Тошкент давлат иқтисодиёт университети
-савол. Жамоа ва унинг тузилмаси
жүктеу/скачать 1.42 Mb. Pdf көрінісі
|
|
55-савол. Жамоа ва унинг тузилмаси 1. Жамоа ва гуруҳлар тушунчаси 2. Жамоа тузилмаси 1.Гуруҳ бу – ўзаро алоқага киришадиган икки ёки ундан ортиқ кишилар бўлиб, бунда ҳар бир шахс бошқа шахсларга таъсир кўрсатади ва шу билан бир пайтда уларнинг таъсири остида бўлади. Гуруҳ бу — оила, дўстлар, талабалар гуруҳи, киши ишлаётган ташкилотдаги бўлим ва ҳоказолардир. Гуруҳлар доимий ва муваққат, катта ва кичик, шартли ва реал ва ҳ.к. турларда бўлади. Ташкилотни кўп сонли турли гуруҳларнинг бирлашмаси сифатида кўриб чиқиш мумкин. Гуруҳни унинг аъзолари билан алоқа қилиш, мақсаднинг мавжудлиги, ташкилийлик ва эмоционал муносабатлар, гуруҳ маданиятини ишлаб чиқиш тавсифлайди. Бироқ барча гуруҳлар ичида бошқа ижтимоий гуруҳларга хос бўлмаган қатор жиҳатларга эга гуруҳлар типини ажратиб кўрсатиш мумкин — бу жамоатчилик учун аҳаамиятли фаолият мақсади, интизом, раҳбарият ва бошқарув органларининг мавжудлигидир. Бундай гуруҳ социологияда ишчи гуруҳ деб, менежментда эса — жамоа деб аталади. 2.Ташкилот раҳбарияти, ишлаб чиқариш ва бошқарувнинг таркибий бўлинмаларини шакллантирар экан, ишчи гуруҳларини (жамоаларни) ҳам яратади. Бундай гуруҳлар расмий гуруҳлар бўлиб, уларнинг асосида мақсадга мувофиқлик, мақсад сари онгли равишда ҳаракатланиш тамойиллари ётади, улар муносабатлари олдиндан тузилган дастур бўйича йўлга қўйиладиган индивидларга мўлжалланган. Одатда кишилар ўз табиати бўйича ижтимоий жиҳатдан алоқа қилишга мойил бўлади. Агар бошқа шахслар билан жонли мулоқот 84 мавжуд бўлмаса, қониқмаганлик ҳисси вужудга келади. Расмий ташкилот, моҳиятига кўра, кишилар ўртасидаги мулоқотни чеклаб қўяди, бу эса ходимларни норасмий тузилмаларда мулоқот излашга мажбур қилади. Норасмий жамоа тузилмалари дўстона муносабатлар, бирон-бир мақсадга эришиш асосида ходимларнинг ўзи томонидан кўнгилли равишда ташкил қилинади. Айрим норасмий гуруҳлар раҳбариятдан норозилик ҳисси асосида ўз-ўзидан пайдо бўлиши мумкин. Одатда жамоада кишиларни уларнинг гуруҳга мансублик, билимдонлик, ҳимоя ва ҳурматга бўлган эҳтиёжларни қондира оладиган шахсларга тортади. Яхши лойиҳалаштирилган ташкилотда ва оқилона ишлаб чиқилган расмий жамоа тузилмасида ҳам тартибсиз равишда пайдо бўладиган норасмий гуруҳлар ва норасмий етакчиларни ҳисобга олмаслик барча ҳисоб-китобларни йўққа чиқариши ва ташкилот бошқарилмайдиган бўлиб қолиши мумкин. Жамият миқёсида, ахлоқий йўналганлик, хулқ-атвор услубига қараб норасмий ташкилотларни учта гуруҳ бўйича таснифлаш мумкин: просоциал (ижтимоий) гуруҳлар — ижтимоий жиҳатдан ижобий ташкилотлар (экологик муҳофаза қилиш, маданият ёдкорликларини асраш, ҳаваскорлар клуб уюшмалари ва б.); асоциал (ноижтимоий) гуруҳлар — ижтимоий муаммолардан четда турадиган ташкилотлар; антисоциал гуруҳлар — жамиятнинг энг муваффақиятсиз қатламларини бирлаштирадиган ташкилотлар. жүктеу/скачать 1.42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|