B) Тіл шығуының эмоционалдық теориясы
C) Қоғамдық шарттасу теориясы
D) Еңбек айқайы теориясы
E) Тілдің шығуы туралы марксистік теория
*****
“Тіл дамуының өсімдіктер мен хайуанаттардың өсіп дамуынан ешқандай айырмашылығы жоқ” деп есептеп, тілді биологиялық құбылыстың қатарына жатқызған ғалымды атаңыз:
A) Н.Я.Марр
B)& А.Шлейхер
C) И.П.Павлов
D) К.Бюхер
E) Ж.Руссо
*****
Тілдердің тоғысу барысындағы құбылыс:
A) Эпентеза
B) Диэреза
C)& Субстрат
D) Протеза
E) Эпитеза
*****
Сөздердің шығу тегін айқындау үшін қандай принциптер қолданылады?
A)& Генеологиялық, фонетикалық, морфологиялық, семантикалық, этимологиялық
B) Синхронды, диахронды
C) Сипаттамалы жәнет тарихи
D) Дәстүрлі, тарихи, морфологиялық
E) Этнологиялық, генеологиялық, дәстүрлі, тарихи
*****
Тілдердің тоғысу процесінде пайда болатын құбылыс қалай аталады? (Этникалық топтардың бірігуі)
A) Префикс
B) Флексия
C) Сегменттік
D)& Субстрат
E) Суффикс
*****
Жалғалмалы тілдер қатарына қандай тілдер жатады?
A) Коряк, чукот
B) Вьетнам, бирма
C) Хинди, корей
D)& Түркі, монғол
E) Қытай, ағылшын
*****
Тілдік субстрат қандай процеспен тығыз байланысты?
A) Генетикалық
B) Биологиялық
C)& Этногенетикалық
D) Тарихи-саяси
E) Саясат
*****
Тіл дамуында әсер ететін жағдайлар:
A) Сыртқы жағдай
B)& Ішкі жағдай
C) Дифференциялау процесі
D) Қоғамдық жағдай
E) Тіл дамуының ішкі жағдайы мен сыртқы жағдайлары
*****
Халықаралық жасанды тілдердің түрлері:
A) Эсперанто, ұлттық тіл
B) Идо, жазба тіл
C)& Эсперанто, идо, окциденталь, интерлингва
D) Ұлттық тіл, әдеби тіл
E) Жазба тіл, ауызша тіл
*****
Этимологиялық принцип пен дәстүрлік – тарихи принциптің көздейтін мақсаты:
A) Сөздің құрамындағы дыбыстардың айтылуын сақтап жазуды
B) Біркелкі дыбысталатын сөздерді ажыратуды
C)& Сөздердің шығу тегін сақтап жазуды
D) Тілдің ерте кездегі жазылуын
E) Сөздердің түбір тұлғасын сақтап жазуды
*****
Тілдік құбылыстарды тарихи даму барысы тұрғысынан қалай аталатынын анықтаңыз:
A) Топонимика
B) Синтагматика
C) Парадигматика
D) Синхрония
E)& Диахрония
*****
Монофтонг:
A) Тілдің негізгі бірлігі
B) Лексикалық бірлік
C) Морфема
D) Түбір
E)& Артикуляциясы мен акустикасы тұрақты болатын дауысты дыбыс
*****
Сөйлеудің фонетикалық жақтан мүшеленуі:
A)& Фраза, такт, буын, дыбыс
B) Сөз, буын, дыбыс, әуен
C) Фраза, интонация
D) Мелодика, әуен
E) Буын, дыбыс, темп
*****
Дифтонгтар:
A) Дыбыстау аппараты
B) Дауыссыз дыбыс
C)& Буын құрайтын, екі элементтен тұратын күрделі дауысты
D) Буын құрайтын, үш элементтен тұратын күрделі дауысты
E) Екі дауыссыз дыбыс
*****
Ассимиляция дегеніміз не?
A) Сөз ішіндегі дыбыстардың орын ауыстыруы
B) Дауыстылардың дауыссыздарға ықпалы немесе керісі
C) Дыбыстардың бейімделуі
D) Дыбыс қыстырылып айтылу
E)& Түбір мен қосымша және сөз аралығындағы көрші дыбыстардың бір-біріне әсер етіп үйлесуі
*****
Сингармонизм дегеніміз не?
A)& Дауыстылардың бір-бірімен үндесуі
B) Түбір мен қосымша аралығы
C) Түбірдің соңғы дыбысы мен қосымшаның бірінші дыбысының үндесімі
D) Дауыссыздардың үйлесімі
E) Бір жуан бір жіңішке келуі
*****
Вокализм:
A) Тілдегі дауыссыз дыбыстар жүйесі
B) Сан мағынасын білдіретін атрибутивті мағыналық категория
C) Славяндардың ең көне әліппесі
D)& Тілдегі дауысты дыбыстар жүйесі
E) Дыбыстардың бір жіңішке бір жуан келуі
*****
Екпіннің қызметін көрсетіңіз:
A)& Кульминативтік
B) Аталымдық
C) Перцептивтік
D) Предикативтік
E) Қоғамдық
*****
«Болат кеше қаладан келді» деген сөйлемдегі екпіннің түрі:
A) Квантативті екпін
B) Музылкальды екпін
C) Динамикалық екпін
D)& Логикалық екпін
E) Фразалық екпін
*****
Жылжымалы екпін қай тілдерде?
A)& Орыс тілінде
B) Қытай
C) Серб
D) Ағылшын француз
E) Түркі тілдерінде
*****
Фонетикалық принциптің мақсаты:
A) Тілдің ерте кездегі жазылуын өзгертпей сақтау
B) Біркелкі дыбысталатын сөздерді ажырату
C) Сөздердің түбір тұлғасын сақтап жазу
D) Сөздердің шығу тегін (этимологиясын) сақтап жазу
E)& Сөздің құрамындағы дыбыстардың айтылуын сақтап жазу
*****
Қай тілдерде екпін грамматикалық тәсіл ретінде қолданылады?
A)& Түркі, француз
B) Орыс, француз
C) Герман, француз
D) Финн-угор
E) Финн-француз
*****
Тілдің түрлі единицаларына байланысты екпін түрлері нешеге бөлінеді:
A) 4-ке
B)& 6-ға
C) 2-ге
D) 3-ке
E) 5-ке
*****
Орыс тілі екпіннің қай түріне жатады?
A) Тұрақты
B)& Жылжымалы
C) Квантативті
D) Музыкалы
E) Аффективті
*****
Мына фонетикалық құбылысты (лақ-ылақ, рас-ырас) ғылым тілінде қалай атайды?
A) Метатеза
B) Эпентеза
C)& Протеза
D) Аккомодация
E) Диссимиляция
*****
Дыбыстау мүшелерінің жиынтығы:
A) Дауыс шымылдығы
B)& Сөйлеу аппараты
C) Тіл
D) Консонантизм
E) Монофтонг
*****
Екі дауыстының тіркесінен құрылатын дауыстылардың айрықша түрінің аталуы:
A) Мелодика
B) Фонема
C) Дифтонгоид
D) Вокализм
E)& Дифтонгтар
*****
Сөздер мен олардың дыбыстық формаларын ажырататын, ары қарай бөлшектеуге келмейтін дыбыстық еденица
A) Мелодика
B) Морфема
C) Фраза
D)& Фонема
E) Такт
*****
Фонема теориясының алғаш рет негізін қалаған лингвист:
A) Л.В.Щерба
B)& И.А.Бодуэн де Куртанэ
C) Н.С.Трубецкой
D) В.В. Виноградов
E) Д.Н.Ушаков
*****
Тіл дыбыстарын лингвистикалық аспектіде қарастыратын ілім:
A) Фраза
B) Мелодика
C)& Фонология
D) Такт
E) Буын
*****
Ең ірі фонетикалық единица:
A) Дыбыс
B) Буын
C) Такт
D)& Фраза
E) Мелодика
*****
Фразалардың басын біріктіретін құбылыс;
A) Дыбыс
B) Мелодика
C)& Интонация
D) Такт
E) Буын
*****
Дауыс ырғағының көтеріліп барып қайта көтерілуі не деп аталады?
A) Дыбыс
B) Буын
C) Фраза
D) Такт
E)& Мелодика
*****
Такт дегеніміз не?
A) Такт буындарға жіктеліп бөлшектенеді
B)& Такт фразаның бір екпінге бағынған бөлшегі
C) Дауыс ырғағының көтеріліп барып басылуы
D) Ең ірі фонетикалық единица
E) Ең кіші фонетикалық единица
*****
Буынның жасалуы:
A) Бір буынның созылып айтылуы арқылы
B)& Буын бір дыбыстан немесе бірнеше дыбыстың тіркесінен жасалады
C) Бір дыбыстан буын жасалмайды
D) Дауыс ырғағының көтеріліп барып басылуынан
E) Фразалардың басын біріктіру арқылы.
*****
Тілдегі кейбір сөздердің соңындағы дыбыстарының түсіп қалуы:
A) Элизия
B)& Апокопа
C) Диэреза
D) Эпентеза
E) Метатеза
*****
Түркі тілдерінің ішінде әсіресе тува тілінде жиі ұшырасатын құбылыс:
A)& Метатеза
B) Апокопа
C) Диэреза
D) Эпентеза
E) Элизия
*****
Сөз құрамындағы дыбыстардың орын ауысу құбылысы:
A) Диэреза
B) Электеза
C) Протеза
D) Эпитеза
E)& Метатеза
*****
“Қонағын сүймеген баласын ұрады” деген мақалдағы фраза саны:
A) 4
B)& 2
C) 3
D) 5
E) 1
*****
Біркелкі дыбыстардың немесе өз ара ұқсас дыбыстардың өзгеруі:
A) Регрессивті ассимиляция
B) Диэреза
C) Элизия
D) Редукция
E)& Диссимиляция
*****
Белгілі бір фонетикалық жағдайда дыбыстардың әлсіреп, көмескіленуі:
A) Элизия
B) Диэреза
C)& Редукция
D) Эпентеза
E) Протеза
*****
Кейбір фонетикалық жағдайда дыбыстардың мүлдем түсіп қалуы:
A) Эпентеза
B) Метатеза
C) Протеза
D) Сингармонизм
E)& Элизия
*****
Фонема теориясының алғаш рет негізін қалаған лингвист:
Достарыңызбен бөлісу: |