-савол. Ташқи муҳит омиллари ва уларнинг ташкилотга

32 
 
муассасалари билан биргаликда. Бу омилларнинг барчаси ташкилотга 
бевосита (тўғридан-тўғри) таъсир кўрсатади. 
Маҳсулот 
ишлаб 
чиқарувчи 
ташкилотлар 
материаллар 
таъминотининг бир текисда бўлишига боғлиқ бўлади. Таъминотнинг 
бузилиши  маҳсулот  чиқариш,  бозор  таъминоти,  фойда  олиш  ва 
харидор эҳтиёжларини қондиришнинг тўхтаб қолишига олиб келади. 
Якуний ҳисобда бундан рақобатчилар фойда кўради. 
Ташкилотниг нормал фаолият кўрсатиши учун материал етказиб 
берувчилардан  ташқари  бизнес  бўйича  ҳамкорлар  –  банклар, 
акциядорлар,  хусусий  шахсларнинг  иштирок  этиши  ҳам  керак. 
Ишончли  молиявий  аҳвол,  инвестициялар  —  ташкилотнинг  рақобат 
муҳитида кун кўриши учун муҳим шартлардир. 
Ташкилот  юридик  меъёрлар  мураккаб  тизимида  фаолият 
кўрсатади. қонунлар ва давлат муассасалари иқтисодиётнинг ҳуқуқий 
мақоми  ва  тартибга  солинишини  белгилаб  беради.  Ташкилотлар 
қонун  талабларидан  ташқари  бу  қонунларнинг  ижро  этилишини 
назорат  қилувчи  давлат  муассасаларининг  талабларини  ҳам 
бажаришга мажбурлар. 
Бизнесни  истеъмолчисиз  тасаввур  этиб  ҳам  бўлмайди. 
Истеъмолчи  унга  қайси  товар  ва  хизматлар  кераклигини  кўрсатади, 
ташкилот фаолиятининг якуний натижаларини белгилаб беради. 
Кўп  ҳолларда  бозор  учун  зарур  бўлган  маҳсулот  ёки  хизматни 
рақобатчи  белгилаб  беради.  Гап  бу  ерда  рақобатчидан  ўзиб  кетиш 
мақсадида  инновациялар  киритиш  ва  маҳсулотни  такомиллаштириш 
ҳақида  боради.  Янгиликлар  киритишни  нотўғри  (паст)  баҳолаш 
ташкилот  учун  катта  фойда  йўқотишлари,  имижнинг  пасайишига 
олиб келади. 
2.Ташқи  фон  муҳити  ташкилотга  билвосита  таъсир  омиллари 
билан  тавсифланади.  Улар  орасида  энг  асосийлари  қуйидагилар: 
технология, иқтисодиётнинг аҳволи, ижтимоий-маданий омил, сиёсий 
омил. 
Технология  нафақат  ташқи,  балки  ички  омил  ҳамдир.  Мавжуд 
технологияларни яхшилаш ва тамомила янги технологиялар киритиш 
ташкилот  самарадорлигига,  унинг  рақобатбардошлиги  ва  бозор 
иқтисодиёти шароитларида яшовчанлигига кучли таъсир кўрсатади. 
Иқтисодиётнинг  аҳволи  ва  унда  рўй  бераётган  ўзгаришлар 
ташкилотга    билвосита  таъсир  кўрсатади.  Инфляция,  ишлаб 
чиқаришнинг  пасайиши,  солиқлар,  валюта  курсининг  тебраниши 
каби  иқтисодий  ҳодисалар  ташкилотнинг  манфаатларига  кучли 

33 
 
таъсир  кўрсатади.  Хусусан,  солиқларни  пасайтириш  аҳоли  қўлидаги 
пул  массасини  оширади  ва  шу  тариқа  бизнеснинг  ривожланишига 
хизмат қилади. 
Ҳар  қандай  ташкилот  уларнинг  таъсирига  учрайдиган 
ижтимоий-маданий омиллар қаторига анъаналар, кишиларнинг хулқ-
атвор  стереотиплари,  маълум  бир  савдо  маркасига  мойиллик  ёки 
аксинча,  бирон-бир  товарга  салбий  муносабат  ва  ҳоказоларни 
киритиш мумкин.  
Ташкилотлар  фаолиятида  сиёсий  омилнинг  роли  ҳам  ўзига  хос 
ўринга эга. У ижтимоий-маданий омил ва халқаро муҳит билан узвий 
боғлиқ.  Сиёсий  омил  кўп  жиҳатдан  ташкилот  фаолият  кўрсатаётган 
вазиятни  белгилаб  беради.  Бу  ерда  гап  фуқаролар  ва  бизнеснинг 
ҳуқуқларини,  хусусий  мулкни  ҳимоя  қиладиган  маъмурий,  қонун 
чиқарувчи  ва  суд  органлари  ҳақида,  жамиятдаги  манфаатлар 
тузилмаси ва нисбати ҳақида боради. 
Агар ташкилот ўз ишларини ички бозор доирасидан ташқарида 
олиб борадиган бўлса, у ўз бизнесини ташкил қилган мамлакат ташқи 
муҳити  хусусиятлари  билан  ҳисоблашишига  тўғри  келади.  Халқаро 
бизнес  муҳитида  маданият,  иқтисодиёт,  қонунчилик,  давлат 
томонидан  тартибга  солиш  ва  сиёсий  вазият  каби  омиллар  ажратиб 
кўрсатилади.  Халқаро  муҳитда  фаолият  юритадиган  ташкилот  бу 
омилларнинг барчасини ҳисобга олиши зарур. 

жүктеу/скачать 1.42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: