде өз ойын, сезімін басқаларға білдіру, басқаның ойын білу мақсатында тілді қолдану қандай әркет?
A) Пікірлесу
B) Сұхбаттасу
C) Ой салу
D) Ойлау
E)& Сөйлеу
*****
Тілдің материалдық бірлігі, сөздің құрастырушы бөлшегі, тілдік форма:
A) Сұхбаттасу
B) Сөйлеу
C) Ойлау
D)& Дыбыс
E) Ұғым
*****
Адамдардың сан ғасырғы мол тәжірибесін сақтап, оларды ұрпақтан-ұрпаққа жеткізетін:
A) Ойлау
B) Сөз
C)& Тіл
D) Сөйлеу
E) Ұғым
*****
Тілдік бірліктердің мазмұны:
A) Сөйлеу, сурттеу
B)& Ұғым, мағына, ой
C) Сұхбат, ойталқы
D) Сөз, тіл
E) Сөйлем, әңгімелеу
*****
Сөйлеу әрекетінің түрлері:
A) Ойлау, әңгімелеу
B) Сұхбат, ойталқы
C) Сөйлеу, есту, ұғыну
D)& Сөйлеу, әңгімелеу
E) Сөз, тіл
*****
Тілдің өмір сүру формасы:
A)& Сөйлеу
B) Ойлау
C) Есту
D) Ұғыну
E) Ойталқы
*****
Монолог:
A) Бірнеше адамның сөйлесімі, пікірлесуі
B)& Тыңдаушы тікелей қабылдайтын бір адамның сөйлеуі, немесе ойы
C) Екі адамның сөйлесіп, пікірлесуі
D) Бірнеше адамның қиялдауы
E) Адамның сыртқы тұрпатын суреттеу
*****
Диалог:
A)& Екі адамның тілдесімі
B) Екі – үш адамның ойы
C) Адамдардың үнсіз ұғынысуы
D) Адамдардың сұрақ – жауап арқылы түсінісуі
E) Кейіпкерлерге мінездеме беру
*****
Адамдардың есінде сақталатын терең мағыналы сөздер:
A) Перифаз
B)& Сентенция
C) Метафора
D) Эпитет
E) Синекдоха
*****
Айтылған ойдың дидактикалық жағы басым түсетін пікір
түйіні бар сөздер:
A) Эпитет
B) Семантика
C) Контекстік семантика
D)& Максима
E) Перифаз
*****
Лингвистикадағы сентенцияның түрлері:
A) Синекдоха
B) Семантика
C) Контекстік семантика
D)& Максима
E) Эпитет
*****
Қазіргі тіл біліміндегі суггестиялық лингвистиканың зерттеу объектісі:
A)& Тілек-бата сөздері
B) Тема рема
C) Семантика
D) Максима
E) Контекстік семантика
*****
Тіл білімінде сөзбен адамды сендіру, иландыру сияқты тілдік қасиеттерді зерттейтін:
A) Синекдоха
B) Тема рема
C) Семантика
D)& Суггестиялық лингвистика
E) Контекстік семантика
*****
«Тіл – тілдік материалдардың қоймасы болса, сөйлеу – сол материалдардың жанданып іске қосылуы» деген сөздің авторы:
A) В. Фон Гумбольдт
B) Г. Штейнталь
C) Г. Шухардт
D)& Ф. Де Соссюр
E) А. Шленхер
*****
Синтагма дегеніміз не?
A) Сөйлем мағынасын өзгертетін әуен
B)& Ортақ бір ойды беру үшін сөздердің интонация мен айтуы
C) Сөйлем екпіні
D) Ортақ ойды беру үшін сөздердің белгілі бір дауыс пен айтуы
E) Сөйлем мағынасын өзгертпейтін әуен
*****
Синхрония:
A)& Тіл дамуының белгілі бір кезеңдегі қалпы
B) Тіл дамуының әр түрлі кезеңдегі қалпы
C) Тіл даму деңгейлері
D) Фонеманың дамуы
E) Морфеманың дамуы
*****
Диахрония:
A) Тіл дамуының белгілі бір кезеңдегі қалпы
B)& Тіл жүйесінің тарихи дамуы мен өзгеруі
C) Лексиканың дамуы
D) Тіл жүйесінің қалыпты дамуы
E) Фонетиканың дамуы
*****
Субстрат деген не?
A)& Жеңген тілдегі жеңілген тілдің элементтері
B) Латынша – sub – астыңғы және stratum – қабат – белгілі лингвогеографиялық жерде ертеде болған тілден қалған көне элементтер
C) Тіл білімінің бір бөлімі
D) Интонацияның негізгі бөлімі
E) Тіл білімінің түрі
*****
Ұлттық тілге дейінгі тіл сатылары:
A) Ауызекі сөйлеу тілі, жазба тіл
B)& Ру тілі, тайпа тілі, халықтық тіл, содан кейін ұлттық тіл
C) Дыбыстық тіл, ауызекі сөйлеу тілі, әдеби тіл
D) Халықтық тіл, тайпа тілі, ру тілі, жазба тіл
E) Жазба тіл, дыбыстық тіл
*****
Тілдер туыстастығын айқындауда басшылыққа алынатын басты белгі:
A) Территориялық ортақтық
B) Универсалилердің болуы
C) Тілдердің құрылымы мен типтеріндегі отрақтық
D)& Генетикалық ортақтық
E) Изоморфизм
*****
Тілдердің пайда болуының аноматопоэтикалық теориясын басқаша қалай атауға болады?
Достарыңызбен бөлісу: |