Туѓан жер туралы маќал-мєтелдер
Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Бастауыш. Әл Фараби
жүктеу/скачать 0.49 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сөйлемде кім, не жөнінде айтылатын негізгі ойдың иесін бастауыш
- Тақырып бойынша жаттығу жұмысы.
- Әл – Фараби (870 – 950)
| Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Бастауыш. Әл Фараби
Сөйлем құрауға негіз болатын бастауыш пен баяндауыш тұрлаулы мүшелер деп аталады. Бастауыш Сөйлемде кім, не жөнінде айтылатын негізгі ойдың иесін бастауыш дейміз. Мысалы: сұлтанқұл қозыны көгендеді. Қозы көгеннен босап кете алмады деген сөйлемдердегі Сұлтанқұл – кім? қозы – не? деген сұрақтарға жауап беріп, дара бастауыш болып тұр. Бастауыш мынадай сұрақтарға жауап береді: кім? не? кімдер? нелер? кімім? кімің? кіміңіз? кімі? нең? неңіз? несі? нешеу? қайсысы? нешесі? қаншасы? Тақырып бойынша жаттығу жұмысы. Сөйлемдерді көшіріп жазып, бастауыштардың астын бір түзу сызықпен сызыңдар. 1. Сұлтанқұл Тұрарды өзіне серік тұтады. Екеуі екі есекке мініп алып, өзен бойынан шөп шауып әкеледі. Тұрардың бір бұзаулы сиыры, жиырма шақты қой, ешкісі бар. Екі үйдің мал суару, малға шөп салу, қора тазалау жұмыстары да олардың мойнында.(С.Б.) 2. Қыздар үлкен бір алма ағашының қасына келді. Әрқайсысы алманы қолына ұстап қарағысы келді. Олар алманы шешесіне ұсынды. Шешесі алманы қақ бөліп, жарты алмадан бөліп берді.(В.Сухомлинский) Әл – Фараби (870 – 950) Орта ғасырда Қазақстанның Отырар маңында (қазіргі Шымкент облысы) аты дүние жүзіне әйгілі, ұлы ғалым, энциклопедияшы Әбу Насыр Әл-Фараби дүниеге келді. Оның балалық шағы Арыс, Сырдария бойында өтті. Ол Отырар медресесінде дәріс алып, ондағы аса бай кітапханадағы қолжазбаларды оқып меңгерді. Әбу Насыр білімін жетілдіру, ғылымды тереңдету үшін аса ірі мәдени орталық саналатын Бағдат қаласына келді. Мұнда ол Аристотель, Эвклид, Прометей еңбектерін оқып үйренді. Әл-Фараби 25-30 жас шамасында бүкіл дүниежүзілік ғылым-білімді терең де, жан-жақты меңгеріп, енді өзі де құнды-құнды еңбектер жаза бастады. Ол ғылым мен өнердің барлық саласы бойынша 150-ден астам еңбек жазған. Олардың ішінде «Музыканың ұлы кітабы», «Ғылымдар тізбегі», «Оргонон», «Алмагеске түсініктеме», т.б. еңбектері болашақ ғылымға жол ашты. Замандастары мен шәкірттері оны «екіші Аристотель», «Екінші ұстаз» деп атаған. Әл-Фараби математика мәселелерімен де көп айналысқан ғалым. Математиканы архитектура, астрономия және музыкаға шебер пайдаланудың үлгісін көрсеткен. Әл-Фараби аса үлкен музыкант, тамаша орындаушы және ақын болған. Ол домбыра, қобыз сияқты аспап түрлерін жасап, бірнеше музыкалық шығармалар жазған. Бізге оның әлемнің көптеген тілдеріне аударылған 50-ден астам шығармасы жеткен. Сөздік дүниеге келу – появиться на свет замандас – современник дәріс алу – учиться шәкірт – ученик қолжазба – рукопись ұстаз - учитель меңгеру – освоить мәселе – проблема, вопрос жетілдіру – совершенствовать айналысу - заниматься тереңдету – углублять сияқты – такой, как жан-жақты – всесторонне ғұлама - мудрец құнды – ценный орындаушы - исполнитель сала – область, сфера аспап - инструмент үлгі – пример, образец жүктеу/скачать 0.49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|