Резервуарлардың сыртқы бетін жуу көрінісі

Механикалық әдістер әртүрлі жабулары бар құбырларды қолдануға негізделген. Құбырларды шыныдан, эмальдан, шыны эмальдарынан, бакелидті-эпоксидті смоладан, полимерлерден орау парафин кристалдары адгезиясының нашарлауы әсерінен және өте тегіс беттің түзілуінен шөгінділердің алдын алуға мүмкіндік береді. Кейінгі уақытта АСПО-ның алдын алу үшін шыны пластик құбырлары ұсынылады.

Жылулық әдістер парафинге қанығу температурасын сақтауға негізделген. Бұл әдістерге скважинадағы қыздыру кабелін қолдануды, жоғары немесе төмен жатқан газды горизонттан қыздырылған газды айдауды және тағы басқаларды жатқызуға болады.

Парафин шөгінділерімен күресудің ең тиімді бағытына химиялық реагенттер қолдану жатады. Парафин шөгінділерінің әсер ету негізіне сұйық фаза мен қатты беттің арасында жүретін адсорбциялық процестер жатады. Әсер ету механизміне байланысты жуу агенттерін, депрессаторларды және модификаторларды бөліп қарастырады.

Жуу агенттерінің әсер ету механизмі қатты бетті түзіп және осы бетке мұнай ағынында болатын кристалдардың жабысуында жатыр. Әлсіз адгезия әсерінен парафин шөгінділері мұнай ағынымен оңай шайылады. Жуушылар, әдетте, неионогенді беттік активті заттардан және қатты бетте гидрофильді пленка түзетін (мысалы, сілтілік металдардың силикаттарын: натрий, калий немесе олардың қоспаларының силикаттарын) заттардан тұрады. Бұл жағдайда суда еритін БАЗ-дар қолданылады. Олар мұнайдың сол немесе басқа мөлшерінде болатын сумен қатты беттің шайылуын жақсартады. Жуушыларды тиімді қолданудың маңызды шарты ингибитор енгізбестен бұрын құрал беттерін парафин шөгінділерінен мұқият тазалау болып табылады. Бұл шарттың практикада орындалуы қиын.

Парафин шөгінділерінің алдын алудың физикалық әдістеріне келесілер жатады: электромагниттік, акустикалық және лифт тізбегіне сопло қондыру.

Мұнай өндірістік құралдардың, сорапты-компрессорлы құбырлар тізбегінің беттеріне немесе түптік аймаққа парафин шөгінділерінің жиналуына байланысты өнімділік коэффициенті мен скважина дебиті төмендейді, сонымен қатар құралдардың пайдалану параметрлері нашарлайды.

Парафин шөгінділерін механикалық жою үшін әртүрлі конструкциядағы қырғыштар (скребки) қолданылады. Олар тереңдегі штангалық сорап қондырғысы штогының жүріс ұзындығын есепке ала отырып, штанга тізбегінің шөгінді түзілген аймағына бірдей ара қашықтықта қыстырылады. Басқа жағдайларда қырғыштарды болат сыммен түсіреді немесе «ұшқыш» қырғыштар қолданылады. Қырғыштарды түсіріп-көтеру жұмыстарын АДУ-3 қондырғысын қолдана отырып, автоматты режимде жасайды.

Парафин шөгінділерін жоюдың жылулық әдістеріне лифт тізбегін қыздырылған мұнаймен,ыстық сумен (кейде суға БАЗ қосады) шаюды, СКҚ тізбегін бумен өңдеуді жатқызады.

Мұнай мен суды қыздыру АДП-4-150 (ТУ 26-022-362-71), 2АДП-2-150, ППУ-3М және басқа қондырғыларды қолдана отырып орындалады. Жылу тасығыш температурасы 110ºС-қа жетеді. Жылу тасығыш ретінде мұнайды немесе суды қолданған жағдайда сорапты-компрессорлы құбыр тізбегін шаюды тура немесе кері циркуляция жолымен жүргізуге болады. Кері циркуляция кезінде парафин шөккен құбырды толығырақ тазалауға қол жеткізілетінін тәжірибе көрсетті.

Практикада шөгінділерді жою үшін еріткіштер жиі қолданылады. Еріткіштерді қолданудың тиімділігі шөгінділер мен еріткіштердің құрамына байланысты. Шөгінділер құрамында, қатты парафиндермен қатар, әдетте асфальтен-смолалық заттар да кездеседі. Осыған байланысты еріткіштер құрамына ароматты көмірсутектерді қосу керек. Еріткіш көлемін анықтау үшін АСПО массасы мен шөгіндінің мұнаймен араласу салдарынан сапасының нашарлауын есепке ала отырып, бірлік массасына кететін еріткіш шығынын бағалау керек.

Дәстүрлі емес әдістерге ультрадыбыс әдісі мен вибрациялық өңдеуді жатқызуға болады. Осы әдістерді қолдана отырып, парафин шөгінділерінің диспергирленуін және оны скважинадан сұйықтық ағынымен шығарып тастайтын оңаша бұзу іс-әрекетіне мүмкіндік туады. Бірақ бұл әдістің лифт тізбегін тазалауда тиімділігі төмен. Байқауымызша, бұл әдістердің тиімділігі парафин кристалдарының құрылымын бұзуда жоғары болады. Дегенмен бұл процестердің қозғалыс ағынындағы ықтималдығы аз. Бұл әдістердің жетістігімен қатар, біршама кемшіліктері де бар. Олар тез тозады, құралдың бүтіндігі мен саңылаусыздығына әсер етеді.

Автоматизация жоғары өнімділікті алуға, экономикалық және социалдық тиімділік жеңісін көтеруге мүмкіндік береді.

Негізгі талаптар, яғни мұнайгазбен қамтамасыз ету жүйесімен көрсетілген сенімділікпен және тоқтамастан мұнайды тұтынушыға барлық технологиялық кешендерде қауіпсіздік және үнемді жұмыста жеткізуді талап етеді. Автоматизация жоғарғы деңгейде болғанда осы талаптар орындалуы мүмкін. Өндірістік объектісінің мұнай көлігі үлкен әртүрлілікпен және үлкен ара қашықтықта сипатталады. Сонымен қатар олар бір-бірімен технологиялық байланыста және пайдалану үрдісінде бір-біріне әсер етеді. Мұндай құрылымдар күрделі және біруақытта бір-бірімен байланысты, жұмыс жүйесінде оларға операциялык басқару сенімділігін және жетілдірілген автоматика құрылғысын және есептегіш техникасын талап етеді.

Айдау станциясы - бұл күрделі инженерлік жасақтар кешені, айдайтын өнімі магистралдық кұбырға жіктеледі. Жалпы осы тапсырмаларды магистралды сорап агрегаты, көмекші жасақтар кешенімен және автоматизация аспаптар көмегімен орындайды.

Жабдық құрамы, сондай-ақ автоматизация көлемі құбыр арқылы мұнай айдау тәсіліне байланысты. Мұнай айдау тәсілін 3 түрге ажыратамыз: тізбекті, сорап станциясының бір резервуарынан кейінгісі, сораптан сорапқа қосылған резервуар.

Магистралды мұнай құбырларында сораптық станция ортадан тепкіш сораптарымен жабдықталады. Айдаудың қайталанатын құбылысы әдетте 3-4 тізбектей қосылған сораппен қондырылады, ондағы біреуі сақталған қор.

Ысырмалардың барлық саны 56 - ға тең. Резервуарлар үш ЩСУ арқылы электр тоғымен қоректенеді.

Автоматтандырылған резервуар паркі барлық тізбектей сұрақтарды шешуге мүмкіндік береді.

Техникалық басқару құралдары, бақылау функциялары берілу арқылы адамдардың еңбнгімен қысқартылған шығын.

Параметрлік өз уақытында реакция өзгеруіне күшейтілген технико – экономикалық көрсеткіштер үрдісінде нақты параметрлерін көрсетеді (оператордың тура тізбектей мүмкіндігін көрсетеді).

Басқару көмегі, адамға қауіпті жағдайда концентрациялы қауіпту жарылғыш өрт және газ бөлу мүмкінділігі.

Материалды баға саны (мұнай, электроэнергия, су және т.с.с.);

Авария және бұзушылықты анықталуы.

Типтік аппаратураны қолдану қажеттілігі технологиялық сүлбемен обектінің қайталануына байланысты.

Обьект параметрлері резервуар паркінің барлық обьекттілеріне тәуелді.

Обьектіде өрт және жарылғыш қауіптің болуы арнайы аспаптарды қолдануды талап етеді, температуралық режимді және көп мөлшерде газдың бөлінуін қадағалау автоматты түрде өлшенуі тиіс, өрт сөндіру жүйесін автоматтандыру, сол сияқты өрт және жарылыстарды желдел ескерту шараларын жүргізу.

Обьектінің адамдар тұратын жерден алыс орналасуы, сондықтан жүйені қондыру кезінде кернеудің кейде тұрақсыз болуына тиісті көмекші жүйенің резервінің болуы, автоматиканы жөндеуді қадағалау немесе телемеханика жабдықтарын қолдану.

Обьектінің ауыл шаруашылықта және экономикада үлкен орын алуына тиісті, автоматикалық басқару жүйесін жасаған кезде мүмкіндігінше шығынның аз болуы, реттеу жүйесін қолдану, технологиялық аспаптарды резервтеу, технологиялық қорғаныс жүйесін құру.

Резервуар паркінің автоматтандыруға кіретін міндеттер:

• 
  Резервуарды толтыру және қайта босатуды дистанционды қадағалау;
  
• 
  Қабылдау және резервуарды қысып толтыру құбырларының ысырмасын дистнционды басқару;
  
• 
  Жинақтау және сақтау резервуарлары мұнай және мұнай өнімін есепке алуды қамтамасыз ететін параметрлерді басқару;
  
• 
  Сұйық заттарды тартатын аспапты дистанционды басқару;
  

Соңғы талаптың ерекше маңыздылығы, резервуар паркінің магистральді мұнай құбырының басты сорап кешендеріне толтыру және босату резервуарынан үлкен жылдамдықта келуі магистральді сораптың өндірушілігіне байланысты.

Резервуар паркінде бақылау және басқару электрлік сүлбелері кең қолданылады.

Резервуар паркін автоматтандыруда қамтамасыз ететін фактілер:

• 
  Жергілікті диспетчер отыратын жерден резервуар паркін басқыру және автоматты түрде бақылау жүргізу.
  
• 
  Жоғары дәлдікпен мөлшерді өлшеу: резервуар ішіндегі сұйықтың мөлшері + 1 мм дәлдікпен өлшенеді.
  
• 
  Цифрлік мәләметтерді беру, ол ақпаратты қатесіз жеткізуге болады.
  
• 
  Алынған мәліметті электронды түрде өңдеу, ақпараттық өнімнің санын өлшенген және өңделген нәтижені беруге қамтамасыз етеді.
  
• 
  Сенімі жоғары.
  
• 
  Экономды, резервуар паркінің сыйымдылығын тиімді қолданып және зат санаудың операцияларын жоғары дәлдікпен санау.
  
• 
  Ұйымның еңбегін жоғарлату, қызмет көрсетуші адамдардың тұрақты талапта болмауы, ашық аспан астында жұмыс жасаушылар.
  
• 
  Иілгіштік, автоматты жүйелердің кеңейуі, ал мәліметтер жиналып керек кезде қолданылып отырылады.
  

Кіріс айнымалыларына жататындар:

Х₁ – мұнайдың мұнай құбырына келген саны;

Х₂ – келген мұнайдың температурасы;

Х₃ – келген мұнайдың сапасының құрамы;

Х₄ – қысым, резервуарға мұнай құбырымен берілетін мұнай;

Басқарушы айнымалылар:

U₁ – келген мұнай қысымы;

U₂ – шыққан мұнай қысымы;

Технологиялық үрдістердің жүру шартының мінездемесінің айнымалылары:

Z₁ – резервуардағы мұнайдың температурасы;

Z₂ – резервуар қабырғасының температурасы;

Z₃ – резервуардың ішіндегі мұнай астындағы

судың деңгейі;

Z₄ – мұнайдың созылмалылығы;

Z₅ – ауа қысымы немесе мұнай буының резервуар

ішінде газ тұратын кеңістікте болуы;

Шығыс айнымалылар:

Y₁ – резервуардың ішіндегі мұнайдың жоғарғы деңгейі;

Y₂ – резервуардың ішіндегі мұнайдың төменгі деңгейі;

Y₃ – мұнайдың шығыны (тынысымен);

Осы үрдісте қоздырғыш әсер етушілер:

• 
  мұнай құрамы;
  
• 
  сораптың қалыпты жағдайы;
  
• 
  қоршаған ортаның температурасының тербелісі;
  
• 
  резервуардың қалыпты жағдайы;
  
• 
  т.с.с.
  

Мысалы: Ең қиындық түсіретін жағдай ол резервуарлардағы шығынды (тынысымен) өлшеп, бақылап отыру.

• 
  құбыр арқылы келген мұнайды қабылдау;
  
• 
  резервуарда мұнайды сақтау және тұндыру;
  
• 
  мұнайды қайта сору;
  
• 
  резервуар паркіндегі ысырмаларды басқару,
  
• 
  метрологиялық аспаптар;
  
• 
  комерциялық мұнай санағы;
  
• 
  
  

• 
  резервуарларды пайдаланған кездегі сенімділігі және қауіпсіздігі;
  
• 
  белгіленген бағыт бойынша мұнайды айдауды басқару;
  
• 
  аспаптардың жағдайын басқару және өзгерістердің сиглизациялары;
  
• 
  мұнай айдау кезіндеі барлығы есептеліп отырылуы;
  
• 
  технологиялық аспаптарды дистанционды түрде бақылау;
  

• 
  жоғарғы деңгейі – резервуар паркінің диспетчерлері жедел басқаруы;
  
• 
  төменгі деңгейі – екі жүйеден тұрады;
  
• 
  резервуарлардағы мұнайдың технологиялық айнымалысын өлшеу;
  
• 
  резервуар паркіндегі технологиялық операцияларды басқару;
  

Осыған сәйкес келетін сүлбе 1.3.2 суретте келтірілген (НГДУ – дың орталық техникалық инженерлік қызметі орналасқан).

Селекторге келіп түсетін сигнал жиындары, ескі элементтер негізінде істелген жаңа аспастардың мәселесі Grayhill гальваникалық шешілуді шығару стандартты модульдерді қолдану арқылы шешілді.

Бір сөзбен айтқанда бұл жүйе өндірістік компьютерлік техниканы шығаратын Advantech фирмасынан, ол барлық құраушы жүйенің жинақтауын біршама жеңілдетті. Сондай – ақ жаңартудың бірінші сатысының KOR – VOL элементтері сақталды.

Олар:

• 
  барлық резервуардағы жалпы және деңгейлік фаза аралық датчиктер;
  
• 
  датчиктерді талдау селекторлары, сигналдық және төзімді желілер;
  
• 
  апат сигналдары және деңгей өлшеуіштің электро қорек беру шкафтары;
  
• 
  тарату қораптары;
  

Жаңа ақпаратты өлшеуіштер комплексі графикалық SCADA жүйесі Трейс Моду ресейлік фирма Ad Astra қолданып автоматтандырылған жұмыс орны (АЖО) іске қосылды. АЖО операторлары келесі функциялардың орындалуын қамтамасыз етеді:

• 
  барлық резервуарларда фаза аралық деңгейлер жинағы компьютер экранында кесте және графикалық жалпы ақпарат ретінде көрсетіледі;
  
• 
  деңгей өлшеуіштің апат сигналын қабылдау (min, max1, max2) және кодты датчиктердің сигналдарының жұмыс істемеуі, олардың бейне елестету сүбесінде графика ретінде көрсету;
  
• 
  апаттық дауысты сигнализация жасаған кезде оның болған мерзімін архивке жазылуы;
  
• 
  әрбір резервуардағы мұнай массасының есептелуі;
  
• 
  АЖО операторларынан товарлық және тазалау параметрлерінің ақпаратын АЖО – ның бас диспечеріне беру;
  
• 
  параметрлік мәндерді пернемен енгізу және компьютер жадысына жазылуы, қазіргі кезде жоқ датчиктер және олар тек лабораториялық түрде анықталады (мұнай тығыздығы, құрамындағы су пайызы және т.б.);
  
• 
  архивтегі мәліметтерді сақтау және көру бір тәулік бойындағы, аға және жылдық;
  
• 
  электро қоректің уақытша сөніп қайта автоматты түрде оператор көмегінсіз қосылуы;
  

• 
  екінші сатыда деңгей өлшеуіштерді ауыстыру жоспарланып отыр, жаңа коммутациялық блоктарды қондыру, тарату қораптары және электро қорек шкафтарын, жаңа төзімді және жай кабельдерді салу, ысырма мен сорапты басқару және бақылау;
  
• 
  үшінші сатыда өрт қауіпсіздік сигнализациялары және ескі датчиктерді ауыстыру жобаланды, барлық өрт қауіпіздік сигнализацияларын жаңартып, оларды бір пультке қосу;
  

Резервуар паркінің мұнай айдау кешені және оған тізбектей – параллельді қосылатын резервуарлар күрделі структуралы обьект болып саналады. Мұндай обьектіні басқару – теория мен тәжірибе жағынан қызықты тақырып. Обьектінің математикалық сипаттамасын құрастырайық. 1.4.1 суретте резервуар паркі көрсетілген, сол резервуар паркі үшін басқару жүйесі құрылуда. Берілген обьект келесідей математикалық обьектісі келтірілген:

Х₁ – мұнай шығыны, резервуар паркіне келіп құйылатын;

Х₂, Х₃, Х₄, Х₅ – резервуар ішіндегі мұнай деңгейі;

b₁, k₂, k₃, k₄, k₅ – пропорционал коэффициенттер;

U – басқармалы ықпал етуші;

Координата мен басқаруға келесі шектер қойылады:

Аз уақыт ішінде обьект координатасын кез келген кеңістіктегі нүктеден көп мүшелік тұрақты күйге келтіріп, ол теңдеу былайша жазылады:

Обьектіге берілген жиын қоюылының шарттарын зерттейміз. Жүйені векторлық түрде жазамыз:

Мұнда

В₂, B₃,В₄, B₅ – табамыз:

detD₃ = 0 - есептейік:

Бұдан үш ерекше жазықтықтың теңсіздігін аламыз :

Максимум принципі бойынша тиімді басқаруды анықтаймыз. Гамильтонианда жүйеге жазамыз:

Функцияның максимумы Н, осы теңдеу арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан релені басқару заңы жазықтық облысында жиыны қойылу шарттары жасалған жерде болады. Басқару ара қашықтығының саны функциялар нольмен анықталады.

Мұнай резервуарлары бірдей екендігін ұмытпай, бұл , матрицасының рангі екіге тең .сызығынан басқасы болып табылады, ол осіарқылы жүреді.

Бұл жазықтықта стационарлы жағдайлы теңдеуінің жиыны болады

(1.11)

,ерекше сызық жазықтықтар қиылысқан кезде алынады, және мына теңдік арқылы жазылады , .

функциясы үшін теңдік көрінісі былай болады:

. (1.12)

бұл кезде тиімді басқару релейлік болып табылады, содан соң, R₂ кеңістігінде берілген шекті шартқа сүйенеміз, тиімді басқару тізбегі болады:

мұнда — ерекше теңдік.

Егер теңдік шарттары R₃, жазықтығында жатса, соңғысы R₂ жазықтығында жатса, онда тиімді теңдік болмайды. Егер басты теңдік шарттары R₃ жазықтықта болса,онда тиімді теңдік болады, оның құрамында үш ара қашықтығы бар ерекше теңдігі болады: .

В₄ – снайтын ерекше басқаруын табамыз:

Матрицасын құрайық :

det D₃ = 0 теңдігінен ерекше теңдікті табамыз:

b=1, k₂=k₃=k₄=k₅=1. кезіндегі ерекше траекториясының мінездемесін талдау.

Ерекше басқарудың теңдігі былайша болады:

(1.16)

Ерекше траекториялар теңдігі үшін:

Траекторияны сапалы зерттеу қиынға түседі (2.14) теңдеулер жүйесін шешіп, одан алатынымыз, барлық траекториялар асимтотиалық түрде ерекше жазықтығына ұмтылады.

Бұл теңдік была жазылады:

, , , , .

Ерекше траекториялар паралельді ерекше жазықтық болады D"₃ = (B₁,В₂,В₃,В₄,В₅):

det D"₃ = 0 теңдеуінен ерекше басқаруды аламыз:

ерекше траекторияларды зерттеу олардың басқада қасиеттерін көсетеді. Барлық траекториялар жазықтықпен қиылыспайды., сондықтан

D"₃ = (B₁,В₂,В₃,В₄,В₅) детерминант матрицасы 0-ге тең. Енді басқарылатын цилиндрлік резервуардың мұнай беру мен ағызуды басқаруын қарастырамыз.

объект үшін теңдеу жүйесін жазамыз

;

; (1.20)

,

мұнда

Қабылдаймыз .

x₁, x₂, x₃ координаталар келесі шектерге киіледі: .

Жиынның стационарлы жағдайы беті арқылы беріледі. Тиімді басқаруды зерттеу керек, кез келген кеңістіктегі нүкте жағдайын стационарлық көп мүше жағдайына ауысады. Берілген обьектінің жиын шартының жағдайын зерттеу. u₁ және u₂ – ні басқару тәуелсіз болғандықтан, жиын шартының жағдайының әр біреуін жеке тексеруге болады.

(1.20) жүйесін векторлық түрде жазамыз:

мұнда

D"₃ = (B`<sub>1</sub>,В`₂,В`₃) матрицасын құрамыз:

R₃ обьект басқарылмайды, бірақ D"₃ матрицасын рангі ретінде R₂{х₂,х₃} басқарылады және ол екіге тең болады. х₃ деген өсь ерекше сызық, ол x₁ = 0 , x₂ = 0 қиылысатын жазықтықтар болып табылады. x₃ өсінде стационарлық беттің минимумы бар.Бірақ ерекше жазықтықтардың шектері де болады, сондықтан ерекше траекториямен ерекше басқару зерттеу керек емес. u₁ және u₂. басқарушылық жиын шарттарының жағдайын зерттейміз.D"₃ = (B₁,B₂,B₃) матрицасын былайша жазылады:

D"₃ матрицасының рангі үшке тең және R₃ = (х₁ , х₂ , х₃} басқару обьектісі. R₃ кеңістігінде х₁= 0, х₂= 0 ерекше жазықтықтар болады және ерекше сызығы х₂ өсі, бұл шекпен сәйкес келеді. Тиімді басқаруды табу үшін максимум принципін қабылдаймыз. Н функциясына және үшін теңдеулер жүйесін құрастырамыз:

Басқару заңы – релейлі. және функциялары ара қашықтық басқаруы 0 – мен анықталады. және үшін шешімін табамыз.

• 
  және . — релейлік басқару, тек екі ара қашықтықта бар, резервуарға мұнай беру арқылы жүзеге асырылады.
  
• 
  және . — релейлік басқару, тек екі ара қашықтықта бар, резервуарлардан мұнайды ағызып жіберуді жүзеге асырылады.
  
• 
  және . және — релейлік басқару, тек екі ара қашықтықта бар, бұл мұнайды беру және ағызып жүзеге асырылады.
  

х₁₀=х₂₀=х₃₀=0; (клапандар жабық және резервуар бос)

х_1n, х_2n, х_3n, (ара қатнасы орындалуы тиіс).

Тізбекті басқару мына түрде жазылады:

х₂ координатасы шекті шартсыз тежелуісіз кері мәндерді қабылдай алмайды(ағызғыш клапан жабық).

Тізбекті басқару х₂ шекті шартсыз тежелуге байланысты:

Жазылған теңдеулер жүйесініңәр түрлі ара қашықтықтағы шешімі.

Бірінші ара қашықтық мынаған тең:

,

, (1.26)

,

х₂=0 тең кезінде.

х₁ және х₃ шешімі мынадай:

(1.27)

Екінші ара қашықтық мынаған тең:

х₁(t) және х₂(t) шешімі мынадай:

х₁(t) және х₂(t) үшін табылған шешімін үшінші теңдеуге қойып, мынаны аламыз:

Үшінші ара қашықтық мынаған тең:

х₁(t) және х₂(t) шешімі келесідей болады:

х₁(t) және х₂(t) – ден алынған шешімді үшінші теңдеуге қоямыз:

Берілген басқарудың шешімінен Т процестің тиімді уақытын табамыз, моменті t₂ қосылуы және моментt₁ аударуы . t₁ – ді аналитикалық түрде табамыз,t₂ және Т табу мүмкін емес сияқты, олар тиімді таректорияның үстінен жүру шартының соңғы нүктелері х_1n, х_2n, х_3n.

Физикалық жағынан қарайтын болсақ, тиіида басқарудың анықтамасы өте оңай, клапан жабық кезде резервуар ішіндегі мұнайдың деңгейі айтқандай үлкен жылдамдықпен көтеріледі.
2.2.1 Функционалды сүлбенің сипаттамасы
Технологиялық үрдістің айнымалысын қадағалау мұнайды резервуар паркі арқылы, мұнай айдауыш кешендермен айдап, өнеркәсіптік микроконтроллер ADAM-5000/485 көмегімен орындалады.

Микроконтролллердің кіріс модулдеріне кіріс / шығыс аналогті және дискретті ақпараттар, бірлік түрленгіш және датчик сигналдары келеді, олар технологиялық обьект айнымалысының ақпаратын тасымалдайды. Мұнай магистральді мұнай құбырымен резервуар паркіне келіп басқа резервуарларға таратылады. Резервуар паркіне қысыммен келетін мұнай мұнда оның сұйық қысымын өлшеуіш түрлендіргішпен бақыланып отырады.

Резервуарға мұнайды айдаған кезде метанның резервуардағы газ тұратын кеңістікте жарылыс болмас үшін, оны қысымын сиректету түрлендіргішімен мұнайдың бу қысымын бақылап отыру қажет, олар тек резервуар ішінде ғана қондырылады. Деңгей өлшеуішпен резервуар ішіндегі мұнай деңгейін бақылау керек. Мұнай деңгейі максималды мәнге жетпегенде ғана резервуарлардағы қабылдау құбыры ашық күйде болады.

Мұнай деңгейі максималды мәніне жеткенде қабылдау құбыры жабылып мұнайдың резервуарға келуі тоқтатылады.

Резервуар мұнайға толған соң, қабылдау құбыры жабылып үш сағаттай резервуардағы мұнай тұнады.

Бұл уақытта суды бөлек алу үрдісі жүріп жатады.Резервуарлардағы товар асты судың деңгейін ультрадауысты өлшеуішпен бақылап отырамыз.

Судың деңгейі максималды мәнәнен асып бара жатса, басқарушыдан атқарушы механизмге сигнал беріледі, ол товар суды ағызатын клапанды ашады.

Резервуардағы судан тазартылған мұнайды таратушы құбыр арқылы тіректі сорапқа келеді.

Резервуар паркімен мұнайайдауыш кешенін басқарудың алдына қойылған бағыты орындалу үшін оны кодтап және микроконтроллерға келесі технологиялық айнымалыларды беру қажет:

• 
  резервуарлардағы мұнай қысымы; мазут қысымы;
  
• 
  құбыр арқылы резервуарларға баратын мұнай қысымы;
  
• 
  резервуардан тіректі сорапқа баратын мұнай қысымы,
  
• 
  резервуарлардағы газ тұрушыкеңістіктегімұнайдың буының қысымы;
  
• 
  резервуарға келетін мұнай шығыны;
  
• 
  резервуардан шығатын мұнай шығыны;
  
• 
  резервуарлардағы мұнайдың құйылуының максималды деңгейі;
  
• 
  фазаның қойылу деңгейі мұнай/су;
  
• 
  резервуардағы мұнай тығыздығы;
  
• 
  болған оқиғалар, авария және трендтар – 1 ай;
  
• 
  аспаптардың істен шығу статистикасы – 1 ай;
  
• 
  бір тәулікте шыққан мұнайдың есебі – 7 тәулік;
  
• 
  бір тәулік бойы шығымдалған электро қоретің есебі – 7 тәллік;
  
• 
  аспаптарды қосу немесе айыру саны – 7 тәулік;
  
• 
  мұнайды қабылдау және тапсыру есебі – 1 ай;
  

тасымалдайды, олар мироконтроллер ADAM-5010 – ң модулінің аналогты кірісіне келеді, келген ақпаратты талдап керекті модульдердің шысынан атқарушы механизмдерге сигнал беріліп, жанар майдың берілісін реттеу, пешке кететін газ шығыны, ауа берілуін.

• 
  аз парафинді – массасы 1,5% -дан төмен
  
• 
  парафинді – массасы 1,5% -нан 6% - ға дейінгі
  
• 
  жоғары парафинді – массасы 1,5% -нан 6% - дан жоғары.
  

Асфальтендер – бұрыл немесе қоңыр түсті ұнтақ тәрізді заттар, тығыздығы бірліктен жоғары, мұнайдағы мөлшері 5,0%-ға жетеді. Асфальтендерде 80,0-86,0% көміртек, 7,0-9,0% сутек, 9,0% күкірт, 1,0-9,0% оттегі және 1,5% азот бар. Олар мұнайдағы ауыр компоненттердің қиын балқитын және аз еритін шөгінділер бөлігі болып табылады. Мұнайлы дисперсті жүйелер коллоид класына жатады, көптеген жағдайда мұнайдың физика-химиялық және технологиялық қасиеттері «асфальтен-смолалар» және «мальтендер-смолалар-асфальтендер» жүйелеріндегі молекулалар арасындағы өзара әсерімен қалыптасады. Смолалар мен асфальтендер құрылысын «сэндвичтік» құрылымдар түрінде қарастырады.

«Сэндвичтік» құрылымдар дегеніміз - өзара зарядтар комплексімен байланысқан параллель мұнай ароматтық қабаттар. Бұл жағдайда асфальтендердің тәртіптік дәрежесі біршама көтеріңкі, өйткені олар идеалды кристалдар ретінде қарастырылады. Квазикристалдық бөлігі асфальтен затының ең аз мөлшерін (3-4%) құрайды. Смолалар мен асфальтендер парамагниттік сұйықтықтар, ал мұнай мен мұнай өнімдері-термодинамикалық тұрақты парамагниттік ерітінділер болып табылады.

Асфальтендер - диамагниттік бөлшектерінің гомолитикалық диссоциация дәрежесіне байланысты көптеген ассоциаттар комбинациясы. Мұнайдағы парамагниттік смолалар мен асфальтендер концентрациясының өзгеруі ассоциаттар комбинацияларының құрылым өзгерісіне байланысты.

Смолалар мен асфальтендер төмендегі ерекшеліктерге ие:

1. 
   АСВ-ның қатысуымен химиялық және физика-химиялық процестер сипаты ұжымдық. Асфальтендер жеке компоненттер емес, олар ортасында тұрақты ерікті радикалдары бар ассоциативті комбинациялар құрайды.
   
2. 
   Диамагнетиктерден сольватты қабықшаның пайда болуы ерітінділердегі парамагниттік бөлшектер тіршілігінің шарты болып табылады.Сольватты қабықшалардың пайда болуы парамагниттік молекулалардың тарту күшін әлсіретеді және жылу қозғалысы нәтижесінде олардың қайта құрылуына кедергі жасайды.
   
3. 
   Смолалар диамагнитті молекулалардан тұрады, олардың бір бөлігі қоздырылған триплетті қалыпқа өтуге немесе гомолизге ұшырауға қабілетті. Сондықтан смолалар асфальтендердің потенциалды көзі болып табылады.
   
4. 
   АСВ қасиеттері элементтік құрамымен емес, ең алдымен компоненттердің молекулярлық өзара әрекеттесуімен анықталады.
   

Кесте 2.1- АСПШ-нің классификациясы