Ақынның өлеңдері оқылады
«Оқуға шақыру» өлеңі
«Адамдық диқаншысы»
Адия:
Адамдық диқаншысы қырға шықтым,
Көлi жоқ, көгалы жоқ- қорға шықтым.
Тұқымын адамдықтың шаштым, ектiм,
Көңiлiн көгертуге құл халықтың.
Нұрхан:
Қор болған босқа кетiп еңбек, бейнет
Құлдарға құлдықтан жоқ артық зейнет.
Оттай бер, жануарым, екiаяқты-
Адамдықайуанғақаншақажет
Медина:
Жаратқанмалдықұдай не керекке-
Мiнуге, сою, соғу, жөндемекке.
Жортаберқамыткиiп, қамшыңдыжеп,
Бұйрықжоқұрасыңдепүндемекке.
Ерасыл:
Таяққаетiүйренгенқойшыжайлап,
Көкесекқозғаламатүрткенгеайдап.
Есептеналдағандайболғандаркөп,
Жасықты, асылмадеп, бiлмейқайрап.
Жүргізуші: Ахмет Байтұрсынұлы- ақын және аудармашы. Оның өлеңдері “Қырық мысал” , “Маса”, “Үзік” деген аттармен 1912 жылдан 1922 жылға дейін бірнеше рет жарияланған. “Масаға” енген өлеңдер қараңғылық, надандық, шаруаға енжарлық, қазақты шағуға дайын тұрған жылан. Оның иесі аяқтары ұзын, сары маса болып ызыңдап, ұйықтап жатқан халқын оятпақшы.
Көркемсөз оқушы: Айару
Ызыңдап ұшқан мынау біздің сары маса,
Сап- сарыаяқтарыұзынмаса,
Өзінебіткентүсіөзгерілмес,
Дегенменқара яки қызылмаса.
Үстінде ұйықтағанның айнала ұшып,
Қаққы жеп қанаттары бұзылғанша.
Ұйқысын аз да болсабөлмеспеекен,
Қоймастанқұлағынаызыңдаса?
Жүргізуші :
Ахмет тек өзi ғана жазып қоймай, аудармашылықпен де айналысқан. Ол «Қырық мысал» 1909 жылы Петербург қаласында бастырады. Орыстың классик мысалшысы И.А. Крылов мысалдарының бiр тобын аударған. Крыловтан аудармалары өз елiне тән, жақын екенiн сезiп отырып таңдаған. Бұл тұңғыш аударма едi. Ол «Замандастарыма»
Мансұр:
Орыстың тәржiме еттiм мысалдарын,
Әзiрге қолдан келген осы барым.
Қанағат азға деген, жоққа- сабыр,
Қомсынып қоңырайма,құрбыларым.
Айару К:
Бабы жоқ жұмыстағы мен бір арық,
Күн қайда үздік шығар топты жарып.
Ат турмас аяғында желі болса,
Дүсірлеп шапса біреу қиқу салып.
Заңғар:
Бар болса сондай жүйрік, қызар деймін,
Естілсе құлағына дүбір барып.
Әйтпесе арық шауып өндіре ме,
Жүргенде қамыт басып, қажып-талып
Жүргізуші: Сонау қылышынан қан тамған қаһарлы жылдары жазықсыз мыңдаған адамдар «Халық жауы» деген жаламен айыпталып, жер аударылып кетті. Кейбір деректерге қарағанда 6 млн. адам қуғын-сүргінге ұшырап, оның 900 мыңдайы атылған. Сондағы 25 мыңға жуық қазақтың ішінде бес арысымыз Жүсіпбек Аймауытұлы, Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатов, Мағжан Жұмабаев, Шәкәрім Құдайбердіұлы болған еді.Адам өмірінде болатын аумалы-төкпелі уақыт қайғысымен де, қуанышымен де ерекше айқындалатын болса керек. Ахмет Байтұрсынұлы тағдыр толқындарынан, қайғы-қасірет сілкіністерден, тар жол тайғақ кешулерден өткен еді...
Қарқаралыда мұғалiм болып жүргенде патша үкiметiнiң әдiлетсiздiгiне қарсы наразылық бiлдiрушiлердiң қатарында болғаны үшiн, 1909 жылы Семей түрмесiне қамауға алынады. Кейiн қазақ жерiнен тысқары жерде тұруға үкiм шығарып, 1910 жылдың наурызынан 1917 жылдың соңына дейiн Орынбор қаласында тұрады. Семей түрмесiнде жатқанда анасына арнап
Достарыңызбен бөлісу: |
